"İçtihat Metni"
İNCELENEN KARARIN
MAHKEMESİ : Antalya Bölge Adliye Mahkemesi 5. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2023/512 Esas, 2024/513 Karar
KARAR : Düzeltilerek yeniden esas hakkında verilen karar
İLK DERECE MAHKEMESİ : Antalya 8. Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2022/340 Esas, 2022/497 Karar
Taraflar arasındaki kamulaştırmasız el atılan taşınmaz bedelinin tahsili istemine ilişkin davada yapılan yargılama sonunda, İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davalı idareler vekillerince istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvuruların kısmen kabulü ile İlk Derece Mahkemesi kararı kaldırılarak, düzeltilerek yeniden esas hakkında hüküm kurulmak suretiyle davanın kabulüne karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı taraf vekillerince temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; müvekkilinin paydaş olduğu Antalya ili, ..., ... Mahallesi 9416 ada 5 parsel sayılı taşınmazın geldisi olan Varsak Mahallesi 1830 ada 1 parsel sayılı taşınmazın imar planında okul alanı olarak ayrıldığını, imar planındaki kısıtlılığın 1993 yılından bu yana devam ettiğini, dava konusu taşınmazın bir kısmının da fiilen yol ve sokak olarak kullanıldığını, ayrılma amacına uygun olarak kamulaştırma işlemi yapılmayarak müvekkilinin mülkiyet hakkının süresiz ve belirsiz bir şekilde kısıtlandığını ileri sürerek kamulaştırmasız el atılan taşınmaz bedelinin davalı idarelerden tahsilini talep etmiştir.
II. CEVAP
1. Davalı ... vekili cevap dilekçesinde özetle; davanın husumetten reddi gerektiğini, fiili el atmanın söz konusu olmadığını, dava konusu parselin 1/1000 ölçekli Uygulama İmar Planlarında konut alanı olması nedeniyle kamulaştırmasız el atma tazminatı talep edemeyeceğini belirterek davanın reddini talep etmiştir.
2. Davalı ... vekili cevap dilekçesinde özetle; davanın görev yönünden reddi gerektiğini, dava konusu taşınmaz üzerinde kurumlarına ait bina bulunmadığını, fiilen yol yapmak suretiyle el atan Kepez Belediye Başkanlığının sorumlu olduğunu, imar planında eğitim alanı olarak tahsis edilen dava konusu alana ilişkin olarak yapılan imar uygulaması hakkında idarelerinin görüşünün alınmadığını, taşınmazın tapu kaydında irtifak hakkı beyanının bulunduğunu, irtifak hakkı nedeniyle değer düşüklüğünün hesaplamada dikkate alınması gerektiğini belirterek davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesi yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davanın kabulüne karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı idareler vekilleri istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
1. Davalı ... vekili istinaf dilekçesinde özetle; davanın husumetten reddi gerektiğini, belirlenen bedelin yüksek olduğunu, el atma tarihindeki nitelikleri esas alınarak değer biçilmesi gerektiğini, ıslahla arttırılan miktara ıslah tarihinden faiz işletilmesi gerektiğini belirterek kararın kaldırılmasını istemiştir.
2. Davalı ... vekili istinaf dilekçesinde özetle; bilirkişi raporunun hükme esas alınamayacağını, rapora karşı itirazlarının dikkate alınmadığını, emsalin uygun olmadığını, belirlenen bedelin yüksek olduğunu, ıslahla artırılan miktara ıslah tarihinden faiz işletilmesi gerektiğini ve 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu'na (2942 sayılı Kanun) eklenen Ek Madde 4 uyarınca maktu harca hükmedilmesi gerektiğini belirterek kararın kaldırılmasını istemiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile dava konusu taşınmazın 1/1000 ölçekli imar planı içerisinde "İlköğretim Okul Alanı" olarak planlı olduğu, taşınmazın bir kısmına ara arter niteliğinde yol yapılmak suretiyle davalı ... tarafından fiilen el atıldığı, fiilen el atılan kısım için sorumluluğun davalı ... Başkanlığına ait olduğu, fiilen el atılan kısım dışındaki yer için ... tarafından taşınmazın imar planında ayrılış amacına uygun olarak makul süre içerisinde kamulaştırma yapılmadığı, bu nedenle bu kısım için de davacının mülkiyet hakkının kısıtlandığının kabulü ile bu kısım için sorumluluğun Milli Eğitim Bakanlığına ait olduğu, dava konusu taşınmazın 1/1000 ölçekli imar planı içerisinde kalması nedeniyle arsa vasfında kabul edilerek emsal araştırma yöntemi ile taşınmazın değerinin tespiti yoluna gidilmesinde yöntem olarak isabetsizlik bulunmadığı, dava konusu taşınmazdan düzenleme ortaklık