"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : Gaziantep Bölge Adliye Mahkemesi 6. Hukuk Dairesi
KARAR : Esastan ret
İLK DERECE MAHKEMESİ : ... Asliye Hukuk Mahkemesi
Taraflar arasındaki 4650 sayılı Kanun'la değişik 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu'nun (2942 sayılı Kanun) 10 uncu maddesine dayanan kamulaştırma bedelinin tespiti ve kamulaştırılan taşınmazın tescili davasında yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davacı idare ve bir kısım davalılar vekilleri tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince, İlk Derece Mahkemesi kararı kaldırılarak davanın yeniden görülmesi için dosyanın İlk Derece Mahkemesine gönderilmesine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesinin kaldırma kararı üzerine yargılama yapan İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın taraflarca istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacı idare vekili, bir kısım davalılar vekili, davalı ... ve davalı ... vekili tarafından temyiz edilmekle; süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı idare vekili dava dilekçesinde; Diyarbakır ili, ... ilçesi, ... Mahallesi 234 ada 7 parsel sayılı taşınmazın kamulaştırma bedelinin tespiti ve kamulaştırılan taşınmazın davacı idare adına tescilini talep etmiştir.
II. CEVAP
Bir kısım davalılar vekili Av.... cevap dilekçesinde özetle; davacı idarenin yapmış olduğu değer tespit çalışmasında 2015 yılı verileri baz alınarak hesaplanma yapıldığını, oysaki iş bu davanın 2016 yılında açıldığını, 2016 yılı verileri baz alınarak değer tespiti yapılması gerektiğini, taşınmazın sulanması amacıyla yaklaşık 1.000 metrelik boru düşendiğini, davacı idare hesaplama yaparken bunların hiçbirini hesaba katmadığını beyan etmiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davanın kabulüne ve kamulaştırma bedelinin tespiti ile davalılara ödenmesine, dava konusu taşınmazın davalılar adına olan tapu kaydının iptali ile davacı idare lehine terkinine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı idare vekili, bir kısım davalılar vekili Av...., davalı ... ve davalı Abdülmenaf İnci istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
1. Davacı idare vekili istinaf dilekçesinde özetle; idarenin yargı harçlarından muaf olduğunu, bilirkişi raporunda ortalama verilerle hesaplama yapılmadığından kamulaştırma bedelinin taşınmaz değerinden fazla hesaplandığını, dava konusu taşınmaz büyük bir arazi olup tamamında sebze vb. ürünlerin üretilmesinin mümkün olmadığını, kapitalizasyon faiz oranının %8 olarak alınması gerektiğini, dava konusu taşınmazda kamu yararı kararının son ilân tarihindeki uydu fotoğraflarında görünmeyen ürün ve mütemmim cüzler için hesaplama yapılmasının doğru olmadığını, 3-4 yaş omcaya değer verilmiş ise de bilirkişi raporunda hesaplamanın dayanağının açıklanmadığını, yerel mahkemece verilen karar usul ve yasaya aykırı olup kaldırılması ve talepleri doğrultusunda karar verilmesi gerektiğini, dava konusu taşınmazın tamamının bağ ve bahçe niteliğinde olmadığını ileri sürerek istinaf yoluna başvurmuştur.
2. Bir kısım davalılar vekili istinaf dilekçesinde özetle; il ve ilçe veri cetvelindeki çelişkinin giderilmesi gerektiğini, davaya konu taşınmazın özellikleri dikkate alınarak en az %50 oranında objektif değer artışı oranı uygulanması gerekirken bu yönde bir artış hesaplamasının yapılmamış olmasının hukuka aykırı olduğunu, davaya konu taşınmaz üzerindeki ağaçlar için maktuen değer biçilip arazinin değerine eklenmesi gerekirken bunun yapılmadığını, teveklerin 5-6 yaşında olduğu tespit edildiğine göre aynı şekilde bunlara maktuen değer biçilip arazi bedeline eklenmesi gerekirken kapama bahçe vasfı ile hesap yapılmış olmasının hukuka ve hakkaniyete aykırı olduğunu ileri sürerek istinaf yoluna başvurmuştur.
3. Davalı ... istinaf dilekçesinde özetle; il ve ilçe veri cetvelindeki çelişkinin giderilmesi gerektiğini, davaya konu taşınmazın özellikleri dikkate alınarak en az %50 oranında objektif değer artışı oranı uygulanması gerekirken bu yönde bir artış hesaplamasının yapılmamış olmasının hukuka aykırı olduğunu, davaya konu taşınmaz üzerindeki ağaçlar için maktuen değer biçilip arazinin değerine eklenmesi gerekirken bunun yapılmadığını, teveklerin 5-6 yaşında olduğu tespit edildiğine göre aynı şekilde bunlara maktuen değer biçilip arazi bedeline eklenmesi gerekirken kapama bahçe vasfı ile hesap yapılmış olması hukuka ve hakkaniyete aykırı olduğunu ileri sürerek istinaf yoluna başvurmuştur.
