"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi
KARAR : Kabul
Taraflar arasındaki 4650 sayılı Kanun'la değişik 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu'nun (2942 sayılı Kanun) 10 uncu maddesine dayanan kamulaştırma konusu irtifak hakkı bedelinin tespiti ve bu hakkın davacı idare adına tescili davasında verilen karar hakkında yapılan temyiz incelemesi sonucunda, Dairece mahkeme kararının bozulmasına karar verilmişti.
Mahkemece bozmaya uyularak yeniden yapılan yargılama sonucunda; davanın kabulüne karar verilmiştir.
Karar taraf vekilleri tarafından temyiz edilmekle; süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verilmiştir.
Davalı ve dahili davalı vekilince temyiz incelemesinin duruşmalı olarak yapılmasının istenilmesi üzerine, işin duruşmaya tabi olduğu anlaşılmış ve duruşma için 21.03.2023 günü tayin edilerek taraflara tebligat gönderilmiştir.
Duruşma günü davalı ve dahili davalı vekili Avukat ... ile davacı idare vekili Avukat ... gelmişlerdir.
Duruşmaya başlanarak hazır bulunan avukatların sözlü açıklamaları dinlendikten sonra duruşmaya son verildi.
Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; dava konusu Kocaeli ili, ... ilçesi, ... Mahallesi 2294 parsel sayılı taşınmazın irtifak bedelinin tespiti ile irtifak hakkının tapuya tesis ve tesciline karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
1. Davalı ... adına cevap dilekçesi sunulmamıştır.
2. Dahili davalı ... Metal İnşaat Sanayi ve Ticaret Anonim Şirketi adına vekili cevap dilekçesinde özetle; parsellerin birleştirilmesi sonucu oluşan 141 ada 5 parselde hissedar olan ... Metal İnşaat Sanayi ve Ticaret Anonim Şirketi'nin payı yönünden alınmış yeni bir kamulaştırma kararı olmadığı ve kamulaştırma prosedürünün bu davalı yönünden 2942 sayılı Kanun'un amir hükümlerinin uygulanmadığını, bilirkişilerin artık olmayan taşınmaz yönünden değer tespiti yaptıklarını, tespit edilen bedelin düşük olduğunu ileri sürerek davanın reddini talep etmiştir.
III. MAHKEME KARARI
Mahkemenin 27.10.2010 tarihli ve 2010/65 Esas, 2010/647 Karar sayılı kararı ile dava konusu 2294 parsel sayılı taşınmazda 1980,64 m² irtifak hakkının davacı idare adına tesciline, 130.788 TL kamulaştırma bedelinin tespiti ile davacı idareden alınarak davalı ...'a verilmesine karar verilmiştir.
IV. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Birinci Bozma Kararı
1. Mahkemenin 27.10.2010 tarihli ve 2010/65 Esas, 2010/647 Karar sayılı kararına karşı süresi içinde davalı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Dairemizce yapılan inceleme sonucu; arsa niteliğindeki taşınmaza emsal karşılaştırması yapılarak değer biçilmesinde bir isabetsizlik görülmemiştir. Ancak; dava konusu taşınmazın niteliği, geometrik durumu, yüzölçümü ve enerji nakil hattının güzergahı dikkate alınarak irtifak hakkı nedeniyle değer düşüklüğü oranının taşınmazın tüm değerinin %16'sı oranında olacağından bahisle hükmün bozulmasına karar verilmiştir.
B. Mahkemece Bozmaya Uyularak Verilen İkinci Karar
Mahkemenin 01.03.2017 tarihli ve 2012/514 Esas, 2017/132 Karar sayılı kararı ile 2294 No.lu parselin etrafındaki parseller ile birleşmesi suretiyle 141 ada 5 parsel olarak yeni bir parselin oluştuğu ve bu parselin alanının 15.169,56 m² olduğu, yeni oluşan 141 ada 5 parsele özgü alınan bir kamu yararı kararı olmadığı ve kamulaştırmaya ilişkin süreçlerin işletilmediği anlaşıldığından davanın reddine karar verilmiştir.
C. İkinci Bozma Kararı
1. Mahkemenin 01.03.2017 tarihli ve 2012/514 Esas, 2017/132 Karar sayılı kararına karşı süresi içinde davacı idare vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Dairemizce yapılan inceleme sonucu; kamulaştırma yapılarak üzerinde irtifak hattı tesis edilen taşınmazın başka parsellerle imar uygulanmasına girmiş olması, idarece kamulaştırmadan 2942 sayılı Kanun'un 21 inci maddesine göre vazgeçilmedikçe kamulaştırmanın varlığında bir değişiklik meydana getirmeyeceğinden, açılmış olan kamulaştırma bedelinin tespiti ve irtifak hakkının tescili davasının esasına girilerek karar verilmesi gerektiğinden bahisle hükmün bozulmasına karar verilmiştir.
