"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi (Tüketici Mahkemesi sıfatıyla)
SAYISI : 2022/77 Esas, 2022/79 Karar
I. YARGI YERİ BELİRLENMESİNE KONU KARARLAR
A. İzmir 7. Tüketici Mahkemesinin 15.02.2022 Tarihli ve 2021/237 Esas, 2022/123 Karar Sayılı Kararı
6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun (6100 sayılı Kanun) 15 inci maddesinin 2 nci fıkrası gereğince can sigortalarında, sigorta ettirenin, sigortalının veya lehtarın leh veya aleyhine açılacak davalarda onların yerleşim yeri mahkemesinin kesin yetkili olduğu anlaşılmakla somut olayda ise, davacıların murisi ...'nun yerleşim yerinin .../Hatay, lehtar olan davacıların yerleşim yerinin de Hatay olduğu gerekçesiyle yetkisizlik kararı verilmiştir.
B. Hatay 4. Asliye Hukuk (Tüketici Mahkemesi sıfatıyla) Mahkemesinin 24.03.2022 Tarihli ve 2022/77 Esas, 2022/79 Karar Sayılı Kararı
Somut olayda, sigortalının mirasçılarının davacı olup, yasanın düzenlenmesinde belirtildiği gibi davalı olmadığı için re’sen bir yetkisizlik kararı verilmesinin yasa kapsamında mümkün olmadığı, yetki kuralının, kamu düzenine ilişkin (kesin) yetki kurallarından olmadığı, yetkinin kamu düzenine ilişkin olmadığı hallerde de, yetki itirazının ancak ilk itiraz olarak ileri sürülebileceği, davalı tarafından da cevap dilekçesinde yetki itirazının bulunmadığı ve davalı tarafından süresi içinde ve usulüne uygun olarak yetki ilk itirazında bulunmazsa, davanın açıldığı mahkemenin yetkili hâle geleceği gerekçesiyle yetkisizlik kararı verilmiştir.
II. GEREKÇE
A. Uyuşmazlık
Uyuşmazlık, hayat sigortasından kaynaklanan vefat tazminatının tahsili istemine ilişkindir.
B. İlgili Hukuk
1. Farklı bölge adliye mahkemelerinin yargı çevresinde kalan ilk derece mahkemeleri ile bölge adliye mahkemeleri arasındaki yetki ve görev uyuşmazlıklarının giderilmesi isteminin hukuki dayanağı, 6100 sayılı Kanunu’nun 21 ve 22 nci maddeleri ile 5235 sayılı Adlî Yargı İlk Derece Mahkemeleri ile Bölge Adliye Mahkemelerinin Kuruluş, Görev ve Yetkileri Hakkında Kanun’un (5235 sayılı Kanun) 36 ncı maddesinin üçüncü fıkrasında yer alan düzenlemelerdir.
2. 6100 sayılı Kanun'un “Sigorta sözleşmelerinden doğan davalarda yetki” başlıklı 15 inci maddesinin ikinci şöyledir:
“Can sigortalarında, sigorta ettirenin, sigortalının veya lehtarın leh veya aleyhine açılacak davalarda onların yerleşim yeri mahkemesi kesin yetkilidir.”
3. 4721 sayılı Türk Medenî Kanunu’nun “Yerleşim yeri” başlıklı 19 uncu maddesinin birinci fıkrası şöyledir:
“Yerleşim yeri bir kimsenin sürekli kalma niyetiyle oturduğu yerdir.”
C. Değerlendirme
1. Kural olarak yetki, dava şartı olmayıp ilk itirazdır. Bu sebeple mahkeme yetkiyi kendiliğinden dikkate alamaz. Ancak, kesin yetki hâllerinde, davanın mutlaka yetkili mahkemede açılması gerekir. Kesin yetki, görev gibi bir dava şartıdır. Kanunlarda kesin yetki olduğu anlaşılan hallerde de başka yerde dava açılamaz.
2. Can sigortasından kaynaklanan uyuşmazlıklarda mahkemenin yetkisi itiraza tabi olmayıp kamu düzenine ilişkin kesin yetkidir. Dolayısıyla mahkemece itiraz olup olmadığına bakılmaksızın bu husus resen gözetilir.
3. Dosya kapsamından, davalı sigorta şirketi ile müteveffa arasında düzenlenen poliçeye göre sigorta ettirenin Ziraat Bankası A.Ş. ... Şubesi olduğu, lehtar olan davacıların yerleşim yeri adreslerinin .../Hatay, .../Hatay olduğu, sigortalı müteveffanın son yerleşim yeri adresinin ise .../Hatay olduğu anlaşıldığından, uyuşmazlığın Hatay 4. Asliye Hukuk (Tüketici Mahkemesi sıfatıyla) Mahkemesince sonuçlandırılması gerekmektedir.
III. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
6100 sayılı Kanun’un 21 ve 22 nci maddeleri ile 5235 sayılı Kanun’un 36 ncı maddesinin üçüncü fıkrası gereğince Hatay 4. Asliye Hukuk (Tüketici Mahkemesi sıfatıyla) Mahkemesinin YARGI YERİ OLARAK BELİRLENMESİNE,
19.02.2024 tarihinde oy birliğiyle kesin olarak karar verildi.