"İçtihat Metni"
İNCELENEN KARARIN
MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi
Taraflar arasındaki kamulaştırmasız el atılan taşınmaza el atmanın önlenmesi, kal, ecrimisil ile tapu iptali ve tescil istemine ilişkin asıl ve birleştirilen davalarda verilen karar hakkında yapılan temyiz incelemesi sonucunda, Dairece Mahkeme kararının bozulmasına karar verilmiştir.
Mahkemece bozmaya uyularak yeniden yapılan yargılama sonucunda; el atmanın önlenmesi, kal ve ecrimisil davalarının davalılar Milli Eğitim Bakanlığı ve ... yönünden kabulüne, ... İl Özel İdaresi ve ... yönünden pasif husumet yokluğu nedeniyle reddine, ... tarafından açılan tapu iptali ve tescil davasının ise reddine karar verilmiştir.
Mahkeme kararı davalılar Milli Eğitim Bakanlığı ve ... vekilleri tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
1. Asıl dava ile birleştirilen Bakırköy 2. Asliye Hukuk Mahkemesinin 2000/668 Esas sayılı dosyasında davacı ... vekili dava dilekçelerinde özetle; müvekkilinin ... ili, ... ilçesi, ... Mahallesi 1090 ada 2 parsel sayılı 6.065 m² yüzölçümündeki taşınmazın 1/2 payının sahibi olduğunu, diğer 1/2 payın ... Konut Yapı Kooperatifine ait olduğunu, dava konusu taşınmazın 94.090 m² yüzölçümünde kadastro parseli olarak müvekkili ... ile ... Yapı Kooperatifi adına kayıtlı iken imar düzenlemesi sonucu 17.139 m²lik bölümün ... Yapı Kooperatifine, 13.911 m²lik bölümün müvekkili ...'a tahsis edildiğini, 56.090 m²lik yerin kamuya terk edildiğini, 6.065 m²lik yerin okul yeri olarak ayrıldığını, ancak 1/2'şer pay olarak ... ve Kooperatif adına kayıt ve tescil edildiğini, Bakırköy Belediye Encümeninin hiçbir haklı ve hukuki mesnedi olmayan 13.11.1984 tarihli ve 480 sayılı kararı ile müvekkili ve kooperatif adına kayıtlı 1090 ada 2 parsel sayılı taşınmazın bedelsiz olarak kamuya terkinine karar verdiğini, davalı ... Özel İdaresinin geçersiz bu kayda dayanarak tapu malikleri aleyhine tapu iptali ve tescil davası açtığını, Bakırköy 5. Asliye Hukuk Mahkemesinin 16.03.1999 tarihli, 1999/21 Esas ve 1999/203 Karar sayılı kararı ile davanın reddine karar verildiğini, kararın Yargıtay 5.Hukuk Dairesinin 14.09.1999 tarihli, 1999/13086 Esas ve 1999/12680 Karar sayılı kararı ile onanmasına karar verildiğini, kararın kesinleştiğini, böylece dava konusu 1090 ada 2 parsel sayılı taşınmazın 1/2 mülkiyetinin müvekkiline ait olduğunun sübuta erdiğini, davalıların 1984 yılından beri mülkiyeti müvekkiline ait olan 1090 ada 2 parsel sayılı taşınmazın tümüne müdahale ve tecavüzde bulunarak işgal ettiklerini, davalı vakıfların müvekkilinin açık veya kapalı rızası olmadan taşınmaz üzerine bina yaptığını, bu binaların sağlık tesisi ve eğitim tesisi olarak faaliyet gösterdiğini, okul binasının ... tarafından Milli Eğitim Bakanlığına hibe edildiğini, bu nedenle asıl davada davalılar ... İl Özel İdaresi, ... ve ... Vakfının haksız ve hukuka aykırı müdahaleleri ile birleştirilen davada okul binasını teslim almakla haksız müdahaleyi devam ettiren Milli Eğitim Bakanlığının müdahalesinin önlenmesine, taşınmaz üzerinde yaptıkları binaların kaldırılmasına karar verilmesini talep etmiştir.
