"İçtihat Metni"
İNCELENEN KARARIN
MAHKEMESİ : Gaziantep Bölge Adliye Mahkemesi 5. Hukuk Dairesi
Taraflar arasındaki 4650 sayılı Kanun'la değişik 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu'nun (2942 sayılı Kanun) 10 uncu maddesine dayanan kamulaştırma bedelinin tespiti ve kamulaştırılan taşınmazın davacı idare adına tescili ile göl alanı olarak tapudan terkini davasında yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesince, İlk Derece Mahkemesi kararı kaldırılarak davanın yeniden görülmesi için dosyanın İlk Derece Mahkemesine gönderilmesine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesinin kaldırma kararı üzerine yargılama yapan İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın taraf vekillerince istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararının taraf vekillerince temyiz edilmekle; süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı idare vekili dava dilekçesinde özetle; ... ili, ... ilçesi, ... köyü 97 parsel sayılı taşınmazın kamulaştırma bedelinin tespiti ve kamulaştırılan taşınmazın davacı idare adına tescilini ve göl alanı olarak tapudan terkinini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı cevap dilekçesi sunmamıştır.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davanın kabulüne, kamulaştırma bedelinin tespiti ile bu bedelin bloke ettirilerek davalı tarafa derhal ödenmesine, dava konusu taşınmazın davalı adına olan tapu kaydının iptali ile davacı idare adına tapuya tescili ile baraj gölü sahasında kaldığından tapudan terkinine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
1.Davacı idare vekili istinaf dilekçesinde özetle; dava konusu taşınmazın ½'sinin davacıya ait olmasına rağmen bilirkişilerce muhdesat bedelinin tamamının davalıya verildiğini, davalı tarafa dava konusu taşınmaz üzerinde bulunan muhdesatlarla ilgili daha önce herhangi bir ödeme yapılıp yapılmadığının sorulması gerektiğini, dava konusu taşınmazın sınırları dışında kalan muhdesat kısımlarının hesaplamaya dahil edilmemesi gerektiğini, bilirkişi raporunda bir kısım ağaçlara ayrıca bedel biçilmesinin hatalı olduğunu, bilirkişi raporunda verim miktarlarının resmi verilerin aksine yüksek alındığını, kapitalizasyon faiz oranının ve objektif değer artışı oranının hatalı olduğunu, bilirkişi raporundaki yapı hesaplamalarının hatalı olduğunu, yapıların yıpranma oranlarının daha yüksek olduğu halde düşük hesaplama yapıldığını, bilirkişi raporunda belirtilen sondaj kuyusunun dava konusu taşınmaza sulu tarım arazisi vasfı kazandırmak üzere yapıldığını, yasal faiz işletilme tarihlerinde hata yapıldığını,davacı lehine vekâlet ücretine hükmedilmemesinin hatalı olduğunu ileri sürerek İlk Derece Mahkemesi kararının kaldırılması istemi ile istinaf yoluna başvurmuştur.
2.Davalı vekili istinaf dilekçesinde özetle; objektif değer artışı oranının hatalı olduğunu, bilirkişi raporunda üretim masraflarının resmi veri cetveline göre alınmasının hatalı olduğunu, masrafların yüksek olarak alındığını, dava konusu taşınmaz üzerinde asma, incir ve badem ağaçlarının olmasına rağmen bilirkişi raporunda kırmızı renkte belirtilen kısmın sadece asma bahçesi olarak kabul edilerek hesaplama yapıldığını yıpranma paylarının çok yüksek hesaplandığını, dava konusu taşınmaz üzerinde bulunan yapıların aynı zamanlarda yapılmış olmasına rağmen farklı yıpranma payı alındığını, gölgelik çardağın yalnızca malzeme bedelinin verilmesinin hatalı olduğunu, dava konusu taşınmaza ilişkin ... 2. Asliye Hukuk Mahkemesinin 2014/312 Esas sayılı muhdesatın aidiyeti davasındaki bilirkişi raporunda ve hükümde 95 adet ceviz ağacının olduğu kabul edilmesine rağmen eldeki dava dosyasının da değerlendirilmemesinin hatalı olduğunu, yapılan hesaplamada incir vs. ağaçlarının adetinin eksik hesaplandığını ileri sürerek İlk Derece Mahkemesi kararının kaldırılması istemi ile istinaf yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile kısmen kapama fıstık bahçesi, kısmen kapama meyve bahçesi ve kısmen de tarım arazisi niteliğindeki taşınmaza net gelir yöntemine göre değer biçilmesinde, dava konusu taşınmazın konumu ve bilirkişi kurulu raporunda belirtilen özellikleri dikkate alınarak gelir metoduna göre belirlenen m² birim fiyatına uygun objektif değer artış oranı uygulanmasında, taşınmaz üzerinde bulunan yapılara resmi birim fiyatları esas alınıp yapının yaşına göre yıpranma payı düşülerek, taşınmaz üzerinde bulunan ve taşınmaza kapama bahçe niteliği kazandırmayan bir kısım ağaçlara da maktuen değer verilmesinde ve Dairenin kaldırma kararı doğrultusunda yargılama yapılarak kamulaştırma bedelinin hesaplanmasında bir isabetsizlik bulunmadığı, davanın niteliği gereği davacı idare lehine vekâlet ücretine hükmedilmemesi de yerinde olduğundan istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
1.Davacı idare vekili temyiz dilekçesinde özetle; istinaf dilekçesinde ileri sürdüğü sebepleri tekrar ederek ve resen dikkate alınacak nedenlerle Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozulması talep edilmiştir.
