"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi
KARAR : Davanın kısmen kabulü
Taraflar arasında görülen tapu tahsis belgesine dayalı tapu iptali ve tescil ile bunun mümkün olmaması halinde başka bir yerde arsa tahsisi, bunun da mümkün olmaması halinde arsa bedeli ile üzerindeki yapıların bedelinin tahsili istemi davasında verilen karar hakkında yapılan temyiz incelemesi sonucunda, Mahkeme kararının bozulmasına karar verilmiştir.
Mahkemece bozmaya uyularak yeniden yapılan yargılama sonucunda; enkaz bedelinin tahsili talebinin kabulüne tapu tahsis belgesi alırken ödenen bedelin ödenmesi talebinin kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Mahkeme kararı taraf vekilleri tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacılar vekili dava dilekçesinde özetle; İstanbul ili, ... ilçesi, ... Mahallesi 354 ada 100 parsel sayılı taşınmazın Vakıflar adına tescilli iken 775 sayılı Gecekondu Kanun'un 4 üncü maddesi gereği İstanbul Belediyesi adına tescil edildiğini, dava konusu yerin davacılar murisi ...'a satılarak arsa bedeli olarak 705.503 TL'nin 01.03.1987 tarihinde tahsil edildiğini, davalı belediyenin imar düzenlemesi nedeni ile tasfiyesinin yapılacağını ihbar ettiğini, öncelikle tapu tahsis belgesine dayalı olarak tapu kaydının iptali ile davacılar adına tescil edilmesini, bunun mümkün olmaması halinde başka bir yerde arsa tahsisini, bunun da mümkün olmaması halinde arsa bedeli ile üzerindeki yapıların bedelinin faizi ile tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı idare vekili cevap dilekçesinde; ... Belediye Başkanlığı tarafından dava konusu taşınmazın üzerinde yapılacak yarı olimpik yüzme havuzu, çok amaçlı salon, kültür merkezi projesi kapsamında taşınmaz üzerindeki gecekondu işgallerinin kaldırılmasının istendiği, tapu tahsis belgesinin bir mülkiyet belgesi olmadığı yalnızca fiili kullanmayı belirleyen zilyetlik belgesi olduğunu, tapu tahsis belgesinin mülkiyetin naklini istemek yönünden idareye karşı şahsi hak meydana getirmeyeceğini, ıslah imar planı veya kadastro planları yapıldıktan sonra hak sahiplerine verilecek tapuya esas teşkil etmek üzere idarece yapılan bir işlemden ibaret olduğunu, böyle bir belge ile idareyi zorlayıcı nitelikte karar verilemeyeceğini, Belediye Encümeninin 18.09.2007 tarihli ve 2728-2677 sayılı kararı ile 354 ada 97,98,99 ve 100 parsel sayılı taşınmazlar belediye adına kayıtlı olup, imar planına göre değerlendirileceğinden üzerinde bulunan gecekonduların tapu tahsis belgelerinin iptali ve 775-2981 sayılı Kanunlar ve Uygulama Yönetmelikleri gereği tasfiyesi ve hak sahiplerine enkaz bedeli ödenmesine ilişkin karar alındığı davacıya 14.176 TL enkaz bedeli ödenmesine karar verildiği ve bunun sonucunda 13.07.2007 tarihli ve 11255 sayılı Başkanlık onayı ile davacıya Güzeltepe ... da bulunan sosyal konut tahsis edildiğini, davalıya gecekondusunun tasfiyesine ve kendisine sosyal konut tahsisine ilişkin işlemlerin 18.09.2007 tarih ve 1133 sayılı yazı ile tebliğ edildiği, davanın reddini talep etmiştir.
III. MAHKEME KARARI
Mahkemenin 23.05.2013 tarihli ve 2007/326 Esas, 2013/343 Karar sayılı kararı ile enkaz bedelinin tahsili talebinin kabulü ile davacının diğer taleplerinin reddine karar verilmiştir.
IV. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Birinci Bozma Kararı
1. Mahkeme kararına karşı süresi içinde davacılar vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Dairemizce yapılan inceleme sonucu; tapu tahsis belgesi mülkiyet hakkı vermediğinden davalı idare adına kayıtlı taşınmazın tapu kaydının iptali ile davacılar adına tesciline imkan olmadığı, taşınmaz bedelinin tahsilinin de talep edilemeyeceği, davalı idarece el atılarak yıkılan yapı ve müştemilata resmi birim fiyatları esas alınıp, yıpranma payları da düşülerek değer biçilmesinde ve bedelin davalı idareden tahsiline karar verilmesinde bir isabetsizlik görülmediği; ancak tapu tahsis belgesi alınırken davalı belediyeye ödenen bedellerin geri istenebileceği nazara alınarak davacıya talebi açıklatmak suretiyle bu bedel tespit edilerek, dava tarihine güncellenmek suretiyle davalı idareden tahsiline karar verilmesi gerektiğinden kararın bozulmasına karar verilmiştir.
