"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : İzmir Bölge Adliye Mahkemesi 5. Hukuk Dairesi
KARAR : Düzeltilerek yeniden esas hakkında verilen karar
İLK DERECE MAHKEMESİ : İzmir 8. Asliye Hukuk Mahkemesi
Taraflar arasındaki 4650 sayılı Kanun'la değişik 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu'nun (2942 sayılı Kanun) 10 uncu maddesine dayanan kamulaştırma bedelinin tespiti ve kamulaştırılan taşınmazın davacı idare adına tescili davasında yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın taraf vekilleri tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince, İlk Derece Mahkemesi kararı kaldırılarak davanın yeniden görülmesi için dosyanın İlk Derece Mahkemesine gönderilmesine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesinin kaldırma kararı üzerine yargılama yapan İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı taraf vekillerince temyiz edilmekle; süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı idare vekili dava dilekçesinde özetle; İzmir ili, ... ilçesi, ... Mahallesi 43576 ada 12 parsel sayılı taşınmazın kamulaştırma bedelinin tespiti ve kamulaştırılan taşınmazın tescilini talep etmiştir.
II. CEVAP
1. Davalı ... vekili cevap dilekçesinde özetle; kamulaştırma bedelinin gerçek değeri yansıtmadığını, taşınmaz üzerinde yapı bulunduğunu, yapı ve ağaçların da bedelinin hesaplanması gerektiğini, davacı idarenin Hazine fazlalığı olduğunu ileri sürerek alanı küçülterek bedel teklif etmesinin doğru olmadığını, bedelin ödenmesini ve lehlerine vekalet ücretine hükmedilmesini talep etmiştir.
2. Dahili davalı Hazine vekilinin cevap dilekçesine dosya içerisinde rastlanmamıştır, kaldırma kararı öncesinde davanın ihbar edildiği aşamada sunulan beyan dilekçesinde Hazine fazlalığına ilişkin dava açıldığını, davanın sonuçlanıncaya kadar Hazine fazlalığı karşılığının vadeli hesapta nemalandırılmasına karar verilmesini talep etmiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davanın kabulüne ve kamulaştırma bedelinin tespiti ile bu bedelin davalı tarafa ödenmesine, dava konusu taşınmazın davalı adına olan tapu kaydının iptali ile davacı idare adına tesciline karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
1. Davacı idare vekili istinaf dilekçesinde özetle; bilirkişi raporlarına itirazların nazara alınmadığını, zemin birim bedelinin yüksek hesaplandığını, Hazineye karşı olan davayı takip etmediklerini açıkça bildirmelerine rağmen Hazine fazlalığı bedelinin verildiğini beyan ederek kararın kaldırılmasını talep etmiştir.
2. Davalı ... vekili istinaf dilekçesinde özetle; m² birim bedelinin düşük hesaplandığını, bölgede daha yüksek m² birim fiyatlarının belirlendiği, emsal taşınmazın m² birim bedelinin uyarlanmasında hatalar yapıldığını, davacı idarece imar planı ile yeşil alana dönüştürülerek taşınmazın değersizleştirildiğini, yapı bedelinin eksik hesaplandığını beyan ederek kararın kaldırılmasını talep etmiştir.
3. Dahili davalı Hazine vekili istinaf dilekçesinde özetle; Hazine fazlalığı miktarının eksik hesaplandığını, m² birim bedelinin düşük hesaplandığını beyan ederek kararın kaldırılmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davacının, Hazineye karşı davasını takip etmediğini bildirmesinin, tek taraflı irade ile yapılabilen bir usuli işlem olmadığını, dahili davalı Hazine vekilince dosyaya sunulan beyan dilekçesi ile Hazine fazlalığı açısından davanın takip edilmemesinin kabul edilmediği, Hazine fazlalığına isabet eden bedelin ödenmesinin talep edildiğinden davacı idare vekilinin bu yöndeki istinaf isteminin yerinde olmadığını, arsa niteliğindeki taşınmaza emsal karşılaştırması yapılarak değer biçilmesi gerektiğini, somut emsal taşınmazın doğru belirlendiğini; ancak satış tarihinin hatalı alınması neticesi hesaplamanın yanlış yapılması nedeniyle doğru satış tarihi dikkate alınarak yapılan hesaplama sonucunda taşınmazın m² birim bedelinin 742,47 TL olarak kabul edilmesi gerektiğini ve ilk karar gereği ödenmesi hüküm altına alınan faizin mahsubu gerektiğinden, istinaf başvurularının kısmen kabulü ile İlk Derece Mahkemesi kararı kaldırılarak yeniden esas hakkında hüküm kurmuştur.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
1. Davacı idare vekili temyiz dilekçesinde özetle; bilirkişi raporlarına itirazların nazara alınmadığını, zemin birim bedelinin yüksek hesaplandığını, Hazineye karşı olan davayı takip etmediklerini açıkca bildirmelerine rağmen hazine fazlalığı bedelinin verildiğini, düzenleme ortaklık payının düşülmesi gerektiğini beyan ederek kararın bozulmasını talep etmiştir.