2.Davalılar vekili temyiz dilekçesinde özetle; istinaf dilekçesinde ileri sürdüğü sebepleri tekrar ederek ve resen dikkate alınacak nedenlerle Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozulması talep edilmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukukî Nitelendirme
Uyuşmazlık, dava konusu taşınmazın kamulaştırma bedelinin tespitine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1.6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
2.2942 sayılı Kanun'un 10 uncu maddesinin sekizinci fıkrası ile 11 inci maddesi.
3. Değerlendirme
1. Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun’un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Arazi niteliğindeki ... ili, ... ilçesi, ... köyü 97 parsel sayılı taşınmaza 2942 sayılı Kanun'un 11 inci maddesinin birinci fıkrasının (f) bendi uyarınca gelir metodu esas alınarak değer biçilmesi, üzerinde bulunan yapıya resmi birim fiyatları esas alınıp yıpranma payı düşülerek, ağaçlara ise yaş, cins ve verim durumlarına göre değer biçilmesi tespit edilen bedelin davalı tarafa ödenmesi, dava konusu taşınmazın davalı adına olan tapu kaydının iptali ile davacı idare adına tapuya tescili ile baraj gölü sahasında kaldığından tapudan terkinine karar verilmesi yerindedir.
3.Tarafların iddia, savunma ve dayandıkları belgelere, uyuşmazlığın hukukî nitelendirilmesi ile uygulanması gereken hukuk kurallarına, dava şartlarına, yargılamaya hâkim olan ilkelere, ispat kurallarına ve temyiz olunan kararda belirtilen gerekçelere göre taraf vekillerinin aşağıdaki paragrafın kapsamı dışındaki temyiz itirazları yerinde görülmemiştir.
4.Hükme esas alınan bilirkişi raporunun tetkikinde; tamamının kamulaştırılmasına karar verilen dava konusu taşınmazda, davalının ½ pay sahibi olduğu, fen raporunda işaretli toplam 8.475,15 m² lik bölümün kapama meyve bahçesi, 1.554,19 m²lik kısmın kapama fıstık bahçesi, 1.442,33 m²lik kısmının kapama bağ olarak, kalan 7.813,33 m²lik kısmının ise tarım arazisi vasfı ile kamulaştırma bedelinin belirlendiği, dosya arasında mevcut ... 2. Asliye Hukuk Mahkemesinin 2014/312 Esas 2015/298 Karar sayılı kararı ile dava konusu taşınmaz üzerinde bulunan ölçüleri ve adeti tek tek belirlenen yapı ve ağaçların davalıya aidiyetine karar verildiği, verilen kararın temyiz edilmeden 14.07.2015 tarihinde kesinleştiği anlaşılmaktadır.
5.Kamulaştırma bedeli tespit edilirken kapama meyve bahçesi, kapama bağ ve kapama fıstıklık olarak belirlenen toplam kamulaştırma bedelinin davacı payına düşen bedele, toplam yapı bedeli ve ağaçların yaş ve cinsine göre maktuen belirlenen ağaç bedelinin ilave edilmek suretiyle kamulaştırma bedeli mükerrer ağaç bedeli eklenmek suretiyle fazla bedel belirlenmesi doğru görülmemiştir.
6.Hükme esas alınan bilirkişi kurulu raporunda dava konusu taşınmaz üzerinde bulunan yapıların özellikleri ve ölçümlerinin kıymet takdir raporuna göre çok farklı olduğu, ağaçların da yaş, cins ve adedinin farklılığı gözönüne alındığında, idare tarafından düzenlenen kıymet taktir raporu ile hükme esas alınan rapor arasındaki çelişkilerin ... 2. Asliye Hukuk Mahkemesinin 2014/312 Esas sayılı dosyası da dikkate alınarak giderilmesi için açıklamalı ek rapor alınması gerektiğinin düşünülmemesi hatalıdır.
7.Taşınmazın 1/2 pay sahibi olan Bahattin Alkan payının davacı idare adına dava öncesinde tescil edildiği anlaşıldığından uzlaşma tutanaklarının dosya arasına alınarak muhtesat aidiyeti dosyası ile birlikte değerlendirilerek dava konusu taşınmazın çaplı krokisi içinde kalan muhdesatların bedeline hükmedilmesi gerekirken, taşınmazın dışında bulunan muhdesatların da bedeline hükmedilmesi hatalı olduğundan kararın bozulması gerekmiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
1.Taraf vekillerinin temyiz itirazları yerinde olduğundan temyiz olunan, İlk Derece Mahkemesi kararına karşı istinaf başvurusunun esastan reddine ilişkin Bölge Adliye Mahkemesi kararının ORTADAN KALDIRILMASINA,
2. İlk Derece Mahkemesi kararının BOZULMASINA,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, bozma kararının bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
10.04.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.