"İçtihat Metni"
İNCELENEN KARARIN
MAHKEMESİ : Bursa Bölge Adliye Mahkemesi 8. Hukuk Dairesi
Taraflar arasındaki 4650 sayılı Kanun'la değişik 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu'nun (2942 sayılı Kanun) 10 uncu maddesine dayanan kamulaştırma bedelinin tespiti ve kamulaştırılan taşınmazın yol olarak tapudan terkini davasında yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın taraf vekillerince istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun davacı idare yönünden esastan reddine, davalı yönünden kısmen kabulü ile İlk Derece Mahkemesi hükmü kaldırılarak yeniden esas hakkında hüküm kurulmak suretiyle davanın usulden reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı taraf vekillerince temyiz edilmekle; süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verilmiştir.
Davalı vekilince temyiz incelemesinin duruşmalı olarak yapılmasının istenilmesi üzerine, işin duruşmaya tâbi olduğu anlaşılmış ve duruşma için 06.06.2023 günü tayin edilerek taraflara tebligat gönderilmiştir.
Duruşma günü davalı vekili Avukat ... gelmiş, davacı idare vekili duruşmaya katılmamıştır.
Duruşmaya başlanarak hazır bulunan avukatın sözlü açıklamaları dinlendikten sonra duruşmaya son verildi.
Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı idare vekili dava dilekçesinde özetle; ... ili, ... ilçesi, ... köyü 2179, (eski 2184) yeni 3607, (eski 20185) yeni 3718 parsel sayılı taşınmazların kamulaştırma bedelinin tespiti ile kamulaştırılan taşınmazların yol olarak tapudan terkinini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı vekili cevap dilekçesinde özetle; dava konusu taşınmazların arsa vasfında olduğunu, arazi olarak kabul edilmesi halinde ise taşınmaz değeri hesaplanırken kullanılacak olan ... İlçe Tarım ve Orman Müdürlüğünün 2016 yılına ait ürün maliyet cetvelinin hatalı olduğunu, bu hususun dikkate alınması gerektiğini, ayrıca ürün maliyet cetvelinde taşınmazın üzerindeki ürünlere ait üretim masrafları toplamı içinde yer alan sermaye faizi ve genel idare giderlerinin üretim masrafları içine dahil edilerek hesaplama yapılmasının hukuka aykırı olduğunu ileri sürerek gerçeğe ve hakkaniyete uygun bedel tespit edilmesini talep etmiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davanın kabulüne ve kamulaştırma bedelinin tespiti ile davalıya ödenmesine, dava konusu taşınmazların davalı adına olan tapu kaydının iptali ile yol olarak tapudan terkinine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
1. Davacı idare vekili istinaf dilekçesinde özetle; taşınmazların değerinin yüksek hesaplandığını, kuru tarım arazisi için kapitalizasyon faiz oranının %5 olarak alınmasının doğru olmadığını, objektif değer artış oranının hatalı olduğunu, kamulaştırmadan arta kalan kısımlarda değer kaybı belirlenmesinin dayanaktan yoksun olduğunu, bilirkişi raporunun hatalı ve yanlış düzenlendiğini ileri sürerek İlk Derece Mahkemesi kararının kaldırılması istemi ile istinaf yoluna başvurmuştur.
2. Davalı vekili istinaf dilekçesinde özetle; taşınmazlara arsa vasfına göre değer biçilmesi gerektiğini, arazi olarak değer biçilecekse objektif değer artış oranının en az %500 olarak alınması gerektiğini, kamulaştırma bedelinin düşük olduğunu ileri sürerek İlk Derece Mahkemesi kararının kaldırılması istemi ile istinaf yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile armut bahçesi niteliğindeki 3718 parsel sayılı ve zeytin bahçesi niteliğindeki 2179 ve 3607 parsel sayılı taşınmazlara %250 oranında objektif değer artış uygulanması gerektiği kabulü ile yeniden yapılan hesaplama sonucu belirlenen kamulaştırma bedelinin usulüne uygun verilen süreler içerisinde idare tarafından depo edilmemesi nedeniyle davacı idare vekilinin istinaf başvurusunun esastan reddine reddine, davalı vekilinin istinaf başvurusunun kısmen kabulü ile İlk Derece Mahkemesi kararı kaldırılarak 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 353 üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendinin iki numaralı alt bendi gereğince yeniden esas hakkında hüküm kurularak davanın reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
1. Davacı idare vekili temyiz dilekçesinde özetle; davanın reddine karar verilmesinin her iki tarafın menfaatlerine uygun olmadığını, belirlenen %250 objektif değer artış oranının uygun olmadığını, masraflarda ve kapitalizasyon faiz oranında hata yapıldığını ileri sürmüş, ek dilekçe ile depo kararının gereğini yerine getirdiklerini belirterek, bedelin depo edildiğini gösteren banka dekontlarını dilekçesi ekinde dosyaya sunmuştur.
2. Davalı vekili temyiz dilekçesinde özetle; dava ret ile sonuçlanmış olsada ret kararından sonra bloke dilen kamulaştırma fark bedelini kabul ettiklerini, dava kanusu taşınmazların arsa vasfında olduğunu, arazi olarak değer biçilmesi durumunda objektif değer artış oranının en az %500 olması gerektiğini, kapitalizasyon faiz oranının %4 alınması gerektiğini ileri sürmüştür. Davalı vekili UYAP sistemine 06.06.2023 tarihinde eklenen dilekçesi ile Bölge Adliye Mahkemesinin davanın reddi kararı sonrasında yatırılan fark bedeli kabul ettiklerine dair beyanlarından vazgeçtiklerini, ret kararının onanmasını talep ettiklerini ifade etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukukî Nitelendirme
Uyuşmazlık, temel olarak davacı idare ile davalı tapu maliki arasındaki kamulaştırma bedelinin tespiti istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Kanun'un 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
2. 2942 sayılı Kanun'un 10 uncu maddesinin sekizinci fıkrası.
3. Değerlendirme
1. Bölge adliye mahkemelerinin nihaî kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun'un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Tespit edilen kamulaştırma bedelinin bloke edilmesi için davacı idare vekiline verilen süreler içerisinde kamulaştırma bedelinin depo edilmediği, sunulan banka dekontuna göre depo kararının Bölge Adliye Mahkemesinin karar tarihinden sonra, 06.07.2022 tarihinde yerine getirildiği ve davalı vekilinin 06.06.2023 tarihli dilekçesi ile geç bloke edilen bedeli kabul etmedikleri yönündeki beyanı gözetildiğinde Bölge Adliye Mahkemesi kararı sonrası bloke edilen bedelin istendiği takdirde geri çekilmesinin davacı idarenin muhtariyetinde olduğu anlaşıldığından temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile ilgili hukukî ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olup, temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Taraf vekillerinin yerinde görülmeyen tüm temyiz itirazlarının reddiyle usul ve kanuna uygun Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun’un 370 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Davacı idare harçtan muaf olduğundan harç alınmamasına, davalıdan peşin alınan temyiz harcının Hazineye irat kaydedilmesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
06.06.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.