"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2019/23 Esas, 2020/564 Karar
KARAR : Kabul
Taraflar arasında görülen kamulaştırmasız el atılan taşınmaz bedelinin tahsili davasında verilen karar hakkında yapılan temyiz incelemesi sonucunda Dairece Mahkeme kararının bozulmasına karar verilmiştir.
Mahkemece bozmaya uyularak yeniden yapılan yargılama sonucunda, davanın kabulüne karar verilmiştir.
Mahkeme kararı davalı idare vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde;Ankara ili,... ilçesi, ... Mahallesi 3056 ada 6,7,8 , 70164 ada 8 parsel ile ... 90069 ada 2 ve 3061 ada 1, 2, 3 parsel sayılı taşınmazların Kuzey Ankara Girişi Kentsel Dönüşüm projesi alanında bulunduğunu, bu projenin bütününün açık inşaat alanı halinde olduğunu ve çevrede bulunan idare binalarının yapılmasına başlandığını, bu arada anlaşanlara ait evler ile dava sonucu idareye geçen taşınmazlar üzerindeki ev ve binaların tamamının yıkılması sebebi ile taşınmazlardan faydalanma imkanı kalmadığını ve taşınmazlara fiilen el atıldığını ileri sürerek kamulaştırmasız el atılan taşınmaz bedelinin davalı idareden tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı idare cevap dilekçesinde özetle; davacıya ait taşınmazların proje kapsamında şuyulandırıldığını, bir kısmının şuyulandırma dışında kaldığını, hukuki veya fiili el atma bulunmadığını savunarak, davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
III. MAHKEME KARARI
Mahkemenin 14.05.2015 tarihli ve 2013/110 Esas, 2014/187 Karar sayılı kararı ile dava konusu 70164 ada 8 ve 90069 ada 2 parseller yönünden davanın kabulüne ile taşınmazların bedelinin dava tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte davalıdan alınarak davacıya verilmesine, bedeline hükmedilen taşınmazların tapusunun iptali ve davacı idare adına tesciline, diğer parseller yönünden davanın görev nedeniyle usulden reddine karar verilmiştir.
IV. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Birinci Bozma Kararı
1. Mahkemenin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Dairemizce yapılan inceleme sonucu; arsa niteliğindeki taşınmazlara emsal karşılaştırması yapılarak değer biçilmesinde ve dava konusu 70164 ada 8 ve 90069 ada 2 parsele ilişkin davanın kabul edilmesinde, dava konusu 3056 ada 6,7,8 parseller yönünden de idari yargı görevli olduğından bahisle davanın usulden reddine karar verilmesinde bir isabetsizlik görülmediği, ancak; Kuzey Ankara Girişi Kentsel Dönüşüm Projesi alanında kalan, imar uygulaması dışında bırakılan 3061 ada 3 parsel yönünden, aynı taşınmazın diğer hissedarları tarafından açılan Ankara 21.Asliye Hukuk Mahkemesinin 2010/498 Esas, 2012/228 Karar sayılı kararının ile Dairemizin 2013/7832 Esas, 2013/12054 Karar sayılı ilamıyla onandığı, güçlü delil olduğu ve taşınmazda idarenin paydaş olduğu da gözetildiğinde, 3061 ada 3 parselde kamulaştırmasız el atma olgusunun gerçekleştiğinin kabulü ile bu parsel yönünden esasa girilerek hüküm kurulması gerektiğinden bahisle kararın bozulmasına karar verilmiştir.
B. Mahkemece Birinci Bozmaya Uyularak Verilen Karar
Mahkemenin 23.01.2018 tarihli ve 2017/470Esas, 2018/22 Karar sayılı kararı ile dava konusu 3061 ada 3 parsel hakkında açılan davanın kabulü ile taşınmazının bedelinin dava tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte davalıdan alınarak davacıya verilmesine, bedeline hükmedilen taşınmazın tapusunun iptali ve davacı idare adına tesciline karar verilmiştir.