payı kesintisi yapıldığı, 2022 yılı emlak vergisine esas m² birim fiyatının 94,00 TL olduğu, emsal olarak alınan Sütçüler Mahallesi 26707 ada 6 parsel sayılı taşınmazın 1/1000 ölçekli imar planı içerisinde düzenleme ortaklık payı kesintisi yapılmış imar parseli olduğu, 2022 yılı emlak vergisine esas m² değerinin 55,00 TL olduğu, emsal taşınmaza ait 03.04.2017 tarihli resmî satış örneğinin dosyaya celp edildiği, emsal olma özelliğine sahip bulunduğu, dava konusu taşınmaz ile emsal taşınmazın eksik ve üstün yanlarının hükme esas alınan bilirkişi raporunda tartışıldığı, dava konusu taşınmazın emsal taşınmazdan 1,064 kat daha değerli kabul edilmesinin emlak vergi değerleri açısından da değerlendirildiğinde yerinde olduğu, dava konusu taşınmaz üzerinde bulunan irtifak şerhlerinin dava konusu taşınmazda meydana getireceği değer düşüklüğü oranı %3 olarak tespit edilerek taşınmazın belirlenen m² birim fiyatından indirilmek suretiyle değer tespitinin yerinde olduğu, davacının taşınmazdaki hisse oranına göre tazminat hesabının yapıldığı, davacının dava konusu taşınmazdaki hissesinin fen bilirkişi raporuna göre yolda ve okul alanında kalan kısımlarının tapusunun iptaline karar verilmesi gerekirken infazda tereddüt yaratılacak şekilde alan belirtilmek suretiyle tapu kaydının iptaline karar verilmesinin hatalı olduğu, 04.11.1983 tarihinden sonra fiilen el atılan taşınmazlar yönünden, kamulaştırmasız el atma nedeniyle açılan davalarda Mahkeme ve icra harçları ile her türlü vekâlet ücretinin nispi olarak uygulanması gerektiğinden 2942 sayılı Kanun'un Ek Madde 4'ün üçüncü fıkrasının uygulanma imkânı bulunmadığı, fiili el atma nedeniyle davalı ... yönünden harcın nispi alınması gerekirken maktu alınmasının hatalı olduğu; ancak bu hatanın giderilmesi yeniden yargılama yapılmasını gerektirmediği, davalı ... vekilinin istinafına istinaden hukuki el atma nedeniyle ... aleyhine maktu vekâlet ücretine hükmedilmesine karar vermek gerekmiş, yine davalı kurumlar yönünden sorumlu oldukları tazminat miktarlarına göre vekâlet ücreti takdiri yerine toplam tazminat üzerinden tek nispi vekâlet ücretine hükmedilmesinin yerinde olmadığı anlaşılmakla; davalı idareler vekillerinin istinaf başvurularının kısmen kabulü ile yeniden esas hakkında hüküm kurulmuştur.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
1. Davacı vekili temyiz dilekçesinde özetle; 2942 sayılı Kanun'a eklenen Ek Madde 4 uyarınca sadece harçların maktu olarak belirleneceğini, vekâlet ücretinin nispi olması gerektiğini, müvekkili aleyhine yargılama giderine hükmedilmesinin hatalı olduğunu ileri sürerek temyiz yoluna başvurmuştur.
2. Davalı ... vekili temyiz dilekçesinde özetle; istinaf dilekçesinde ileri sürdüğü hususları tekrar ederek kararın bozulmasını talep etmiştir.
3. Davalı ... vekili temyiz dilekçesinde özetle; istinaf dilekçesinde ileri sürdüğü hususları tekrar ederek kararın bozulmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukukî Nitelendirme
Uyuşmazlık, davacı tapu maliki ile davalı idareler arasındaki kamulaştırmasız el atılan taşınmazın değerinin biçilmesi ve bedelinin sorumlu idareden tahsili istemine ilişkindir.
2. Değerlendirme
1. Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 371 inci maddesi ile 369 uncu maddesinin birinci fıkrasında yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Dava konusu taşınmaza 2942 sayılı Kanun'un 11 inci maddesinin birinci fıkrasının (g) bendi uyarınca emsalin üstün ve eksik yönleri belirlenip kıyaslaması yapılarak değer biçilmesinde bir isabetsizlik görülmemiştir.
3. Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukukî ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre; usul ve kanuna uygun olup temyiz dilekçelerinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Taraf vekillerinin yerinde görülmeyen tüm temyiz itirazlarının reddi ile usul ve kanuna uygun Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun'un 370 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Davacıdan peşin alınan temyiz harcının Hazineye irat kaydedilmesine, davalı ... harçtan muaf olduğundan harç alınmamasına, davalı ... Başkanlığından aşağıda yazılı kalan harcın ve 3.034,00 TL temyize başvurma harcının ayrı ayrı alınmasına,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
20.03.2025 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.