D. Mahkemece İkinci Bozmaya Uyularak Verilen Son Karar
Mahkemenin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davanın kabulüne, Kocaeli ili, ... ilçesi ... Mahallesi, 141 ada 5 parsel sayılı 15.169,56 m²lik taşınmazın 6.125,36 m²lik irtifak kamulaştırmasına konu kısmı hakkında davacı lehine tapuda daimi irtifak hakkı tesis ve tesciline, 6.125,36 m²lik alanın irtifak kamulaştırma bedelinin 1.490.199,48 TL olduğunun ve bu bedelin 1.276.423,98 TL'lik kısmının davalı ...'ın hissesine, kalan 213.775,50 TL'lik kısmının davalı ... Metal İnşaat Sanayi ve Ticaret Anonim Şirketi'nin hissesine düştüğünün tespitine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Mahkemenin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
1. Davacı idare vekili temyiz dilekçesinde özetle; dava konusu taşınmazın tarla vasfında olduğunu, arsa olarak değer tespitninin doğru olmadığını, m² değerinin yüksek belirlendiğini, hissedarlar için değer tespitinde farklı tarihlerin baz alınmasının hatalı olduğunu, idare lehine vekâlet ücretine hükmedilmesi gerektiğini ileri sürerek kararın bozulması istemi ile temyiz yoluna başvurmuştur.
2. Davalılar vekili temyiz dilekçesinde özetle; 141 ada 5 parseli oluşturan 2294, 1196 ve 2293 parseler yönünden kamulaştırma bedelinin tespiti ve kamulaştırmaya konu irtifak haklarının tescili talepli davalar açıldığını, 1196 ve 2293 parseller hakkında açılan davaların reddedildiğini, ret kararlarının bu dava açısından kesin hüküm oluşturduğunu, 141 ada 5 parselin cüzzi bir kısmını oluşturan 2294 parselle ilgili kamulaştırma kararının bulunduğunu, taşınmazın takriben %70'lik kısmına ilişkin idareye hak tanınmasının yasal olmadığını, parsellerin birleştirilmesi sonucu oluşan 141 ada 5 parselde hissedar olan ... Metal İnşaat Sanayi ve Ticaret Anonim Şirketi'nin payı yönünden alınmış yeni bir kamulaştırma kararı olmadığı ve kamulaştırma prosedürünün bu davalı yönünden 2942 sayılı Kanun'un amir hükümlerinin uygulanmadığını, bilirkişilerin artık olmayan taşınmaz yönünden değer tespiti yaptıklarını, tespit edilen bedelin düşük olduğunu ileri sürerek kararın bozulması istemi ile temyiz yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukukî Nitelendirme
Uyuşmazlık, temel olarak davacı idare ile davalı tapu malikleri arasındaki kamulaştırma konusu irtifak hakkı bedelinin tespiti istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun (6100 sayılı Kanun) geçici 3 üncü maddesinin atfıyla 1086 sayılı Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu’nun (1086 sayılı Kanun) 26.09.2004 tarihli ve 5236 sayılı Kanun'la yapılan değişiklikten önceki 427 ilâ 439 uncu maddeleri.
2. 2942 sayılı Kanun'un 4 üncü, 10 uncu ve 11 inci maddeleri.
3. Değerlendirme
1. Mahkemelerinin nihaî kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun’un geçici 3 üncü maddesinin atfıyla 1086 sayılı Kanun'un 26.09.2004 tarihli ve 5236 sayılı Kanun'la yapılan değişiklikten önceki 428 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Dosya içindeki bilgi ve belgelere göre, davanın 04.02.2010 tarihinde Kocaeli ili, ... ilçesi, ... Mahallesi 2294 parsel hakkında maliki ... aleyhine 1980,64 m²lik irtifak nedeniyle dava açıldığı, yargılama devam ederken dava konusu taşınmazın başka parsellerle birleşmesi sonucu ... ilçesi, ... Mahallesi 141 ada 5 parsel sayılı taşınmazın oluştuğu bu taşınmazda eski davalı ... ile ... Metal İnşaat Sanayi ve Ticaret Anonim Şirketi'nin paydaş olduğu, Dairemiz bozma ilâmı sonrasında yeni hissedarında davalı olarak dosyaya dahil edildiği anlaşılmıştır.
3. Dairemiz bozma ilâmı ile işaret edildiği üzere dava konusu eski 2294 parselin başka parseller ile birleşmesi sonucu, dava konusu artık yeni oluşan 141 ada 5 parsel sayılı taşınmaz olmuştur. Dosya kapsamından birleşen parsellerden bir kısmı hakkında daha önce açılan kamulaştırma bedeli tespiti istemli davaların usulden reddedildikleri de anlaşıldığından bu dava açısından kesin hüküm oluşturduklarından bahsedilemez.
4. Kamulaştırma davalarında değerlendirme tarihi dava tarihidir. Artık var olmayan 2294 parsele ilişkin hesaplama yapan bilirkişi kurulu raporları ve 141 ada 5 parsele ilişkin dava tarihinden sonraki bir tarihi esas alarak değer tespit eden bilirkişi kurulu raporları geçersizdir. Bu nedenle; arsa niteliğindeki Kocaeli ili, ... ilçesi, ... Mahallesi, 141 ada 5 parsel sayılı taşınmaza emsal karşılaştırması yaparak dava tarihi olan 04.02.2010 tarihi esas alarak değer biçen 25.09.2021 tarihli bilirkişi kurulu raporu esas alınarak her iki davalı hakkında hüküm kurulması ve faiz başlangıç tarihlerininde her iki davalı yönünden 05.06.2010 olması gerektiğinin düşünülmemesi bozmayı gerektirir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle,
Taraf vekillerinin temyiz itirazları yerinde olduğundan mahkeme kararının BOZULMASINA,
03.09.2022 tarihinde yürürlüğe giren Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi gereğince 8.400,00 TL vekâlet ücretinin davalıdan alınarak davacıya, 8.400,00 TL vekâlet ücretinin de davacıdan alınarak davalıya verilmesine,
Taraflardan peşin alınan temyiz harçlarının istenildiğinde iadesine,
28.03.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.