B. Mahkemesince Bozmaya Uyularak Verilen Karar
Mahkemenin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile bozma ilamı sonrası enkaz bedelinin tahsili talebine ilişkin talep yönünden bir bozma bulunmadığından önceki karar doğrultusunda talebin kabulü ile 14.176,00 TL enkaz bedelinin dava tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte davalıdan alınarak davacılara ödenmesine, tapu tahsis belgesi alınırken davalı belediyeye ödenen bedellerin iadesi talebi yönünden açılan davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Mahkemenin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
1. Davacı vekili temyiz dilekçesinde; bozma sonrası alınan ek rapor ile tapu tahsis belgesi alınırken ödenen bedel güncellenerek bedel belirlendiğini, ancak bulunan bedelin hakkaniyet ilkesiyle bağdaşmadığını, 1989 yılında yapılan ödemenin karşılığı olamayacağını, bedelin çok düşük belirlendiğini, davalı idare lehine sebepsiz zenginleşmeye neden olduğunu, 1989 yılından itibaren faiz işletilmesinin gerekirken dava tarihinden itibaren faiz işletilmesinin hak kaybına neden olduğunu ileri sürerek temyiz yoluna başvurmuştur.
2.Davalı idare vekili temyiz dilekçesinde; aralarında dava konusu taşınmazın da bulunduğu mülkiyeti davacıya ait taşınmazlar üzerine ... Belediyesi tarafından yapılacak olimpik yüzme havuzu, çok amaçlı salon, kültür merkezi projesi kapsamında gecekonduların kaldırılmasının istendiğini, gecekondulara ait tapu tahsis belgelerinin iptal edildilerek belirlenen enkaz bedellerinin davacıya ödenmesine karar verildiğini, dava açılmasında hukuki yararın bulunmadığını, talep genişletilerek dava dilekçesinde istenilmeyen tapu tahsis belgesi için ödenen bedelin istenemeyeceğini, ileri sürerek temyiz isteminde bulunmuştur.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukukî Nitelendirme
Uyuşmazlık, davacı tapu maliki davacılar ile davalı idare arasında tapu tahsis belgesine dayalı tapu iptali ve tescil ile bunun mümkün olmaması halinde başka bir yerde arsa tahsisi, bunun da mümkün olmaması halinde arsa bedeli ile üzerindeki yapıların bedelinin tahsili hususundadır.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun (6100 sayılı Kanun) geçici 3 üncü maddesinin atfıyla 1086 sayılı Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu’nun (1086 sayılı Kanun) 26.09.2004 tarihli ve 5236 sayılı Kanun'la yapılan değişiklikten önceki 427 ilâ 439 uncu maddeleri.
2. 775 sayılı Gecekondu Kanunu.
3.2981 sayılı İmar ve Gecekondu Kanunu.
3. Değerlendirme
1. Mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı geçici 3 üncü maddesinin atfıyla 1086 sayılı Kanun’un 26.09.2004 tarihli ve 5236 sayılı Kanun'la yapılan değişiklikten önceki 428 nci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Temyizen incelenen mahkeme kararının bozmaya uygun olduğu, kararda ve kararın gerekçesinde hukuk kurallarının somut olaya uygulanmasında bir isabetsizlik bulunmadığı, tapu tahsis belgesi alınırken davalı belediyeye ödenen bedellerin dava tarihine güncellenmek suretiyle yapılan ödemelerin karşılığının davalı idareden tahsiline karar verilmesi doğru olduğu gibi bozma ile kesinleşen ve karşı taraf yararına kazanılmış hak durumunu oluşturan yönlerin ise yeniden incelenmesine hukukça imkân bulunmadığı anlaşılmakla; temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Taraf vekillerinin yerinde görülmeyen tüm temyiz itirazlarının reddi ile usul ve kanuna uygun olan kararın ONANMASINA,
Taraflardan peşin alınan temyiz harçlarının Hazineye irat kaydedilmesine, 20.02.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.