"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : ... Bölge Adliye Mahkemesi 6. Hukuk Dairesi
KARAR : Esastan ret
İLK DERECE MAHKEMESİ : Ordu 2. Asliye Hukuk Mahkemesi
Taraflar arasındaki 4650 sayılı Kanun'la değişik 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu'nun (2942 sayılı Kanun) 10 uncu maddesine dayanan kamulaştırma bedelinin tespiti ve kamulaştırılan taşınmazın tapudan yol olarak terkini davasında yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın taraf vekillerince istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı taraf vekilleri tarafından temyiz edilmekle; süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı idare vekili dava dilekçesinde; Ordu ili, ... ilçesi, ... Mahallesi, 2783 ada 29, 32, 33 ve34 parsel sayılı taşınmazların kamulaştırma bedelinin tespiti ve kamulaştırılan taşınmazların tapudan yol olarak terkinini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı cevap dilekçesinde dava konusu taşınmazların arsa vasfında olduğunu, kıymet takdirinin hatalı yapıldığını ileri sürerek gerçek kamulaştırma bedelinin belirlenmesini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davanın kabulüne, kamulaştırma bedelinin tespiti ile bu bedelin bloke ettirilerek davalı tarafa derhal ödenmesine, dava konusu taşınmazın davalı adına olan tapu kaydının iptali ile tapudan yol olarak terkinine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
1.Davacı idare vekili istinaf dilekçesinde; hükme esas alınan bilirkişi raporunda somut emsal olarak kabul edilen satışın uygun emsal olmadığını, emsalin aynı kamulaştırma kapsamında ifrazla oluştuğunu, bedelin yüksek olduğunu, emsal taşınmazın dava konusu taşınmazdan çok daha değerli olduğunu, dava konusu taşınmazın yola cepheli hale geldiğinden değerindeki artışın kamulaştırma bedelinden indirilmesi gerektiğini, davacı yararına vekâlet ücreti verilmesi gerektiğini, faizin hatalı işletildiğini ileri sürmüştür.
2. Davalı vekili istinaf dilekçesinde dava konusu taşınmazın kıymetine etki edecek unsurların hatalı belirlendiğini, düzenleme ortaklık payı hususunda hatalı değerlendirme yapıldığını, düzenleme ortaklık payının üst sınırdan kesilmemesi gerektiğini, kamulaştırmadan arta kalan bölümlerin de kamulaştırılması gerektiğini, emsal satışın eski tarihli olduğunu, vekâlet ücretinin hatalı belirlendiğini ileri sürerek istinaf isteminde bulunmuştur.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; dava konusu taşınmazın arsa niteliğinde olduğunun kabulü ile emsal karşılaştırması yapılarak kamulaştırma gününden önce özel amacı olmayan emsal arsa satışına göre değer verilip bedelinin belirlenmesine ve dava konusu taşınmaz ile emsal taşınmazın arsa m² rayiç değeri karşılaştırıldığında, bilirkişi kurulu tarafından belirlenen bedelde bir çelişki oluşturulmadığı, bu duruma göre arsa niteliğindeki taşınmazların, emsalin üstün ve eksik yönleri belirlenip kıyaslaması yapılarak zeminlerine karşılık saptanmasında, emsal taşınmazdan yapılan düzenleme ortaklık payı kesintisinin hesaplamalarda dikkate alınmasında, kamulaştırmadan arta kalan ve işe yaramayan bölümlerin bedeline hükmedilmesi ile davacı yararına vekâlet ücreti takdir edilmemesinde usul ve yasaya aykırılık olmadığı belirtilerek istinaf istemlerinin esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
1.Davacı idare vekili temyiz dilekçesinde, istinaf dilekçesinde ileri sürdüğü hususları tekrar etmiştir.
2.Davalı vekili temyiz dilekçesinde; istinaf dilekçesinde ileri sürdüğü hususları tekrar etmiştir
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukukî Nitelendirme
Uyuşmazlık, dava konusu taşınmazın kamulaştırma bedelinin tespitine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1.6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
2. 2942 sayılı Kanun'un 10 uncu maddesinin sekizinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
3. Değerlendirme
1. Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun’un 371 inci maddesi ile 369 uncu maddesinin birinci fıkrasında yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2.Arsa niteliğindeki Ordu ili, ... ilçesi, ... Mahallesi, 2783 ada 29, 32, 33 ve 34 parsel sayılı taşınmazlara 2942 sayılı Kanun'un 11 inci maddesinin birinci fıkrasının (g) bendi uyarınca emsalin üstün ve eksik yönleri belirlenip kıyaslaması yapılarak, adil ve hakkaniyete uygun olarak tespit edilen bedelin davalı tarafa ödenmesine, dava konusu taşınmazın davalı adına olan tapu kaydının iptali ile idare adına tesciline karar verilmesinde bir isabetsizlik görülmemiştir. Ancak;
3.Buna karşın dava 4 ay içinde sonuçlandırılmadığından davanın açılış tarihi olan 15.11.2018 tarihinden 4 ay sonrası olan 16.03.2019 tarihinden ilk derece mahkemesinin karar tarihi olan 24.03.2022 tarihine kadar faiz işletilmesi gerekirken fark bedelin bloke edilmemesi nedeniyle usulden reddedilen dava tarihi esas alınarak faizin başlangıcının belirlenmesi doğru değildir.
4.Dava konusu 29 parselin kamulaştırılan bölümünden arta kalan ve ifraz edilen 186,74 metrekarelik (89 parsel) ve 33 parselin kamulaştırılmasından arta kalan ve ifraz edilen 74,16 metrekarelik (93 parsel) bölümünün yüzölçümü, geometrik durumu ve kullanım amacı gözetildiğinde bu bölümlerin de bedeline hükmedilmesi gerekir.
5.Kabule göre de, dava konusu taşınmazların ifraz gördüğü ve yeni parsel numaraları aldığı halde ifrazdan önceki parsel numaraları ile hüküm kurulması isabetsizdir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
1. Temyiz olunan, İlk Derece Mahkemesi kararına karşı istinaf başvurusunun esastan reddine ilişkin Bölge Adliye Mahkemesi kararının ORTADAN KALDIRILMASINA,
2. İlk Derece Mahkemesi kararının BOZULMASINA,
Peşin alınan temyiz karar harcının istek hâlinde davalıya iadesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
16.02.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.