"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : Ankara Bölge Adliye Mahkemesi 14. Hukuk Dairesi
KARAR : Esastan ret
İLK DERECE MAHKEMESİ : Ankara Batı 1. Asliye Hukuk Mahkemesi
Taraflar arasındaki kamulaştırmasız el atılan taşınmaz bedelinin tahsili davasında yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davalı idare vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davalı idare vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; müvekkilinin dava konusu Ankara ili, ... ilçesi, ... Mahallesi 204 parsel sayılı taşınmazda pay sahibi olduğunu, taşınmazın imar uygulaması sonucunda yol altında kaldığını, davalı idareye uzlaşma başvurusu yaptıkları hâlde sonuca varılamadığını belirterek kamulaştırmasız el atılan taşınmaz bedelinin davalı idareden tahsilini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı idare vekili cevap dilekçesinde özetle; kamulaştırmasız el atma olgusunun idarenin bir işlemi olan imar uygulamasından kaynaklandığını, bu nedenle davanın idarî yargı yerinde çözümlenmesi gerektiğini, imar düzenlemesi gereği düzenleme ortaklık payı olarak yapılan kesintinin kamulaştırmasız el atma olarak değerlendirilemeyeceğini, dava konusu taşınmaz üzerindeki yolun genişliğine göre Büyükşehir Belediyesinin de sorumlu olabileceğini ileri sürmüştür.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davanın kısmen kabulüne ve el atma tazminatının davalı taraftan tahsil edilerek davacıya ödenmesine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı idare vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davalı idare vekili istinaf dilekçesinde özetle; imar düzenlemesi gereği düzenleme ortaklık payı olarak yapılan kesintinin kamulaştırmasız el atma olarak değerlendirilemeyeceğini, dava konusu taşınmaz için belirlenen bedelin yüksek olduğunu ileri sürmüştür.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile dava konusu taşınmazın öncesinde 3.120 m² yüzölçümlü iken 1967 yılında onanan 29 no'lu parselasyon plan ile uygulamaya alınarak 2.357 m²lik bölümünün muhtelif imar ada ve parsellere şuyulandırıldığı, kalan ve bu davanın konusunu oluşturan 763 m²lik kısmın ise halen yürürlükte olan 3194 sayılı İmar Kanunu'nun 18 inci maddesinde düzenlenen düzenleme ortaklık payının karşılığı olan 6785 sayılı İmar Kanunu'nun (6785 sayılı Kanun) 42 nci maddesi uyarınca "zayiat" olarak değil "yola terk'' olarak ayrıldığı ve tapuda malikleri adına yaşamaya devam ettiği ancak fiilen yol olarak kullanıldığının anlaşıldığı, ... Belediye Başkanlığı Plan ve Proje Müdürlüğü tarafından dosyaya gönderilen cevabi yazı içeriğinden 1966-1968 yıllarında onaylanarak kesinleşen 29 no'lu parselasyon planı uyarınca taşınmazın uygulamaya alındığı, uygulama sonucu tapuya tescilinin yapıldığı ve kesinleştiği 1967 yılı itibarıyla 6785 sayılı Kanun'un 42 nci maddesinin Anayasa Mahkemesinin 22.11.1963 tarihli, 1963/65 Esas, 1963/278 Karar sayılı kararı ile iptal edildiği ve bu kararın 14.01.1964 tarihli, 11606 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe girmiş olduğu, meri 3194 sayılı Kanun'un 18 inci maddesi benzeri düzenlemeyi içeren 1605 sayılı Kanun'la değişik 6785 sayılı Kanun'un 42 nci maddesinin yürürlüğe girdiği 11.07.1972 tarihine kadar zayiat ya da düzenleme ortaklık payı adı altında yapılan kesintilerin yasal dayanağı kalmadığı gibi, taşınmazda yapılan kesintilerin zayiat adı altında değil yola terk olarak ayrıldığı da dikkate alındığında, taşınmazın arsa niteliğinde kabulü ile emsal karşılaştırması yapılarak değerinin tespit edilip davalı idareden tahsiline dair kararda, mahkemenin vakıa ve hukuki değerlendirmesinde usul ve esas yönünden yasaya aykırılık bulunmadığı, aynı bölgeden gerek Yargıtay denetiminden geçerek kesinleşen, gerekse Daire denetiminden geçen metrekare birim fiyatlarla uyumlu olması nedeniyle bedel yönünden itirazların da yerinde olmadığı gerekçesiyle davalı idare vekilinin istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı idare vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davalı idare vekili temyiz dilekçesinde özetle; istinaf dilekçesinde ileri sürdüğü sebepleri tekrar etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukukî Nitelendirme
Uyuşmazlık, temel olarak davacı tapu maliki ile davalı idare arasındaki kamulaştırmasız el atılan taşınmazın değerinin biçilmesi ile bedelinin tahsili hususundadır.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
2. 2942 sayılı Kanun'un Geçici 6 ncı maddesinin birinci, ikinci ve altıncı fıkraları.
3. Değerlendirme
1. Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun'un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukukî ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olup temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Davalı idare vekilinin yerinde görülmeyen tüm temyiz itirazlarının reddiyle usul ve kanuna uygun Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun'un 370 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Davalı idareden peşin alınan temyiz harcının Hazineye irat kaydedilmesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
23.03.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.