"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : ... Bölge Adliye Mahkemesi 5. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2023/2039 Esas, 2023/2086 Karar
DAVA TARİHİ : 19.09.2018
KARAR : Esastan ret/ yeniden esas hakkında verilen karar
İLK DERECE MAHKEMESİ: Küçükçekmece 2. Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2018/300 Esas, 2022/400 Karar
Taraflar arasındaki kamulaştırmasız el atılan taşınmaz bedelinin tahsili istemine ilişkin davada yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davalı ... yönünden davanın kabulüne, davalı ... yönünden pasif husumet yokluğu nedeniyle davanın reddine karar verilmiştir.
Kararın temlik eden davacı, temlik alan davacı ve davalı ... vekillerince istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince davalı ... vekilinin istinaf başvurusunun esastan reddine, davacı vekili ve temlik alan davacı vekilinin istinaf başvurularının kısmen kabulü ile İlk Derece Mahkemesi kaldırılarak, yeniden esas hakkında hüküm kurulmak suretiyle davalı ... yönünden husumet yokluğu nedeniyle davanın reddine, davalı ... yönünden davanın kabulüne karar verilmişitr.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacı, temlik alan davacı ve davalı ... vekillerince temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; dava konusu... Mahallesi 4361 parsel sayılı taşınmaza davalı idareler tarafından yol geçirilmek suretiyle el atıldığını belirterek taşınmaz bedelinin dava tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte davalı idarelerden tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
1. Davalı ... vekili cevap dilekçesinde özetle; husumetin Karayolları Genel Müdürlüğüne yöneltilmesi gerektiğini, ayrıca dava konusu taşınmaza değer verilirken ibraz edecekleri emsal taşınmazların metrekare birim değerlerinin dikkate alınmasını, dava konusu taşınmaza fahiş değer verilmemesini, dava neticeleninceye kadar davacı açısından payının devir temliki halinde malik değişikliğinin mahkemeye bildirilmesi yönünden tapu kaydının beyanlar hanesine şerh verilmesini, yargılama giderleri ve vekâlet ücretinin davacıya yükletilmesine karar verilmesini talep etmiştir.
2. Davalı ... vekili cevap dilekçesinde özetle; dava tarihinde hak düşürücü sürenin geçmiş olduğunu, taşınmazın arsa vasfında olmadığını, ayrıca dava konusu yerin de ... Büyükşehir Belediyesine devredilip edilmediğinin Karayolları 1. Bölge Müdürlüğünden sorulması gerektiğini, devredilmişse devir protokolü celbedilip incelenerek ... aleyhine açılan davanın reddine karar verilmesini, yargılama giderleri ve vekâlet ücretinin davacıya yükletilmesine karar verilmesini talep etmiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davalı ... yönünden davanın kabulüne, davalı ... yönünden pasif husumet yokluğu nedeniyle davanın reddine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde temlik eden davacı, temlik alan davacı ve davalı ... vekilleri istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
1. Temlik eden davacı vekili istinaf dilekçesinde özetle; maktu vekâlet ücretine hükmedilmesinin hatalı olduğunu, hava fotoğrafları ile el atmanın 1983 sonrası olarak tespit edildiğini ileri sürmüştür.
2. Temlik alan davacı vekili istinaf dilekçesinde özetle; vekâlet ücretinin nispi olması gerektiğini, bilirkişi raporunda el atma tarihinin 1983 sonrası olarak tespit edildiğini ileri sürmüştür.
3. Davalı ... vekili istinaf dilekçesinde özetle; hak düşürücü sürenin dolduğunu, taşınmazın usulüne uygun olarak kamulaştırıldığını, noter tebligatı yapıldığını ileri sürmüştür.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile kamulaştırmasız el atılan arsa niteliğindeki taşınmaza mahallinde yapılan keşif sonucu emsal karşılaştırması yapılarak değer biçen, usul ve yasaya uygun olarak düzenlenen hükme esas alınan bilirkişi raporuna göre el atma bedelinin davalı ... Müdürlüğünden tahsiline karar verilmesi doğru olduğu gibi, taşınmazın konumu ve bilirkişi raporuna yansıyan özellikleri dikkate alındığında belirlenen bedelin uygun olduğu, taşınmaza ilişkin olarak yapılmış usulüne uygun bir kamulaştırma işlemi bulunmadığı anlaşıldığından, davalı ... vekilinin tüm, davacı vekili ve temlik alan vekilinin sair istinaf başvurularının yerinde olmadığını ancak dava konusu taşınmaza 1983 yılı sonrasında el atıldığı anlaşılmakla harç ve vekâlet ücretinin nispi olarak belirlenmesi gerekirken, maktu harç ve vekâlet ücretine dair hüküm kurulması doğru olmadığından İlk Derece Mahkemesi kararı kaldırılarak düzeltilerek yeniden hüküm kurulmasına karar verilmişitr.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde temlik eden davacı, temlik alan davacı ve davalı ... vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
1. Temlik eden davacı vekili temyiz dilekçesinde özetle; taşınmaz bedelinin düşük olduğunu, artan enflasyon karşısında hükmedilen faizin gerçek karşılığı karşılamadığını, Anayasa Mahkemesinin iptal kararı dikkate alınarak dava değerinin Yurt İçi Üretici Fiyat Endeksi doğrultusunda güncellenerek ödenmesi gerektiğini ileri sürerek kararın bozulmasını talep etmiştir.