2. Davalı ... vekili temyiz dilekçesinde istinaf dilekçesini tekrar etmiştir.
3. Dahili davalı Hazine vekili temyiz dilekçesinde özetle; m² birim bedelinin düşük hesaplandığını beyan ederek kararın bozulmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, dava konusu taşınmazın kamulaştırma bedelinin tespitine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
2. 2942 sayılı Kanun'un 10 uncu maddesinin sekizinci fıkrası ile 11 inci maddesi.
3. Değerlendirme
1. Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun’un 371 inci maddesi ile 369 uncu maddesinin birinci fıkrasında yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Arsa niteliğindeki İzmir ili, ... ilçesi, ... Mahallesi 43576 ada 12 parsel sayılı taşınmaza 2942 sayılı Kanun'un 11 inci maddesinin birinci fıkrasının (g) bendi uyarınca emsalin üstün ve eksik yönleri belirlenip kıyaslaması yapılarak, üzerindeki yapılara ise aynı Kanun'un 11 inci maddesinin birinci fıkrasının (h) bendi uyarınca resmî birim fiyatları esas alınıp yıpranma payı düşülerek değer biçilmesi yerindedir.
3. Tarafların iddia, savunma ve dayandıkları belgelere, uyuşmazlığın hukuki nitelendirilmesi ile uygulanması gereken hukuk kurallarına, dava şartlarına, yargılama hâkim olan ilkelere, ispat kurallarına ve temyiz olunan kararda belirtilen gerekçelere göre davalı ... ve dahili davalı Hazine vekilinin tüm, davacı idare vekilinin aşağıdaki bendin kapsamı dışındaki temyiz itirazları yerinde görülmemiştir.
4. 2942 sayılı Kanun'un 14 üncü maddesinin üçüncü fıkrası uyarınca kamulaştırma davalarında paydaşlar arasında zorunlu dava arkadaşlığı yoktur.
Yapılan incelemede davacı idare vekilince verilen istinaf dilekçesinde, Hazineye ait tapu payı için dava açmadıkları, Hazine fazlalığı için ise Hazinenin davaya dahilinin mahkeme kararı nedeniyle yapıldığı, Hazine fazlalığının paya dönüştürüldüğü ve bu kısım için de kurumlar arasında bedelsiz devrin mümkün olduğu belirtilerek, Hazine fazlalığına ilişkin olarak davaya dahil edilen Hazine yönünden davalarını takip etmediklerini bildirdiği anlaşılmıştır.
Bu itibarla, davacı idarenin dahili davalı Hazinenin payı yönünden davayı takip etmeyeceğini beyan ettiği nazara alınarak sonucuna göre karar verilmesi gerekirken, yazılı şekilde karar verilmesi bozmayı gerektirmiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Dahili davalı Hazine ile davalı ... vekillerinin temyiz itirazlarının reddi ile davacı idare vekilinin temyiz itirazlarının kısmen kabulü ile temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının BOZULMASINA,
Dahili davalı Hazine harçtan muaf olduğundan harç alınmasına yer olmadığına, davalı ...'den peşin alınan temyiz harcının Hazineye irat kaydedilmesine ve davacı idareden peşin alınan temyiz harcının istenildiğinde iadesine,
28.03.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.