"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : Konya Bölge Adliye Mahkemesi 4. Hukuk Dairesi
KARAR : Esastan ret
İLK DERECE MAHKEMESİ : Konya 2. Asliye Hukuk Mahkemesi
Taraflar arasındaki kamulaştırmasız el atılan taşınmaz bedelinin tahsili ve ecrimisil davasında yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davalı ... yönünden davanın husumet yokluğu nedeniyle reddine, davalı ... Belediye Başkanlığı yönünden ecrimisil isteminin reddine, tazminat isteminin kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davalı ... Belediye Başkanlığı vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davalı ... Belediye Başkanlığı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; Konya ili, .... ilçesi, ... Mahallesi 16088 ada 14 parsel sayılı taşınmaza kamulaştırma yapılmaksızın beton dökülerek açık halk pazarı olarak kullanılmak suretiyle fiilen el atıldığını belirterek kamulaştırmasız el atılan taşınmaz bedelinin ve ecrimisilin davalı idarelerden tahsilini talep etmiştir.
II. CEVAP
1. Davalı ... vekili cevap dilekçesinde özetle; dava konusu taşınmazın imar planında oyun ve spor alanına isabet ettiği, müvekkili idarenin yetki ve sorumluluk alanında olmayıp, ilçe belediyesinin sorumluluğunda kaldığı, bu nedenle davanın husumet yokluğu nedeniyle reddedilmesi gerektiğini, müvekkili idarece taşınmaza el atılmadığını, kamulaştırmasız el atma davasının şartlarının gerçekleşmediğini, idare tarafından kamulaştırıldığını, kamulaştırılan kısımların daha sonra 137/A ve 137/B parsel numaralarını alarak yol olarak ifraz olduğunu, davanın haklı görülmesi halinde taşınmazın değerinin belirlenmesini talep etmiştir.
2. Davalı ... Belediye Başkanlığı vekili cevap dilekçesinde özetle; dava konusu taşınmazın pazar yeri olarak kullanımıyla ilgili müvekkili idare tarafından herhangi bir yer tahsisinin yapılmadığını, el atma olarak gösterilen durumun müvekkili idare ile ilgisinin bulunmadığını, fiili el atma bulunmadığından idare mahkemelerinin görevli olduğunu, imar planında oyun ve spor alanına isabet eden dava konusu taşınmazı kamulaştırma yetkisinin Spor İl Müdürlüğüne ait olduğunu, bu nedenle müvekkili idare yönünden davanın reddine karar verilmesini, ecrimisil talebinin 5 yıllık zamanaşımına tabi olduğunu ve geriye dönük 10 yıllık ecrimisil talebine itibar edilmemesini talep etmiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davalı ... yönünden davanın husumet yokluğu nedeniyle reddine, davalı ... Belediye Başkanlığı yönünden ecrimisil isteminin reddine, tazminat isteminin kabulüne karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı ... Belediye Başkanlığı vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davalı ... Belediye Başkanlığı vekili istinaf dilekçesinde özetle; dava konusu taşınmazın pazar yeri olarak kullanımıyla ilgili müvekkili idare tarafından herhangi bir yer tahsisinin yapılmadığını, el atma olarak gösterilen durumun müvekkili idare ile ilgisinin bulunmadığını, diğer paydaşlarca idare mahkemesinde açılan dava kapsamında alınan bilirkişi raporunda fiili el atmanın bulunmadığının tespit edildiğini, imar planında oyun ve spor alanına isabet eden dava konusu taşınmazı kamulaştırma yetkisinin Gençlik ve Spor Bakanlığına ait olduğunu, bu nedenle müvekkili idare yönünden davanın reddine karar verilmesini ve dava konusu taşınmaz için belirlenen bedelin yüksek olduğunu ileri sürmüştür.