4. Davalı ... istinaf dilekçesinde özetle; İlçe Tarım ve Orman Müdürlüğünün verileri yerine İl Tarım ve Orman Müdürlüğünün verilerinin baz alınmasının doğru olmadığını, ek raporda İl Tarım ve Orman Müdürlüğü verilerinin dava dosyasına girilen ilk verilerle ciddi çelişki oluşturduğunu, köydeki arazilerin azlığı sebebiyle objektif değer artışının uygulanması gerektiğini, Bölge Adliye Mahkemesi kararının kendilerine tebliğ edilmediğini ve savunma haklarının kısıtlandığını ileri sürerek istinaf yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile arazi niteliğindeki taşınmaza dava tarihinde geçerli olan resmî veri listesi esas alınarak, yöre koşullarına uygun münavebe ürünleri seçilmek, sulu arazi için %4 oranında kapitalizasyon faiz oranı uygulanmak suretiyle net gelir yöntemine göre değer biçildiği gerekçesiyle istinaf başvurularının esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı idare vekili, bir kısım davalılar vekili, davalı Abdülmenaf İnci ve davalı ... vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
1. Davacı idare vekili temyiz dilekçesinde özetle; istinaf dilekçesindeki itirazlarını ileri sürmüştür.
2. Bir kısım davalılar vekili temyiz dilekçesinde özetle; istinaf dilekçesindeki itirazlarını ileri sürmüştür.
3. Davalı ... vekili temyiz dilekçesinde özetle; istinaf dilekçesindeki itirazlarını ileri sürmüştür.
4. Davalı Abdülmenaf İnci temyiz dilekçesinde özetle; istinaf dilekçesindeki itirazlarını ileri sürmüştür.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukukî Nitelendirme
Uyuşmazlık, temel olarak davacı idare ile davalı tapu malikleri arasındaki kamulaştırma bedelinin tespiti istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
2. 2942 sayılı Kanun'un 10 uncu ve 11 inci maddeleri.
3. Değerlendirme
1. Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun'un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Arazi niteliğindeki Diyarbakır ili, ... ilçesi, ... Mahallesi 234 ada 7 parsel sayılı taşınmaza 2942 sayılı Kanun’un 11 inci maddesinin birinci fıkrasının (f) bendi uyarınca olduğu gibi kullanılması hâlinde getireceği net gelir esas alınarak değer biçilmesi yerindedir.
3. Dava konusu taşınmazın sulama kaynağı ve yeterliliği hükme esas alınan bilirkişi raporunda açıklanmıştır.
4. Dava konusu taşınmazın hükme esas alınan bilirkişi kurulu raporunda belirtilen özelliklerine ve dosya kapsamına göre uygulanan kapitalizasyon faiz oranı uygun görülmüştür.
5. Tarafların iddia, savunma ve dayandıkları belgelere, uyuşmazlığın hukukî nitelendirilmesi ile uygulanması gereken hukuk kurallarına, dava şartlarına, yargılamaya hâkim olan ilkelere, ispat kurallarına ve temyiz olunan kararda belirtilen gerekçelere göre; bir kısım davalılar vekili ile davalı ... ve davalı ...'nin tüm, davacı idare vekilinin aşağıdaki paragrafın kapsamı dışındaki temyiz itirazları yerinde görülmemiştir.
6. Davacı idare vekilince 09.10.2017 tarihli banka dekontu ile 84.547,46 TL depo edilmiş olmasına rağmen fazla depo edilen bedelin miktarının hükümde hatalı gösterilmesi doğru görülmemiştir.
Ne var ki bu hatanın giderilmesi yeniden yargılama yapılmasını gerektirmediğinden 6100 sayılı Kanun’un 370 inci maddesinin ikinci fıkrası hükmü uyarınca kararın düzeltilerek onanması gerekir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
1. Bir kısım davalılar vekili, davalı ... vekili ve davalı ...'nin tüm, davalı idare vekilinin diğer temyiz itirazlarının reddine,
2. Davacı idare vekilinin temyiz itirazlarının kısmen kabulü ile temyiz olunan İlk Derece Mahkemesi kararına karşı istinaf başvurusunun esastan reddine ilişkin Bölge Adliye Mahkemesi kararının ORTADAN KALDIRILMASINA;
İlk Derece Mahkemesi kararının hüküm fıkrasının (3) numaralı bendinin hükümden çıkartılmasına, yerine "Davacı kurum tarafından depo edilen 84.547,46 TL bedelden, kamulaştırma bedeli olan 57.166,96 TL’nin mahsubu ile fazla yatırılan 27.728,50 TL bedelin, davalılar tarafından bankadan çekilmişse varsa ödenen nemaları ile birlikte davalılardan hisseleri oranında alınarak davacı idareye verilmesine, bedel alınmamışsa fazla yatan bedelin işlemiş nemaları ile birlikte davacı idareye iadesine," ibaresinin yazılması suretiyle DÜZELTİLEREK ONANMASINA,
Davalılardan peşin alınan temyiz harçlarının Hazineye irat kaydedilmesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
15.03.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.