"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ :Tüketici Mahkemesi
I. YARGI YERİ BELİRLENMESİNE KONU KARARLAR
A. İzmir 8. Asliye Hukuk Mahkemesinin 02.07.2019 Tarihli ve 2022/200 Esas, 2022/309 Karar Sayılı Kararı
Taraflar arasındaki sözleşmenin Malatya ili, ... ilçesinde akdedildiği, davaya konu aracın da aynı yerde davacıya teslim edildiği, dolayısıyla 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 10 uncu maddesi anlamında sözleşmenin ifa yerinin Malatya ili, ... ilçesi olduğu, davalının ikametgâh adresinin de Malatya ili, ... ilçesi olduğundan 6100 sayılı Kanun'un 6 ncı maddesine göre genel yetkili mahkeme de Malatya Mahkemeleri olduğu gerekçesiyle yetkisizlik kararı verilmiştir.
B. Malatya 7. Asliye Hukuk Mahkemesinin 16.03.2021 Tarihli ve 2019/273 Esas, 2021/84 Karar Sayılı Kararı
Dava konusu olayda noterde yapılan satış akdinin tarafı olan davalının tanık beyanı ve Sosyal Güvenlik Kurumu sorgusuna göre satış tarihinde galeri sahibi olup satıcı sıfatına sahip olduğu, satışa konu aracın ise hususi bir araç olup davacının mesleki bir faaliyeti bulunmayıp tüketici konumunda olduğu, taraflar arasındaki ilişkinin 6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun (6502 sayılı Kanun) kapsamında kaldığı gerekçesiyle görevsizlik kararı verilmiştir.
C. Malatya 2. Tüketici Mahkemesinin 03.11.2021 Tarihli ve 2021/264 Esas, 2021/1260 Karar Sayılı Kararı
Bir işlemin tüketici işlemi olabilmesi için taraflardan birinin ticari veya mesleki amaçla hareket etmeyen gerçek kişi (tüketici), diğerinin mal veya hizmet piyasalarında ticari veya mesleki amaçlarla hareket eden veya onun adına ya da hesabına hareket eden gerçek veya tüzel kişi (satıcı/sağlayıcı) olması gerektiği, somut olayda her iki tarafın da ticari veya mesleki olmayan amaçlarla hareket eden gerçek kişiler olduğu gerekçesiyle görevsizlik kararı verilmiştir.
D. Gaziantep Bölge Adliye Mahkemesi 4. Hukuk Dairesinin 24.01.2022 Tarihli ve 2021/2335 Esas, 2022/158 Karar Sayılı Kararı
Davanın ikinci el olarak alınan aracın ayıplı olduğu iddiasıyla açılmış olduğu, davacının davalı ... adına kayıtlı aracı diğer davalı galerici ... vasıtasıyla .... Noterliğinin 25.01.2019 tarih ve 01991 yevmiye No.lu araç satış sözleşmesi ile satın aldığı, satış sözleşmesinin taraflarının ticari veya mesleki amaçla hareket etmeyen gerçek kişiler olduğu, davalı ...'ün mesleki ve ticari amaçla galericilik işiyle uğraştığı, davacı ile davalı ... arasındaki ilişkinin tüketici işlemi olmadığı, ancak davalı ...'ün satış tarihinde galeri sahibi olduğu, satışa konu aracın hususi bir araç olduğu, davacı ile davalı ... arasındaki ilişkinin tüketici işlemi olup 6502 sayılı Kanun kapsamında kaldığı, bu durumda davaya bakma görevinin özel yetkili mahkeme olan tüketici mahkemesine ait olduğu gerekçesiyle yargı yeri belirlenmiştir.
E. Malatya 2. Tüketici Mahkemesinin 05.09.2022 Tarihli ve 2022/24 Esas, 2022/363 Karar Sayılı Kararı
Dava tarihi itibarıyla yürürlükte bulunan 6502 sayılı Kanun’un 73 üncü maddesinin beşinci fıkrasında tüketici davalarının tüketicinin ikametgahı mahkemesinde de açılabileceğinin belirtildiği, dolayısıyla davanın, davacının seçimine göre, hem genel ve hem de özel yetkili mahkemede açılabileceği, dosya kapsamından davacının yerleşim yeri itibarıyla yetkili mahkemenin İzmir Tüketici Mahkemesi olduğu gerekçesiyle yetkisizlik kararı verilmiştir.