2. Birleştirilen Bakırköy 6. Asliye Hukuk Mahkemesinin 2001/94 Esas sayılı dosyası ile Bakırköy 5. Asliye Hukuk Mahkemesinin 2003/510 Esas sayılı dosyasında davacı ... Yapı Kooperatifi vekili dava dilekçelerinde özetle; müvekkilinin ... ili, ... ilçesi, ... Mahallesi 1090 ada 2 parsel sayılı taşınmazın 1/2 payının sahibi olduğunu, davalı ... Vakfının hastane binası inşa etmek ve duvar ile çevirerek otopark olarak kullanmak suretiyle, davalı ... İl Özel İdaresinin ise okul yapmak suretiyle 9 yıldır taşınmaza tecavüz ettiğini, davalı ... ile ... İl Özel İdaresinin haksız ve hukuka aykırı müdahalelerinin önlenmesine, taşınmaz üzerinde yaptıkları binaların kaldırılmasına ve ecrimisile karar verilmesini talep etmiştir.
3. Birleştirilen Bakırköy 9. Asliye Hukuk Mahkemesinin 2001/490 Esas sayılı dosyasında davacı ... vekili dava dilekçesinde özetle; müvekkilince yaptırılan sağlık tesislerinin 1090 ada 1, 2 ,3 ve 6 parselleri kısmen içine aldığını, binaların temelinin atılması sırasında Devlet erkanının hazır olduğunu, bu sebeple müvekkilinin inşaata iyi niyetli olarak başladığını, inşaat bitirildiğinde yine Devlet erkanı tarafından hastane açılışının yapıldığını, binaların yapılma sürecinde davalıların ses çıkarmadığını, sonradan müdahalenin önlenmesi ve kal davalarını açtıklarını, binanın kıymetinin arsa değerinden daha değerli olduğunu, arsa sahibine kullanım alanının bedelini ödemeye hazır olduklarını, bu sebeple hastahanenin kapladığı ve lüzumlu olan alan kadar kısmın 1090 ada 2 parsel sayılı taşınmazdan tefrik edilerek, davalılar üzerinde olan kısmın tapu kaydının iptali ile müvekkili adına tapuya tesciline, tespit edilecek bedelin davalılara ödenmesine karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
1. Davalı ... İl Özel İdaresi vekili cevap dilekçesinde özetle; davanın haksız ve yersiz açıldığını, müvekkili idare tarafından dava konusu taşınmaz üzerinde yapılmış herhangi bir işgalin mevcut olmadığını, müvekkiline husumet yöneltilemiyeceğini, taşınmazın 14.06.1993 tarihli imar planında okul alanı içerisinde yer aldığını, taşınmazın Bakırköy Belediye Encümenin kararı doğrultusunda ilköğretim alanı içine alınması sebebi ile tapuya şerh verildiğini, belediye encümeninin kararının iptal edilmediğini, pasif husumet ehliyetlerinin bulunmadığını, bu nedenle davanın reddine karar verilmesini savunmuştur.
2. Davalı ... vekili cevap dilekçesinde özetle; dava konusu taşınmazın Bakırköy Belediye Encümeninin 13.11.1984 tarih ve 480 sayılı kararı ile okul sahası olarak bedelsiz kamuya terk edildiğini, imar planında okul yeri olarak ayrıldığını, tapuya okul yeri olarak kamuya tahsis edildiği şerhinin verildiğini, Milli Eğitim Müdürlüğü ile müvekkili arasında yapılan protokol çerçevesinde müvekkili tarafından taşınmazda okul yapılarak Milli Eğitim Müdürlüğüne bağışlandığını, husumet ehliyetlerinin bulunmadığını, müvekkilinin amacının eğitime katkıda bulunmak olduğunu, ticari amaç güdülmediğini, taşınmazın ihtilaflı olduğunu bilmediklerini, dava konusu binanın değerinin arsa değerinden fazla olduğunu, yıkılmasının aşırı zarara neden olacağını, davanın haksız ve yersiz açıldığından reddine karar verilmesini talep etmiştir.