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile dava konusu taşınmaz üzerinde davalı ... Belediye Başkanlığı tarafından yapılan ve kamu kullanımına sunulan asfaltlanmış alan ve yol bulunduğu, haftanın Çarşamba günlerinde asfaltlı alan üzerinde semt pazarı kurulduğu, dolayısıyla hukuki ve fiili el atmanın gerçekleştiğinin anlaşıldığı belirtilerek, arsa niteliğindeki taşınmaza 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu'nun 11 inci maddesinin birinci fıkrasının (g) bendi uyarınca değerlendirme tarihinden önceki özel amacı olmayan emsalin satış değeri esas alınarak, emsalin ve dava konusu taşınmazın birbirlerine üstünlük oranları tartışılıp bedel tespitine ve taşınmazda davacı payının davalı idare adına tapuya tesciline dair verilen kararda usul ve esas yönünden yasaya aykırılık görülmediği gerekçesiyle davalı ... Belediye Başkanlığı vekilinin istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı ... Belediye Başkanlığı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davalı ... Belediye Başkanlığı vekili temyiz dilekçesinde özetle; istinaf dilekçesinde ileri sürdüğü sebepleri tekrar etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, temel olarak davacı tapu maliki ile davalı idare arasında kamulaştırmasız el atılan taşınmazın değerinin biçilmesi ve bedelinin tahsili hususundadır.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
2. Yargıtay İçtihadı Birleştirme Büyük Genel Kurulunun, 16.05.1956 tarihli ve 1956/1 Esas, 1956/6 Karar sayılı kararının ilgili bölümü şöyledir: “... Usûlü dairesinde istimlak muamelesine tevessül edilmeksizin gayrimenkulü yola kalbedilen şahsın, esas itibarıyla, gayrimenkulünü yola kalbeden amme hükmi şahsiyeti aleyhine meni müdahale davası açmağa hakkı olduğuna, ancak dilerse bu fiili duruma razı olarak, mülkiyet hakkının amme hükmi şahsiyetine devrine karşılık gayrimenkulünün bedelinin tahsilini de dava edebileceğine ve isteyebileceği bedelin de mülkiyet hakkının devrine razı olduğu tarih olan dava tarihindeki bedel olduğuna 16.05.1956 tarihinde ilk toplantıda ittifakla karar verildi.”
3. Yargıtay İçtihadı Birleştirme Büyük Genel Kurulunun, 16.05.1956 tarihli ve 1954/1 Esas, 1956/7 Karar sayılı kararı ile “... Usûlü dairesinde istimlak muamelesine tevessül edilmeksizin gayrimenkulü yola kalbedilen şahsın, gayrimenkulünün bedelinin tahsiline ilişkin olarak, gayrimenkulünü yola kalbeden hükmü şahsiyeti aleyhine açacağı bedel davasında müruruzamanın mevzuubahis olamayacağına ve bu itibarla da, hadisede Borçlar Kanunu'nun 66. maddesinin tatbik kabiliyeti bulunmadığına ...” karar verilmiştir.
3. Değerlendirme
1. Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun'un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Arsa niteliğindeki Konya ili, ... ilçesi, ... Mahallesi 16088 ada 14 parsel sayılı taşınmazın mahallinde yapılan keşif sonucu alınan rapor uyarınca dava tarihindeki değerinin biçilmesi ve 07.08.1985 tarihinde onaylanan 1/1000 ölçekli uygulama imar planında tamamı oyun ve spor alanı olarak kamu hizmetine tahsis edilen taşınmazın fiilen bir kısmına asfalt dökülmek ve haftanın belirli günleri pazar yeri olarak kullanılmak suretiyle el atıldığı gözetilerek proje bütünlüğü gereği tamamının bedelinin sorumlu davalı idareden tahsil edilmesi yerindedir.
3. Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olup temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Davalı ... Belediye Başkanlığı vekilinin yerinde görülmeyen tüm temyiz itirazlarının reddiyle usul ve kanuna uygun Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun'un 370 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Aşağıda yazılı temyiz giderinin temyiz eden davalı ... Belediye Başkanlığına yükletilmesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,16.02.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.