"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : ... Bölge Adliye Mahkemesi 9. Hukuk Dairesi
Taraflar arasındaki 4650 sayılı Kanun'la değişik 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu'nun (2942 sayılı Kanun) 10 uncu maddesine dayanan kamulaştırma bedelinin tespiti ve kamulaştırılan taşınmazın davacı idare adına tescili davasında yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davacı idare ve davalılar ... vd. vekilleri tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince, İlk Derece Mahkemesi kararı kaldırılarak davanın yeniden görülmesi için dosyanın İlk Derece Mahkemesine gönderilmesine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesinin kaldırma kararı üzerine yargılama yapan İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davacı idare ve davalılar ... vd. vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davalılar ... vd. vekili tarafından temyiz edilmekle; süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı idare vekili dava dilekçesinde özetle; ... ili, ... ilçesi, ... Mahallesi 288 ada 18 (ifrazen 288 ada 60 ve 79) parsel sayılı taşınmazların kamulaştırma bedelinin tespiti ile kamulaştırılan taşınmazların müvekkili idare adına tescilini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalılar ... vd. vekili cevap dilekçesinde; müvekkillerine ait taşınmaz hakkında verilen kamulaştırma kararı nedeniyle ve yapının da acele kamulaştırma kararı doğrultusunda yıkılma ihtimaline binaen ... 5. Asliye Hukuk Mahkemesinin 2017/9 D...., 2017/12 D.... ve 2017/10 D.... dosyaları ile tespit yapıldığını, dava dilekçesinin müvekkillerine tebliğ edilmediğini, taşınmazın ...'ın en merkezi konumunda bulunan ... ilçesinde olduğunu, taşınmazın aynı mahiyette bir taşınmaz ile trampa edilmesini, trampa taleplerinin kabul edilmemesi halinde taşınmazın konumu ve niteliği de dikkate alınarak hakkaniyete uygun kamulaştırma bedelinin tespit edilmesini talep etmiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davanın kabulüne ve kamulaştırma bedelinin tespiti ile davalıya ödenmesine, dava konusu taşınmazların davalı adına olan tapu kaydının iptali ile kamulaştırılan taşınmazların davacı idare adına tesciline karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı idare ve davalılardan ... vd. vekilleri istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
1. Davacı idare vekili istinaf dilekçesinde özetle; davacı lehine vekâlet ücretine hükmedilmemesinin hukuka ve hakkaniyete aykırı olduğunu, vergi değerlerine ters düşecek şekilde değer tespitinin hukuka aykırı olduğunu, aynı kamulaştırma kapsamında olup aynı mahallede bulunan diğer birçok dava dosyasında taşınmazların m²sine 500-600 TL arasında değer biçildiği halde ... bu dava dosyasında 687,33 TL/m² değer biçilmesinin açık ve bariz bir çelişki olduğunu, acele el koyma dosyasında ve kıymet takdir raporunda taşınmazın metrekaresine biçilen bedellerin farklı olduğunu, ağaç bedeli hesaplanmasının hukuka aykırı olduğunu, birçok dava dosyasında aynı emsalin kullanıldığını, aynı bölgede yapılan başka satışların dışlandığını, acele el koyma kararı ile dava tarihi arasında 6 aylık süre farkı bile yokken taşınmazın değerinde bu oranda bir artış olmasının hayatın olağan akışına aykırı olduğunu, seçilen emsalin hatalı olduğunu, emsal karşılaştırmasının doğru yapılmadığını, aynı kamulaştırma kapsamında farklı bedellerin belirlendiğini ileri sürerek kararın bozulmasını istemiştir.