3. Davalı ... vekili cevap dilekçesinde özetle; davanın haksız ve iyi niyetten yoksun bir dava olduğunu, dava konusu taşınmazın Bakırköy Belediye Encümeninin 13.11.1984 tarih ve 480 sayılı kararı ile bedelsiz olarak kamuya terk edildiğini, müvekkili vakfa ait inşaatın temelinin 1994 yılında üst düzey yöneticilerin hatta arsa hissedarlarının katılımı ile atıldığını, inşaatın yıllar sürdüğünü, davacıların herhangi bir itiraz ve şikayetinin olmadığını, müvekkilinin dava konusu inşaatı iyi niyetle yaptığını, binanın değerinin arsanın değerinden yüksek olduğunu, binanın yıkımının fahiş zarara yol açacağını, haksız açılan davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
4. Birleştirilen Bakırköy 9. Asliye Hukuk Mahkemesinin 2001/490 Esas sayılı dosyasında davalı ... vekili cevap dilekçesinde özetle; dava konusu taşınmazın 1/2 payının müvekkili ...'a, 1/2 payının diğer davalı ... Konut Yapı Kooperatifine ait olduğunu, ... İl Özel İdaresince tapu malikleri aleyhine Bakırköy 5.Asliye Hukuk Mahkemesinde açılan tapu iptali ve tescil davasının reddedildiğini ve kararın Yargıtay denetiminden geçerek kesinleştiğini, böylece okul yeri olarak ayrılan ve davalılar adına tescil edilen taşınmaz için herhangi bir kamulaştırma işleminin yapılmadığını, taşınmazın okul yeri olarak ayrılmasının bedelsiz olarak terk edildiği anlamına gelmediğini, bu husustaki encümen kararının hüküm ifade etmeyeceğini, davalıların okul yerinin mülkiyet hakkından vazgeçtiklerine dair herhangi bir işlemlerinin mevcut olmadığını, davacı vakfın hiçbir haklı nedene ve hukuki sebebe dayanmadan tapu kaydı maliklerinin iznini almadan dava konusu taşınmaza tecavüz ederek kendi malzemesi ile inşaat yaptığını, inşaatın yapılması hususunda müvekkilinin hiçbir muvafakatının söz konusu olmadığını, bir taşınmazın imar planında okul yeri olarak ayrılmasının üçüncü kişilerin bu yere tecavüzde bulunarak inşaat yapmalarını haklı gösteremeyeceğini, malzeme maliki olan davacının arsanın mülkiyetinin tanınmasını istemesinin koşullarının oluşmadığını, davacının iyi niyetli olmadığını, bu sebeple davanın reddine karar verilmesini istemiştir.
5. Birleştirilen Bakırköy 9. Asliye Hukuk Mahkemesinin 2001/490 Esas sayılı dosyasında davalı ... İşletme Kooperatifi vekili cevap dilekçesinde özetle; dava konusu taşınmazın 1/2 hissesinin müvekkili kooperatife ait olduğunu, davacının müvekkiline ait taşınmazı işgal ettiğini, hiçbir ilgisi olmadığı halde hastahane inşa ettiğini, gönderilen ihtara rağmen inşaatı bitirerek faaliyete geçirdiğini, taşınmazın inşaata başlanıldığı tarihte, protokolun yapıldığı tarihte ve dava tarihinde müvekkili kooperatif ile diğer davalı adına tapuda kayıtlı olduğunu, üçüncü kişi konumundaki ... Valiliği ile yapılan protokolun taşınmaz üzerinde hak kazandıramayacağını, ... Valiliği tarafından açılan tapu iptali ve tescil davasının lehlerine sonuçlandığını, binanın ruhsatsız olduğunu, iskanının olmadığını, inşaat sırasında ... Belediye Başkanlığına inşaatın durdurulması ve işgalin ortadan kaldırılması için başvurulduğunu, yeri satın almamaları üzerine noter vasıtası ile ihtar edildiğini, iyi niyetli olmadıklarını, tapu iptali ve tescil şartlarının oluşmadığını, davanın hukuki dayanaktan yoksun olduğunu reddine karar verilmesini talep etmiştir.
III. MAHKEME KARARI
Mahkemenin 22.10.2009 tarihli ve 2000/329 Esas, 2009/275 Karar sayılı kararı ile el atmanın önlenmesi, kal ve ecrimisil davalarının kabulüne, ... tarafından açılan tapu iptali ve tescil davasının reddine karar verilmiştir.
IV. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Bozma Kararı
1. Mahkemenin 22.10.2009 tarihli ve 2000/329 Esas, 2009/275 Karar sayılı kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Dairemizce yapılan inceleme sonucunda; davacılar ... ve ... Konut Yapı Kooperatifinin tapu kaydı ile malik oldukları dava konusu taşınmaza Milli Eğitim Bakanlığınca ... İletişim Meslek Lisesi, Türk Böbrek Vakfınca da hastane binası yapılmak suretiyle el atıldığı anlaşıldığından, adı geçen davalılar yönünden el atmanın önlenmesi ve kal davası ile ... hakkındaki ecrimisil talebinin kabulüne, ... tarafından açılan tapu iptali ve tescil davasının ise reddine karar verilmesinde bir isabetsizlik görülmediği, bu idarelerin kamulaştırmasız el atılan taşınmazı kamu hizmeti için her aşamada kamulaştırma yetkisinin olduğu, dosyada bulunan bilgi ve belgelere, kararın dayandığı gerekçelere göre Milli Eğitim Bakanlığı ve Türk Böbrek Vakfının temyiz itirazlarının yerinde olmadığı, ancak taşınmaz üzerinde yapılan lise ve hastane binaları nedeniyle davalılar ... İl Özel İdaresi ve ... Vakfının pasif husumet ehliyeti bulunmadığından haklarında açılan davaların reddine karar verilmesi gerektiğinin düşünülmemesinin doğru görülmediği gerekçesiyle kararın bozulmasına karar verilmiştir.
