"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2018/182 Esas, 2023/18 Karar
KARAR : Davanın açılmamış sayılması kararı
Taraflar arasındaki kamulaştırmasız el atmaya dayalı olarak taşınmazın zarar görmesi nedeniyle taşınmazda oluşan değer kaybının tazmini ve ecrimisil istemine ilişkin davada verilen yargı yolu nedeniyle davanın reddine kararı hakkında yapılan temyiz incelemesi sonucunda, Dairemizce Mahkeme kararının bozulmasına karar verilmiştir.
Mahkemece bozmaya uyularak yeniden yapılan yargılama sonucunda; davanın açılmamış sayılmasına karar verilmiştir.
Mahkeme kararı bir kısım davacı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacılar vekili dava dilekçesinde özetle; davalı ... Başkanlığının...Şehir Kanalizasyonunun tahliye hattını dava konusu taşınmaza kadar uzatıp dava konusu taşınmazın içerisinden açıkta akacak şekilde pis su atığını buradan tahliye ettiğini, bu durumun mikrop üremesi, toprak zehirlenmesi, pis koku, ürün mahsul kaybı, çevre kirlenmesine ve bu taşınmazdan her türlü yararlanma kaybına neden olduğunu ve taşınmazın erozyona uğramak suretiyle zarar gördüğünü belirterek belirlenecek tazminatın ve 5 yıllık ecrimisil tutarının davalı idareden tahsilini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı ... vekili cevap dilekçesinde özetle; büyükşehir belediyeleri sınırlarına giren belediyelerin yürütmekte olduğu su, kanalizasyon, katı atık, ulaşım, yolcu ve yük terminalleri, mezarlık hizmetleri gibi ve bu hizmetlerin yerine getirilmesine yönelik talep ve isteklerin büyükşehir belediyesine veya ilgili bağlı kuruluşuna devredileceği hükme bağlandığından, davanın ...Büyükşehir Belediye Başkanlığı bünyesindeki ...Su ve Kanalizasyon İdaresi (TESKİ) yöneltilmesi gerektiğini, bu nedenlerle davacının davasının husumet yönünden reddi ile yargılama giderleri ile avukatlık ücretinin karşı tarafa yükletilmesine karar verilmesini istemiştir.
III. MAHKEME KARARI
Mahkemenin 22.02.2016 tarihli ve 2015/378 Esas, 2016/61 Karar sayılı ilamı ile yargı yolu nedeniyle davanın reddine karar verilmiştir.
IV. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Bozma Kararı
1. Mahkemenin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacılar vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Dairemizce yapılan inceleme sonucu; dava konusu taşınmaza ilişkin olarak yapılan...2. Asliye Hukuk Mahkemesinin 2014/350 Değişik İş sayılı tespit dosyasında; mevcut atık su tahliyesi nedeni ile taşınmaz üzerinde dere yatağı oluşup taşınmazın 2.932,10 m²sinin kullanılamaz hale geldiği, taşınmazın iki parça haline getirilerek ekonomik olarak kullanımının olumsuz etkilendiği, kanalizasyon suyunun açıktan ve kontrolsüz geçmesi nedeni ile taşınmazda değer kaybı oluştuğu anlaşıldığından mahallinde bilirkişi kurulu eşliğinde keşif yapılmak suretiyle el atma olgusunun ve meydana gelen zararın kalıcı olup olmadığı belirlenip kalıcı olduğunun tespiti halinde kamulaştırmasız el atmanın gerçekleştiği kabul edilerek, bu tür davalara 16.05.1956 tarihli ve 1/16 sayılı İçtihadı Birleştirme Kararı uyarınca bakmanın adli yargının görevi dahilinde bulunduğu gözetilerek, işin esasına girilip sonucuna göre karar verilmesi gerekirken, yazılı gerekçeyle yargı yolu nedeniyle davanın reddine karar verilmesi hatalı olduğundan kararın bozulmasına karar verilmiştir.
B. Mahkemece Bozmaya Uyularak Verilen İkinci Karar
Mahkemenin 23.01.2023 tarihli ve 2018/182 Esas, 2023/18 Karar sayılı ilâmı ile taraflarca takip edilmediği için işlemden kaldırılan ve üç ay içinde yenilenmeyen davanın açılmamış sayılmasına karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Mahkemenin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde bir kısım davacılar vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Bir kısım davacı vekili temyiz dilekçesinde özetle; Yargılama sırasında davanın TESKİ Genel Müdürlüğüne yöneltildiğini, iradi taraf değişikliği yapıldığını, davanın asıl tarafı olan TESKİ Genel Müdürlüğü ile karşılıklı yapılan anlaşma neticesinde davanın takipsiz bırakıldığını ve Teski vekilinin verdiği dilekçe ile yargılama gideri ve vekâlet ücreti talep etmediklerini beyan etmelerine rağmen davanın tarafı olmayan ... lehine vekâlet ücreti takdirinin hatalı olduğunu belirterek kararın bozulmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukukî Nitelendirme
Uyuşmazlık, davacı tapu malikleri ile davalı idare arasındaki kamulaştırmasız el atmaya dayalı olarak taşınmazın zarar görmesi nedeniyle, taşınmazda oluşan değer kaybının tazmini istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun (6100 sayılı Kanun) geçici 3 üncü maddesinin atfıyla 1086 sayılı Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu’nun (1086 sayılı Kanun) 26.09.2004 tarihli ve 5236 sayılı Kanun'la yapılan değişiklikten önceki 427 ilâ 439 uncu maddeleri.