C. İkinci Bozma Kararı
1. Mahkemenin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı idare vekili temyiz isteminde bulunulmuştur.
2. Dairemizce yapılan inceleme sonucu; dava konusu olan ve bedeline hükmedilen 3061 ada 3 parsel imar uygulaması dışı bırakılan kadastrol parsel olmasına rağmen imarlı arsa olarak m² bedelinin fazla tespiti ve bozma ile hüküm ortadan kalktığından dava konusu diğer taşınmazlar yönünden de hüküm kurulması gerektiği gerekçeleriyle kararın bozulmasına karar verilmiştir.
D. Mahkemece İkinci Bozmaya Uyularak Verilen Karar
Mahkemenin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile dava konusu 70164 ada 8,90069 ada 2 ve 3061 ada 3 parsel taşınmazlar yönünden davanın kabulü ile taşınmazların bedelinin dava tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte davalıdan alınarak davacıya verilmesine, bedeline hükmedilen taşınmazların tapusunun iptali ve davacı idare adına tesciline, 3056 ada 6,7,8 parseller hakkında davanın görev nedeniyle usulden reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Mahkemenin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
1.Davacı vekili temyiz dilekçesinde özetle; dava konusu 3056 ada 6,7,8 parsel sayılı taşınmazlara da Kuzey Ankara projesi kapsamında el atıldığından bu parseller yönünden de esasa girilip karar verilmesi gerektiğini ileri sürerek temyiz itirazına bulunmuştur.
2. Davalı idare vekili temyiz dilekçesinde özetle;idari yargının görevli olduğunun,dava konusu 70164 ada 8 parsel sayılı taşınmazın 81552/18 nolu parselasyon planı ile tapuya 29.11.2019 tarihinde tescili sağlanan aynı ada 23 parsele, dava konusu 3061 ada 3 parsel sayılı taşınmazın Kuzey Ankara Girişi Kentsel Dönüşüm projesi 2. Etap kapsamında hazırlanan 81558 nolu parselasyon planı kapsamında ticari rekreasyon alanı olan 70270 ada 1 parsele şuyulandığını ve tapuya tescillerinin sağlandığı ve davalı idarece fiilen el atılmadığından davanın konusuz kaldığından reddi ile davanın kabulüne karar verilen parseller yönünden 5998 sayılı Kanun'da belirtilen koşulların sağlanması ve diğer hissedarlarla anlaşılması durumunda imar planın belirlediği kullanım koşullarında inşat ruhsatı alınmak suretiyle tasarrufta bulunulabileceğinden davanın reddine karar verilmesi gerektiğini ileri sürerek kararın bozulmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukukî Nitelendirme
Uyuşmazlık, davacı tapu maliki ile davalı idare arasındaki kamulaştırmasız el atılan taşınmazın değerinin biçilmesi ve bedelinin sorumlu idareden tahsili istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun (6100 sayılı Kanun) geçici 3 üncü maddesinin atfıyla 1086 sayılı Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu’nun (1086 sayılı Kanun) 26.09.2004 tarihli ve 5236 sayılı Kanun'la yapılan değişiklikten önceki 427 ilâ 439 uncu maddeleri.
2. Yargıtay İçtihadı Birleştirme Büyük Genel Kurulunun, 16.05.1956 tarihli ve 1956/1 Esas, 1956/6 Karar sayılı kararının ilgili bölümü şöyledir: “... Usûlü dairesinde istimlak muamelesine tevessül edilmeksizin gayrimenkulü yola kalbedilen şahsın, esas itibarıyla, gayrimenkulünü yola kalbeden amme hükmi şahsiyeti aleyhine meni müdahale davası açmağa hakkı olduğuna, ancak dilerse bu fiili duruma razı olarak, mülkiyet hakkının amme hükmi şahsiyetine devrine karşılık gayrimenkulünün bedelinin tahsilini de dava edebileceğine ve isteyebileceği bedelin de mülkiyet hakkının devrine razı olduğu tarih olan dava tarihindeki bedel olduğuna 16.05.1956 tarihinde ilk toplantıda ittifakla karar verildi.”