F. İzmir 7. Tüketici Mahkemesinin 17.10.2022 Tarihli ve 2022/683 Esas, 2022/784 Karar Sayılı Kararı
Görevli mahkeme olarak belirlenen Malatya 2. Tüketici Mahkemesinde yapılan yargılamanın devamı sırasında davalı tarafça cevap süresi içerisinde yetki ilk itirazında bulunulmayıp yetkili mahkemenin de belirtilmediği, bu itibarla usulünce ve süresinde ilk itiraz olarak ileri sürülmeyen yetki bakımından mahkemenin resen yetkisizlik kararı vermesinin mümkün olamayacağı gerekçesiyle yetkisizlik kararı verilmiştir.
II. GEREKÇE
A. Uyuşmazlık
Uyuşmazlık, ayıplı mal satışından kaynaklanan alacak istemine ilişkindir.
B. İlgili Hukuk
1. Farklı bölge adliye mahkemelerinin yargı çevresinde kalan ilk derece mahkemeleri ile bölge adliye mahkemeleri arasındaki yetki ve görev uyuşmazlıklarının giderilmesi isteminin hukuki dayanağı, 6100 Kanun'un 21 ve 22 nci maddeleri ile 5235 sayılı Adlî Yargı İlk Derece Mahkemeleri ile Bölge Adliye Mahkemelerinin Kuruluş, Görev ve Yetkileri Hakkında Kanun’un (5235 sayılı Kanun) 36 ncı maddesinin üçüncü fıkrasında yer alan düzenlemelerdir.
2. 6100 sayılı Kanun'un “Genel yetkili mahkeme” başlıklı 6 ncı maddesinin birinci fıkrası şöyledir:
“Genel yetkili mahkeme, davalı gerçek veya tüzel kişinin davanın açıldığı tarihteki yerleşim yeri mahkemesidir.”
3. 6100 sayılı Kanun'un “Sözleşmeden doğan davalarda yetki” başlıklı 10 uncu maddesi şöyledir:
“Sözleşmeden doğan davalar, sözleşmenin ifa edileceği yer mahkemesinde de açılabilir.
”
4. 6502 sayılı Kanun’un 73 üncü maddesinin beşinci fıkrası şöyledir:
“Tüketici davaları, tüketicinin yerleşim yerinin bulunduğu yerdeki tüketici mahkemesinde de açılabilir.”
C. Değerlendirme
1. Bir davada, birden fazla yetkili mahkeme bulunması halinde yetkili mahkemeyi seçme hakkı davacıya aittir. Davacı, yetkisiz bir mahkemede dava açmışsa, seçme hakkı itiraz eden davalıya geçer, davalının bildirdiği yetkili mahkemede davanın görülmesi gerekir. Yetki itirazının dinlenebilmesi için, davalı itirazında yetkili mahkemenin gösterilmesi zorunludur. Davacı, genel ve özel yetki kurallarına göre, kendisine verilen seçimlik hakkını yasaya uygun kullanmaz ise seçim hakkı davalıya geçer. Seçim hakkı kullanılırsa davalının bildirdiği yetkili mahkemeye dosyanın gönderilmesine karar verilir. Yetkisizlik kararında, yetki itirazında bildirilmemiş olan mahkemenin yetkili olduğuna karar verilemez.
2. Dosya kapsamından, dava tarihi itibariyle yerleşim yeri Bornova/İzmir olan davacının davayı, 6502 sayılı Kanun'un 73 üncü maddesinin beşinci fıkrasına uygun olarak yerleşim yerinin bulunduğu İzmir Mahkemelerinde açarak yetkili mahkemeyi seçmiş olduğu anlaşıldığına göre uyuşmazlığın, İzmir 7. Tüketici Mahkemesinde görülüp sonuçlandırılması gerekmektedir.
III. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
6100 sayılı Kanun’un 21 ve 22 nci maddeleri ile 5235 sayılı Kanun’un 36 ncı maddesinin üçüncü fıkrası gereğince İzmir 7. Tüketici Mahkemesinin YARGI YERİ OLARAK BELİRLENMESİNE,
20.03.2023 tarihinde oy birliğiyle kesin olarak karar verildi.