"İçtihat Metni"
İNCELENEN KARARIN
MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi
Taraflar arasındaki 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu'nun (2942 sayılı Kanun) 12 nci maddesine dayanan baraj için yapılan kamulaştırma sonucu çevrenin sosyal, ekonomik ve yerleşme düzeninin bozulması nedeniyle taşınmazdan ekonomik ve sosyal yönden yararlanma olanağı kalmadığı iddiasına dayanan taşınmaz bedelinin tahsili davasında yapılan yargılama sonunda Mahkemece davanın kabulüne karar verilmiştir.
Karar davalı idare vekili tarafından temyiz edilmekle; süre temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; ... ili, ... ilçesi, ... köyü 101 ada 1487 numaralı parselde kayıtlı bulunan taşınmazdan baraj için yapılan kamulaştırma sonucu çevrenin sosyal, ekonomik ve yerleşme düzeninin bozulması nedeniyle ekonomik ve sosyal yönden yararlanma olanağı kalmadığını iddia ederek taşınmaz bedelinin tahsili talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı idare vekili cevap dilekçesinde özetle; husumet itirazlarının bulunduğunu, kamulaştırma işlemlerinin suyu kullanan idarelerce yapılması gerektiğini, Su Kirliliği Kontrol Yönetmeliğince muhatabın davalı idare olmadığını; ayrıca taşınmazdan sosyal ve ekonomik yönden yararlanmanın mümkün olduğunu bildirerek davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davanın kabulüne karar verilmiştir.
IV. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı idare vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davalı idare vekili temyiz dilekçesinde özetle; bir yıllık hak düşürücü süre nedeniyle davanın reddi gerektiğini, dava konusu taşınmazın kamulaştırılmayan kısmının kullanılabilir olduğunu, kamulaştırma talebinin içme suyu kullanan idarelere yöneltilmesi gerektiğini ileri sürmüştür.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukukî Nitelendirme
Uyuşmazlık, temel olarak davacı ile davalı arasındaki kamulaştırma bedelinin tespiti istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun (6100 sayılı Kanun) geçici 3 üncü maddesinin atfıyla 1086 sayılı Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu’nun (1086 sayılı Kanun) 26.092004 tarihli ve 5236 sayılı Kanun'la yapılan değişiklikten önceki 427 ilâ 439 uncu maddeleri.
2. 2942 sayılı Kanun'un 12 nci maddesi
3. Değerlendirme
1. Tarafların iddia, savunma ve dayandıkları belgelere, uyuşmazlığın hukukî nitelendirilmesi ile uygulanması gereken hukuk kurullarına, dava şartlarına, yargılamaya hâkim olan ilkelere, ispat kurallarına ve temyiz olunan kararda belirtilen gerekçelere göre davalı idare vekilinin aşağıdaki paragrafın kapsamı dışındaki temyiz itirazları yerinde görülmemiştir.
2. Dava konusu ... ili, ... ilçesi, ... köyü 101 ada 1487 parsel sayılı taşınmazın öncelikle 24.10.2019 tarihli ve 30928 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan Baraj İnşası İçin Yapılan Kamulaştırmalarda Kamulaştırma Sahasına Mücavir Taşınmaz Malların Kamulaştırılması Hakkında Yönetmelik'in 3 üncü maddesinin birinci fıkrasının (ç) bendinde tanımlanan "mutlak koruma alanı" içerisinde olup olmadığı her türlü şüpheden uzak bir biçimde tespit edilmesi gerekir. Anılan Yönetmelik'in ilgili bendine göre mutlak koruma alanı: "İçme-kullanma suyu temin edilen veya edilmesi planlanan tabii göl, baraj gölü ve göletlerin, maksimum su seviyesinden itibaren yatayda 300 metre genişliğindeki kara alanını, bu alanın içme-kullanma suyu havza sınırını aşması halinde havza sınırını ifade eder."
3. Mutlak koruma alanında ya da mücavir alanda kalan bir taşınmazın kamulaştırılabilmesi ancak baraj inşası nedeni ile yapılan kamulaştırma sonucu çevrenin sosyal, ekonomik veya yerleşme düzeninin bozulup bozulmadığı, taşınmaz maldan ekonomik ve sosyal yönden yararlanılmasının mümkün olup olmadığının tespit edilmesi halinde mümkündür. Bu itibarla; 2942 sayılı Kanun'un 15 inci maddesi uyarınca oluşturulacak bilirkişi heyeti eşliğinde mahallinde keşif yapılarak baraj inşası için yapılan kamulaştırma sonunda, kamulaştırma sahasına mücavir alanda kaldığı iddia edilen taşınmazdan, çevrenin sosyal, ekonomik veya yerleşme düzeninin bozulması nedeniyle ekonomik olarak yararlanılmasının mümkün olup olmadığı tespit edilerek, yararlanmanın mümkün olmadığının tespit edilmesi hâlinde tamamının bedeline hükmedilebileceği, kısıtlanma var ise taşınmazın kıymetinde meydana gelecek değer azalış oranı tespit edilip bu değerin tahsiline karar verilebileceği düşünülmeden, yazılı şekilde eksik inceleme ve araştırma ile hükmün kurulması bozmayı gerektirir.
V. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Davalı idare vekilinin temyiz itirazları yerinde olduğundan Mahkeme kararının BOZULMASINA,
12.04.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.