3. Dairemizce Milli Eğitim Bakanlığı ve ... vekillerinin talebi üzerine yapılan karar düzeltme incelemesi sonucunda; karar düzeltme isteminin reddine karar verilmiştir.
B. Mahkemece Bozmaya Uyularak Verilen Karar
Mahkemenin 01.11.2011 tarihli ve 2011/305 Esas, 2011/371 Karar sayılı kararı ile el atmanın önlenmesi, kal ve ecrimisil davalarının davalılar Milli Eğitim Bakanlığı ve ... yönünden kabulüne, ... İl Özel İdaresi ve ... yönünden pasif husumet yokluğu nedeniyle reddine, ... tarafından açılan tapu iptali ve tescil davasının ise reddine karar verilmiştir.
C. İkinci Bozma Kararı
1. Mahkemenin 01.11.2011 tarihli ve 2011/305 Esas, 2011/371 Karar sayılı kararına karşı süresi içinde davalı ... Bakanlığı, ... ve ... İl Özel İdaresi vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Dairemizce yapılan temyiz incelemesi sonucunda; tarafların temyiz nedenleri bozma ile kesinleşen yönlere ilişkin olduğundan usul ve yasaya uygun olan hükmün onanmasına karar verilmiştir.
3. Dairemiz ilamına karşı Milli Eğitim Bakanlığı, ... ve ... İl Özel İdaresi vekilleri karar düzeltme isteminde bulunmuştur.
4. Dairemizce yapılan karar düzeltme incelemesi sonucunda; ... Valiliğinin 23.05.2011 tarihli ve 65056 sayılı oluru ile dava konusu taşınmazın kamulaştırılması işlemlerine başlanmasına karar verildiği ve Milli Eğitim Bakanlığının 25.04.2012 tarihli ve 2744 sayılı onayının alındığı, bunun üzerine davalı ... Bakanlığınca, işbu dava davacıları ... ve ... Konut Yapı Kooperatifi aleyhine, Bakırköy 3. Asliye Hukuk Mahkemesinin 2012/258 Esas sayılı dosyasında taşınmazın tamamının kamulaştırma bedelinin tespiti ve Hazine adına tescili istemli davanın açıldığı anlaşılmış olup, bu dava bekletici mesele yapılıp sonucuna göre karar verilmesi gerekirken yazılı şekilde hüküm kurulmasının doğru görülmediği gerekçesiyle kararın bozulmasına karar verilmiştir.
D. Mahkemece Bozmaya Uyularak Verilen Üçüncü Karar
Mahkemenin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile el atmanın önlenmesi, kal ve ecrimisil davalarının davalılar Milli Eğitim Bakanlığı ve ... yönünden kabulüne, ... İl Özel İdaresi ve ... yönünden pasif husumet yokluğu nedeniyle reddine, ... tarafından açılan tapu iptali ve tescil davasının ise reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı ... Bakanlığı ve ... vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
1. Davalı ... Bakanlığı vekili temyiz dilekçesinde özetle; her ne kadar müvekkili idare tarafından açılan bedel tespit ve tescil davasında verilen süre içinde bedel depo edilememiş ve bu sebeple davanın reddine karar verilmiş olsa da müvekkili idarenin kamulaştırma iradesinin devam ettiğini, kamulaştırma bedeli için gerekli ödeneğin müvekkili idarenin bütçesinde ayrıldığını, Bakırköy 3. Asliye Hukuk Mahkemesinin 2021/214 Esas, 2022/178 Karar sayılı dosyasında açtıkları kamulaştırma bedelinin tespiti ve tescil davasının da reddedildiğini ve halen istinaf aşamasında olduğunu, bu davanın sonucunun ecrimisil ve kal davasını etkileyeceğini, bu nedenle sonucunun beklenmesine karar verilmesinin hukuken ve usulen zorunlu olduğunu, ... İl Özel İdaresinin tüzel kişiliğinin 6360 sayılı Kanun uyarınca sona erdiğini, ilgili dosyaların Milli Eğitim Bakanlığı bünyesine devredildiğini, dolayısıyla kararda Milli Eğitim Bakanlığı adına vekâlet ücretine hükmedilmesi gerekirken ... İl Özel İdaresi adına vekâlet ücretine hükmedilmesinin hukuka aykırı olduğunu ileri sürmüştür.
