"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : Diyarbakır Bölge Adliye Mahkemesi 9. Hukuk Dairesi
Taraflar arasındaki 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu'nun (2942 sayılı Kanun) 31 inci maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi gereğince taşınmazın tapu kaydına konulan şerhin terkini istemine ilişkin asıl ve birleştirilen davalarda yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince asıl ve birleştirilen davaların reddine karar verilmiştir.
Kararın davacılar vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun kabulü ile İlk Derece Mahkemesi hükmü kaldırılarak yeniden esas hakkında hüküm kurulmak suretiyle davanın kabulüne karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davalı idare vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Asıl ve birleştirilen davada davacılar vekili dava dilekçesinde; ... ili, ... ilçesi, ... köyü 2194 ada 1 parsel sayılı taşınmazın tapu kaydına konulan şerhin terkinini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı idare vekili cevap dilekçesinde özetle; müvekkil kuruma ait 380 KV ... Enerji iletim hattı isabet ettiğini, dava konusu parselde acele kamulaştırma yapıldığını, davalılara belirlenen bedelin ödendiğini, kurumları tarafından acele kamulaştırmadan kaynaklı ilgili Kanun'un 3 üncü ve 7 inci maddeleri uyarınca geçici şerh konulduğunu, taşınmazın başkasına devrini engellemek için konulan şerhin acele kamulaştırma işleminin tamamlanmasından 6 ay sonra kamulaştırma davası açıldığını gösteren dilekçenin tapuya gönderilmemesi durumunda Tapu İdaresi tarafından resen kaldırılması gerektiğini, şerhin kaldırılmaması ya da devamı hususunda müvekkil kurum tarafından tapuya yazılmış herhangi bir yazı bulunmadığını, dava konusu parsele ilişkin olarak farklı malikler tarafından açılan davalar olduğunu, dosyaların tek dosyada birleştirilmesi gerektiğini, tapuya yazı yazılarak şerhin bulunup bulunmadığını, şerh bulunuyor ise neden terkin edilmediğinin sorulması gerektiğini, davanın reddi ile yargılama giderleri ve vekalet ücretinin davacı üzerinde bırakılmasına karar verilmesini talep etmiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davanın hukuki yarar yokluğu nedeniyle reddine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacılar vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davacılar vekili istinaf dilekçesinde özetle; davalı tarafça kamulaştırma işlemleri tamamlanmadan taşınmazın tapu kaydına şerhinin konulduğunu, mülkiyet hakkının kısıtlandığını, davanın kabulü ile her dava yönünden ayrı ayrı maktu vekalet ücretine hükmedilmesi gerektiğini ileri sürmüştür.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davalı idare tarafından Batman Tapu Müdürlüğüne gönderilen yazı ile taşınmazın tapu kaydına 2942 sayılı Kanun'un 31 inci maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi gereğince şerh konulmasının istenilmesi üzerine 03.12.2015 tarihli ve 13059 yevmiye ile şerhin tesis edildiği, 14.08.2017 tarihinde davalı idare tarafından davacılara ve dava dışı paydaşlara karşı Batman 3. Asliye Hukuk Mahkemesinin 2017/425 esas sayılı dosyası üzerinden dava konusu taşınmaz için acele kamulaştırma davası açıldığı ve mahkemece 12.10.2017 tarihinde acele el koyma kararı verildiği, ancak Batman ili, Merkez ilçesi, Kohikan Mahallesi, 2194 ada 1 parsel sayılı taşınmazdan geçirilen enerji nakil hattı nedeniyle süresinde kamulaştırma bedel tespiti ve tescil davasının açılmaması üzerine, davacılar ve dava dışı paydaşlar tarafından davalı ... aleyhine Batman 2. Asliye Hukuk Mahkemesinin 2019/507 esasına kayden açılan kamulaştırmasız el atma nedeniyle tazminat davasının yapılan yargılaması neticesinde; davanın kabulü ile bedele ve irtifak hakkının davalı idare lehine tapuya tesciline dair kesin olarak karar verildiği, dosya arasında bulunan tapu kaydına göre anılan tescil kararının dava tarihi itibarıyla hala infaz edilmemiş olduğu ve taşınmazın kaydında davaya konu şerhin yer aldığı, belirtilen nedenlerle davacıların eldeki davaları açmakta hukuki yararlarının bulunduğu anlaşıldığından mahkemece davaların kabulüne karar verilmesi gerekirken, yazılı gerekçelerle davanın reddine karar verilmesi usul ve kanuna aykırı olduğundan davacılar vekilinin istinaf başvurusunun kabulü ile 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun (6100 sayılı Kanun) 353 üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendinin üç numaralı alt bendi uyarınca İlk Derece Mahkemesi kararı kaldırılarak davanın kabulüne dair yeniden esas hakkında karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı idare vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davalı idare vekili temyiz dilekçesinde özetle; tapu idaresi tarafından kendiliğinden kaldırılması gereken bir şerh için sorumlu tutulamayacaklarını, acele kamulaştırma işleminden sonra taşınmaz maliki tarafından kamulaştırmasız el atma davası açılıp karara çıktığını, kamulaştırmasız el atma davasında tescile yönelik karar verildiğini, şerhin hiç bir hükmü kalmadığını, davanın reddinin gerektiğini ileri sürmüştür.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukukî Nitelendirme
Uyuşmazlık, temel olarak 2942 sayılı Kanun'un 31 inci maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi gereğince taşınmazın tapu kaydına konulan şerhin terkini istemi istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Kanun'un 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
2. 2942 sayılı Kanun'un 31 inci maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi.
3. Değerlendirme
1. Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun'un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Tarafların iddia, savunma ve dayandıkları belgelere, uyuşmazlığın hukuki nitelendirilmesi ile uygulanması gereken hukuk kurallarına, dava şartlarına, yargılamaya hâkim olan ilkelere, ispat kurallarına ve temyiz olunan kararda belirtilen gerekçelere göre davalı idare vekilinin aşağıdaki paragrafın kapsamı dışındaki temyiz itirazları yerinde görülmemiştir.
3. Dava konusu taşınmaz tek olup, bileştirilen davalar tek bir hukuki nedene dayalı olarak açıldığından, davacılar lehine toplam bedel üzerinden tek vekalet ücretine hükmedilmesi gerekirken, birleştirilen davalar yönünden ayrı ayrı vekâlet ücreti takdir edilmesi bozmayı gerektirir
Ne var ki bu hatanın giderilmesi yeniden yargılama yapılmasını gerektirmediğinden 6100 sayılı Kanun'un 370 inci maddesinin ikinci fıkrası hükmü uyarınca Bölge Adliye Mahkemesi kararının düzeltilerek onanması gerekir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
1. Davalı idare vekilinin diğer temyiz itirazlarının reddine,
2. Davalı idare vekilinin temyiz itirazlarının kısmen kabulü ile temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının hüküm fıkrasının asıl ve birleştirilen dosyalar yönünden vekalet ücretine ilişkin (f) numaralı bentlerinin ayrı ayrı hükümden çıkartılmasına, hüküm fıkrasına ayrı bir bent olarak "Davacılar kendilerini vekil ile temsil ettirdiğinden karar tarihinde yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca 9.200,00 TL vekalet ücretinin davalıdan alınarak davacılara verilmesine, " cümlesinin yazılması suretiyle DÜZELTİLEREK ONANMASINA,
İstek hâlinde peşin alınan temyiz harcının davalı idareye iadesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
12.04.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.