2. Bir kısım davalılar vekili istinaf dilekçesinde özetle; delil tespiti dosyasında ...'ye ait olduğu belirlenen yapının kapladığı toplam alan, üst kat çıkma, merdiven sahanlığı, çatı parapet duvarı ve merdiven sahanlığının bedelinin hesaplanması gerektiğini, yapının damında bulunan kömürlüğün ... bedeline dahil edilmemesinin açıkça hukuka aykırı olduğunu, davalı ... yönünden ise havalandırma boşluğu ve çatı parapet duvarlarının ... bedeline dahil edilmemesinin hukuka aykırı olduğunu, delil tespitine göre yapının 16-20 yıllık olduğu ve %20 oranında aşınmaya maruz kaldığı tespit olunmasına rağmen bilirkişilerce yapının yaşı ve aşınma oranının yüksek gösterilmesinin yerinde olmadığını, ... yönünden ise yapılmış olan ... tespitlerinin tamamının gerçeklere aykırı olduğunu, merdiven sahanlığı, odunluk ve parapet duvarlarının ... bedeline dahil edilmemesinin doğru olmadığını, hükme esas alınan raporda emsal alınan taşınmaza kıyasla dava konusu taşınmazın kat kat daha değerli olmasına rağmen dava konusu taşınmazların emsal taşınmazdan % 30 daha değersiz kabul edilmesinin yerinde olmadığını, dava konusu taşınmaza 67 metre uzakta bulunan Lalebey Mahallesi 305 ada 13 nolu parsel sayılı taşınmaz hakkında ... 5. Asliye Hukuk Mahkemesinin 2017/101 Esas sayılı dosyasında m² birim fiyatının 900 TL olarak tespit edildiğini, emsal olarak sunulan Lalebey Mahallesi 315 ada 1 parsel sayılı taşınmaz yerine mesafe olarak bu taşınmazdan daha uzak olan Lalebey Mahallesi 309 ada 18 nolu parselin emsal alınmasının hukuka aykırı olduğunu, dava konusu taşınmazın merkezi konumda bulunan ... ilçesinde olduğunu, konumu göz önüne alındığında birim fiyatının bilirkişilerce tespit edilen birim fiyatından oldukça yüksek olduğunu ileri sürerek kararın bozulmasını istemiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile arsa niteliğindeki taşınmazlara 2942 sayılı Kanun'un 11 inci maddesinin birinci fıkrasının (g) bendi uyarınca emsal karşılaştırması yapılarak, üzerinde bulunan yapılara ise resmi birim fiyatları esas alınıp yıpranma payı düşülerek değer biçildiği, taşınmazın vasfına, konum ve niteliklerine, aynı bölgeden intikal eden dava dosyalarına göre bilirkişi kurulunca belirlenen m² birim fiyatının uygun, yapıya biçilen değerin de yerinde olduğu, belirtilen nedenlerle hükme esas alınan bilirkişi raporunun yasal niteliklere haiz ve hüküm kurmaya elverişli bulunduğu, mahkemece ilk karara karşı istinaf yoluna sadece davacı idare ve davalılar ..., ... ve ...'ın başvurması sebebiyle ilk kararda tespit edilen bedele ilişkin olarak davacı idarenin istinaf etmeyen davalılar açısından usuli kazanılmış hakkı gözetilerek karar verildiği tespit edildiğinden istinaf başvurularının esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalılar ... vd. vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davalılar ... vd. vekili temyiz dilekçesinde özetle; önceki beyanlarını tekrar etmek suretiyle davalı ...'ye ait yapının kapladığı toplam alan, üst kat çıkma, merdiven sahanlığı, çatı parapet duvarı ve merdiven sahanlığı hususunda tespit ve hesaplama yapılması gerekirken bu hususun göz ardı edilmesi hukuken kabul edilemeyeceğinden kararın bozulmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukukî Nitelendirme
Uyuşmazlık, temel olarak davacı idare ile davalı tapu malikleri arasındaki kamulaştırma bedelinin tespiti istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
2. 2942 sayılı Kanun'un 10 uncu maddesinin sekizinci fıkrası ile 11 inci maddesi.
3. Değerlendirme
1.Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun'un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Arsa niteliğindeki ... ili, ... ilçesi, ... Mahallesi 288 ada 18 parsel (ifrazen 288 ada 60 ve 79) sayılı taşınmazlara 2942 sayılı Kanun’un 11 inci maddesinin birinci fıkrasının (g) bendi uyarınca emsalin üstün ve eksik yönleri belirlenip kıyaslaması yapılarak üzerindeki yapılara ise resmi birim fiyatları esas alınıp yıpranma payı düşülerek değer biçilmesi ve tespit edilen bedelin bloke ettirilerek davalı tarafa ödenmesine karar verilmesi yerindedir.
4.Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukukî ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olup temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Davalılar ... vd. vekilinin yerinde görülmeyen tüm temyiz itirazlarının reddiyle usul ve kanuna uygun Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun'un 370 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Davalı ... vd.den peşin alınan temyiz harcının Hazineye irat kaydedilmesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
06.04.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.