2. Davalı ... vekili temyiz dilekçesinde özetle; davalı ... Bakanlığı tarafından Bakırköy 3. Asliye Hukuk Mahkemesinin 2021/214 Esas, 2022/178 Karar sayılı dosyasında açılan kamulaştırma bedelinin tespiti ve tescil davasının sonucunun beklenmesine karar verilmesi gerektiğini, dava konusu taşınmazda maliklerin yapmış olduğu özel parselasyon sonucunda taşınmazın tapuda ilkokul yeri olarak ayrıldığını, 2942 sayılı Kanun’un 35 inci maddesi uyarınca bu yer için mülkiyet iddiasında bulunulamayacağını ve karşılığının istenemeyeceğini, birleştirilen Bakırköy 2.Asliye Hukuk Mahkemesinin 2000/668 Esas sayılı davanın ... tarafından Milli Eğitim Bakanlığına izafeten ... Muhakemat Müdürlüğü aleyhine açıldığını, müvekkili vakfın davalı olmadığını, ancak hüküm kısmında bu davayla ilgili olarak müvekkili vakıf aleyhine karar ve ilam harcı ile vekâlet ücretine hükmedildiğini, aynı şekilde birleştirilen Bakırköy 5.Asliye Hukuk Mahkemesinin 2003/510 Esas sayılı davanın ... Konut Yapı Kooperatifi tarafından ... Valiliği İl Özel İdaresi aleyhine açıldığını, müvekkili vakfın davalı olmadığını, ancak hüküm kısmında davacı tarafından yatırılan harç ile vekâlet ücretinin müvekkili vakfa yüklendiğini ileri sürmüştür.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukukî Nitelendirme
Uyuşmazlık, temel olarak davacı tapu malikleri ile davalı idareler arasındaki müdahalenin önlenmesi ve kal hususundadır.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) geçici 3 üncü maddesi gereği yürürlükte bulunan 1086 sayılı Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu’nun (1086 sayılı Kanun) 428 inci maddesi.
2. Yargıtay İçtihadı Birleştirme Büyük Genel Kurulunun, 16.05.1956 tarihli ve 1956/1 Esas, 1956/6 Karar sayılı kararının ilgili bölümü şöyledir: “... Usûlü dairesinde istimlak muamelesine tevessül edilmeksizin gayrimenkulü yola kalbedilen şahsın, esas itibarıyla, gayrimenkulünü yola kalbeden amme hükmi şahsiyeti aleyhine meni müdahale davası açmağa hakkı olduğuna, ancak dilerse bu fiili duruma razı olarak, mülkiyet hakkının amme hükmi şahsiyetine devrine karşılık gayrimenkulünün bedelinin tahsilini de dava edebileceğine ve isteyebileceği bedelin de mülkiyet hakkının devrine razı olduğu tarih olan dava tarihindeki bedel olduğuna 16.05.1956 tarihinde ilk toplantıda ittifakla karar verildi.” karar verilmiştir.
3. Değerlendirme
1. Mahkemelerin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun'un geçici 3 üncü maddesinin ikinci fıkrası atfıyla uygulanmasına devam olunan mülga 1086 sayılı Kanun'un 428 inci maddesi ile 439 uncu maddesinin ikinci fıkrasında yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Temyizen incelenen Mahkeme kararının bozmaya uygun olduğu, kararda ve kararın gerekçesinde hukuk kurallarının somut olaya uygulanmasında bir isabetsizlik bulunmadığı, bozmaya uyulmakla karşı taraf yararına kazanılmış hak durumunu oluşturan yönlerin ise yeniden incelenmesine hukukça imkân bulunmadığı anlaşılmakla; temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeple;
Davalı ... Bakanlığı ve ... vekillerinin yerinde görülmeyen tüm temyiz itirazlarının reddi ile usul ve kanuna uygun olan kararın ONANMASINA,
Davalı ... Bakanlığı harçtan muaf olduğundan harç alınmasına yer olmadığına, aşağıda yazılı kalan harcın davalı ... Vakfından alınmasına,
22.06.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.