2. 6100 sayılı Kanun’un 124 üncü maddesi ile 150 nci maddesinin 5 nci fıkrası.
3. Yargıtay İçtihadı Birleştirme Büyük Genel Kurulunun, 16.05.1956 tarihli ve 1956/1 Esas, 1956/6 Karar sayılı kararının ilgili bölümü şöyledir: “... usulü dairesinde istimlak muamelesine tevessül edilmeksizin gayrimenkulü yola kalbedilen şahsın, esas itibarıyla, gayrimenkulünü yola kalbeden amme hükmi şahsiyeti aleyhine meni müdahale davası açmağa hakkı olduğuna, ancak dilerse bu fiili duruma razı olarak, mülkiyet hakkının amme hükmi şahsiyetine devrine karşılık gayrimenkulünün bedelinin tahsilini de dava edebileceğine ve isteyebileceği bedelin de mülkiyet hakkının devrine razı olduğu tarih olan dava tarihindeki bedel olduğuna 16.05.1956 tarihinde ilk toplantıda ittifakla karar verildi.”
4. Yargıtay İçtihadı Birleştirme Büyük Genel Kurulunun, 16.05.1956 tarihli ve 1954/1 Esas, 1956/7 Karar sayılı kararı ile “... usulü dairesinde istimlak muamelesine tevessül edilmeksizin gayrimenkulü yola kalbedilen şahsın, gayrimenkulünün bedelinin tahsiline ilişkin olarak, gayrimenkulünü yola kalbeden hükmü şahsiyeti aleyhine açacağı bedel davasında müruruzamanın mevzuubahis olamayacağına ve bu itibarla da, hadisede Borçlar Kanunu'nun 66. maddesinin tatbik kabiliyeti bulunmadığına ...” karar verilmiştir.
5. 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu'nun 11 inci maddesi.
3. Değerlendirme
1. Mahkemelerin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun’un geçici 3 üncü maddesinin ikinci fıkrası atfıyla uygulanmasına devam olunan mülga 1086 sayılı Kanun’un 428 inci maddesi ile 439 uncu maddesinin ikinci fıkrasında yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Taraflarca takip edilmediği için işlemden kaldırılan ve üç ay içinde yenilenmeyen davanın açılmamış sayılmasına karar verilmesinde bir isabetsizlik görülmemiştir.
3. Temyizen incelenen kararın bozmaya uygun olduğu, kararda ve kararın gerekçesinde hukuk kurallarının somut olaya uygulanmasında bir isabetsizlik bulunmadığı, bozma ile kesinleşen ve karşı taraf yararına kazanılmış hak durumunu oluşturan yönlerin ise yeniden incelenmesi hukukça imkân bulunmadığı anlaşılmakla; bir kısım davacı vekilinin aşağıdaki paragrafın kapsamı dışındaki temyiz itirazları yerinde görülmemiştir.
4. Dosyada bulunan kanıt ve belgelere göre; dava dilekçesinde davalı gösterilen ...Büyükşehir Belediyesi Başkanlığının cevap dilekçesi ile davanın bünyesindeki TESKİ Genel Müdürlüğüne yöneltilmesi gerektiğini bildirdiği, davacılar vekilinin 12.01.2016 tarihli dilekçesi ile 6100 sayılı Kanun’un 124 üncü maddesi uyarınca iradi taraf değişikliği talebinde bulunarak davayı TESKİ Genel Müdürlüğüne yönelttiğini belirtmesi üzerine, dava dilekçesi ve duruşma gününün ...Su ve Kanalizasyon İdaresine tebliğ edildiği, yargılama sırasında taraflarca takip edilmeyen dosyanın işlemden kaldırıldığı TESKİ Genel Müdürlüğünün 16.06.2022 tarihli dilekçesi ile işlemden kaldırılan dosya ile ilgili olarak vekâlet ücreti ve yargılama gideri talep etmediklerini belirttiği halde, Mahkemece karar başlığında davalı olarak Belediye Başkanlığının gösterilmesi hatalı olduğu gibi, davalı olarak gösterilen Belediye Başkanlığı lehine vekâlet ücreti takdiri yerinde olmayıp bozmayı gerektirir.
Ne var ki bu hatanın giderilmesi yeniden yargılama yapılmasını gerektirmediğinden 6100 Kanun'un geçiçi 3 üncü maddesi gereği yürürlükte bulunan 1086 sayılı Kanun'un 438 inci maddesinin yedinci fıkrası hükmü uyarınca Mahkeme kararının düzeltilerek onanması gerekir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
1. Bir kısım davacı vekilinin diğer temyiz itirazlarının reddine,
2.Bir kısım davacı vekilinin temyiz itirazlarının kısmen kabulü ile Mahkemenin gerekçeli kararının hüküm fıkrasının;
a. (3) numaralı bendinin tümüyle hükümden çıkartılmasına,
b. Gerekçeli karar başlığının davalı bölümünden “...’ adının çıkartılmasına, yerine “...” ibaresinin yazılması suretiyle DÜZELTİLEREK ONANMASINA,
Davacılardan peşin alınan temyiz harcının istenildiğinde iadesine,
16.04.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.