2. Temlik alan davacı vekili temyiz dilekçesinde özetle; taşınmaz bedelinin düşük olduğunu, artan enflasyon karşısında hükmedilen faizin gerçek karşılığı karşılamadığını, Anayasa Mahkemesinin iptal kararı dikkate alınarak dava değerinin Yurt İçi Üretici Fiyat Endeksi doğrultusunda güncellenerek ödenmesi gerektiğini ileri sürerek kararın bozulmasını talep etmiştir.
3. Davalı ... vekili temyiz dilekçesinde özetle; hak düşürücü sürenin dolduğunu, taşınmazın usulüne uygun olarak kamulaştırıldığını, noter tebligatı yapıldığını, davayı kabul anlamına gelmemekle taşınmaz bedelinin yüksek belirlendiğini, vekâlet ücretinin maktu belirlenmesi gerektiğini ileri sürerek kararın bozulmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukukî Nitelendirme
Uyuşmazlık, davacı tapu maliki ile davalı idare arasındaki kamulaştırmasız el atılan taşınmazın değerinin biçilmesi ve bedelinin idareden tahsili istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
2. Yargıtay İçtihadı Birleştirme Büyük Genel Kurulunun, 16.05.1956 tarihli ve 1956/1 Esas, 1956/6 Karar sayılı kararının ilgili bölümü şöyledir: “... Usûlü dairesinde istimlak muamelesine tevessül edilmeksizin gayrimenkulü yola kalbedilen şahsın, esas itibarıyla, gayrimenkulünü yola kalbeden amme hükmi şahsiyeti aleyhine meni müdahale davası açmağa hakkı olduğuna, ancak dilerse bu fiili duruma razı olarak, mülkiyet hakkının amme hükmi şahsiyetine devrine karşılık gayrimenkulünün bedelinin tahsilini de dava edebileceğine ve isteyebileceği bedelin de mülkiyet hakkının devrine razı olduğu tarih olan dava tarihindeki bedel olduğuna 16.05.1956 tarihinde ilk toplantıda ittifakla karar verildi.”
3. Yargıtay İçtihadı Birleştirme Büyük Genel Kurulunun, 16.05.1956 tarihli ve 1954/1 Esas, 1956/7 Karar sayılı kararı ile “... Usûlü dairesinde istimlak muamelesine tevessül edilmeksizin gayrimenkulü yola kalbedilen şahsın, gayrimenkulünün bedelinin tahsiline ilişkin olarak, gayrimenkulünü yola kalbeden hükmü şahsiyeti aleyhine açacağı bedel davasında müruruzamanın mevzuubahis olamayacağına ve bu itibarla da, hadisede Borçlar Kanunu'nun 66. maddesinin tatbik kabiliyeti bulunmadığına ...” karar verilmiştir.
4. 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu'nun (2942 sayılı Kanun) 11 inci maddesi.
3. Değerlendirme
1. Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun'un 371 inci maddesi ile 369 uncu maddesinin birinci fıkrasında yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Dava konusu taşınmaza 2942 sayılı Kanun'un 11 inci maddesinin birinci fıkrasının (g) bendi uyarınca emsalin üstün ve eksik yönleri belirlenip kıyaslaması yapılarak değer biçilmesinde ve tespit edilen bedelin davalı ... Müdürlüğünden tahsiline karar verilmesinde bir isabetsizlik görülmemiştir.
3. Dava konusu taşınmaza 1983 Yılı sonrasında el atıldığı anlaşıldığından nispi vekâlet ücretine hükmedilmesi yerindedir.
4. Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olup, temyiz dilekçelerinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Temlik eden davacı, temlik alan davacı ve davalı ... vekillerinin yerinde görülmeyen tüm temyiz itirazlarının reddi ile usul ve kanuna uygun Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun’un 370 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Davalı ... harçtan muaf olduğundan harç alınmasına yer olmadığına, temlik alan ve temlik eden davacılardan alınan temyiz harçlarının Hazineye irad kaydına,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
20.05.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.