3. Yargıtay İçtihadı Birleştirme Büyük Genel Kurulunun, 16.05.1956 tarihli ve 1954/1 Esas, 1956/7 Karar sayılı kararı ile “... Usûlü dairesinde istimlak muamelesine tevessül edilmeksizin gayrimenkulü yola kalbedilen şahsın, gayrimenkulünün bedelinin tahsiline ilişkin olarak, gayrimenkulünü yola kalbeden hükmü şahsiyeti aleyhine açacağı bedel davasında müruruzamanın mevzuubahis olamayacağına ve bu itibarla da, hadisede Borçlar Kanunu'nun 66. maddesinin tatbik kabiliyeti bulunmadığına ...” karar verilmiştir.
4.. 5993 sayılı Belediye Kanunu'nun (5993 sayılı Kanun) 73 üncü maddesinin sekizinci fıkrası şöyledir; "...Kentsel dönüşüm ve gelişim alanı ilan edilen yerlerde belediyelere ait gayrimenkuller ile belediyelerin anlaşma sağladığı veya kamulaştırdıkları gayrimenkuller üzerindeki inşaatların tamamı belediyeler tarafından yapılır veya yaptırılır. Belediye ile anlaşma yapmayan veya belediyece kamulaştırılmasına gerek duyulmayan gayrimenkul sahiplerinden proje alanında kendilerine 3194 sayılı Kanunun 18 inci maddesine göre ayrı ada ve parselde imar hakkı verilmemiş olanlar kamulaştırmasız el atma davası açabilir..."
3. Değerlendirme
1. Mahkemelerin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun’un geçici 3 üncü maddesinin atfıyla 1086 sayılı Kanun’un 26.09.2004 tarihli ve 5236 sayılı Kanun'la yapılan değişiklikten önceki 428 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Dosya içindeki bilgi ve belgelere, kararın dayandığı gerekçeye göre, aynı bölgeden gelen Dairemiz denetiminden geçen dosyalar birlikte gözetildiğinde; Kuzey Ankara Girişi Kentsel Dönüşüm Proje alanında kalan ve dava konusu taşınmazları da kapsayan bölgede fiilen çalışmaların başladığı projenin bir bütün olduğu da dikkate alındığında, dava konusu taşınmazlara yönelik kamulaştırmasız el atma olgusunun gerçekleştiğinin kabulü doğrudur.
3. Temyizen incelenen mahkeme kararının bozmaya uygun olduğu, kararda ve kararın gerekçesinde hukuk kurallarının somut olaya uygulanmasında bir isabetsizlik bulunmadığı, bozma ile kesinleşen ve karşı taraf yararına kazanılmış hak durumunu oluşturan yönlerin ise yeniden incelenmesine hukukça imkân bulunmadığı anlaşıldığından davacı vekilinin tüm, davalı idarenin temyiz dilekçesinde ileri sürülen diğer nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
4 .Ankara Büyükşehir Belediye Encümenince onaylanan 81558 nolu parselasyon planı ile dava konusu 70164 ada 8 parselin 23 parsele, 3061 ada 3 parseldeki davacı payının 70270 ada 1 ve 70257 ada 2 nolu parsellere şuyulandığından, iş bu parsellerdeki payının iptali ile davalı idare adına tesciline karar verilmemesi bozmayı gerektirir.
Ne var ki bu hatanın giderilmesi yeniden yargılama yapılmasını gerektirmediğinden 1086 sayılı Kanun'un 438 inci maddesnin 7 nci bendi gereğince kararın düzeltilerek onanması gerekir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
1.Davacı vekilinin tüm, davalı idare vekilinin diğer temyiz itirazlarının reddine,
2. Davacı vekilinin temyiz itirazının kısmen kabulü ile temyiz olunan Ankara 9 Asliye Hukuk Mahkemesinin 2910/23esas,2020/564 Karar sayılı kararının (2) nolu bendinin 3. paragrafında yazılı '' 70164 ada 8,3061 ada 3 parsel'' ibaresinin hükümden çıkarılmasına,yerine sırasıyla ''70164 ada 23 70270 ada 1 ve 70257 ada 2 parsellerde'' ibaresinin yazılması suretiyle hükmün DÜZELTİLEREK ONANMASINA,
Davalı idareden peşin alınan temyiz harcının istek halinde iadesine,
Davacıdan peşin alınan temyiz harçlarının Hazineye irat kaydedilmesine,
10.10.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.