"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi 39. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2023/243 Esas, 2023/1664 Karar
KARAR : Esastan ret
Taraflar arasındaki kamulaştırmasız el atılan taşınmaz bedelinin tahsili istemine ilişkin davada yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davalı idare vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davalı idare vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; İstanbul ili, ..., ... 4952 parsel sayılı taşınmazın 1986 yılında davalı idarece kamulaştırılmasına karar verildiğini, kamulaştırma işlemi usulüne uygun tebliğ edilmediğinden haricen haberdar olan müvekkilinin Üsküdar 3. Asliye Hukuk Mahkemesinin 1986/303 Esas sayılı dosyasında tezyidi bedel davası açtığını, davanın kabulüne dair kararın Yargıtay denetiminden de geçerek 1989 yılında kesinleştiğini, ancak müvekkiline bir ödeme yapılmadığını, müvekkilinin halen maliki bulunduğu dava konusu taşınmaza ilişkin olarak bugüne kadar da herhangi bir bedel ödenmediğini, tezyidi bedel dosyasında arttırılan bedelin faizleri ile birlikte ödenmesine dair karar kesinleştiği halde ödeme yapılmadığından, işbu dava tarihi itibarıyla alım gücü tespiti yapılarak alacağın günümüz koşullarına uyarlanarak ödenmesine karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı idare vekili cevap dilekçesinde özetle; dava konusu taşınmazın tamamının Anadolu Otoyolu Çamlıca-Gebze kesimi arasına yol yapım ve emniyet sahası olarak kullanılmak üzere 01.05.1985 tarihli ve 1958/24 sayılı kamu yararı kararına istinaden kamulaştırıldığını, kıymet takdir raporu ile belirlenen bedelin ... Şubesine bloke edildiğini, kamulaştırma evraklarının Beşiktaş ... 26.03.1986 tarihli ... yevmiye numaralı evrakı ile yeğeni Seril Özdemir’e tebliğ edildiğini, davacı ... tarafından kamulaştırma bedelinin artırılması için Ümraniye 3. Asliye Hukuk Mahkemesinde 10.4.1986 tarihinde 1986/303 Esas numarası ile açılan Tezyidi Bedel davasının mahkemenin 30.06.1988 ve 1988/404 Karar sayılı ilamı ile sonuçlanıp temyiz aşamasından da geçerek kesinleştiğini ve ilgilisine 884 numaralı bordro ile ödeme yapıldığını, ilam gereğinin yerine getirildiğini, ancak taşınmazın idareleri adına yola terk işleminin yapılmadığını, taşınmaz malikine tapuda terkin işlemini tamamlaması için 28.03.2017 tarihli ve 90765 sayılı yazı ile tebligat yapıldığını, kamulaştırma işlemleri tamamlanmış olmasına rağmen tapuda terkin işlemi yapılmadığından taşınmazın idare adına tescili için İstanbul Anadolu 25.Asliye Hukuk Mahkemesinin 2017/338 Esas sayılı dosyasında açılan tescil davasının derdest olduğunu ileri sürerek davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile tazminat isteminin kabulüne, taşınmaz bedelinin dava tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte davalıdan alınarak davacıya verilmesine, bedeline hükmedilen taşınmazın tapusunun iptali ile davacı idare adına tesciline karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı idare vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davalı idare vekili istinaf dilekçesinde özetle; kamulaştırmasız el atmanın varlığını kabul etmemekle birlikte bilirkişi raporunun hükme elverişli olmadığını, emsalin uygun olmadığını ve belirlenen bedelin yüksek olduğunu ileri sürerek İlk Derece Mahkemesi kararının kaldırılmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararıyla; kamulaştırmasız el atılan arsa niteliğindeki taşınmaza, mahallinde yapılan keşif sonucu emsal karşılaştırması yapılarak değer biçen, usul ve kanuna uygun olarak düzenlenen bilirkişi raporuna göre el atma bedelinin davalı idareden tahsiline karar verilmesi doğru olduğu gibi, aynı taşınmaza ilişkin kanun yolu incelemesinden geçen dosyalar da dikkate alınarak dava konusu taşınmazların imar durumu ve konumuna göre belirlenen bedelin uygun olduğu, böylece mahkeme kararında usul ve esas yönünden hukuka aykırılık bulunmadığı anlaşıldığından davalı idare vekilinin istinaf itirazlarının esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı idare vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davalı idare vekili temyiz dilekçesinde özetle; kararın usul ve yasaya aykırı olup eksik incelemeye dayalı olduğunu ileri sürerek kararın bozulmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, kamulaştırmasız el atma nedeniyle tazminat istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
2. Yargıtay İçtihadı Birleştirme Büyük Genel Kurulunun, 16.05.1956 tarihli ve 1956/1 Esas, 1956/6 Karar sayılı kararı.
3. Yargıtay İçtihadı Birleştirme Büyük Genel Kurulunun, 16.05.1956 tarihli ve 1954/1 Esas, 1956/7 Karar sayılı kararı.
3. Değerlendirme
1. Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun’un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Tarafların iddia, savunma ve dayandıkları belgelere, uyuşmazlığın hukukî nitelendirilmesi ile uygulanması gereken hukuk kurallarına, dava şartlarına, yargılamaya hâkim olan ilkelere, ispat kurallarına ve temyiz olunan kararda belirtilen gerekçelere göre davalı idare vekilinin aşağıdaki paragrafın kapsamı dışındaki temyiz itirazları yerinde görülmemiştir.
3. Bayındırlık ve İskan Bakanlığı Karayolları Genel Müdürlüğünün 01.05.1985 tarihli ve 1958/24 sayılı kamu yararı kararına istinaden dava konusu taşınmazın kamulaştırılmasına karar verildiği, kıymet takdir raporu ile belirlenen bedelin ... Şubesine bloke edildiği, kamulaştırma evraklarının Beşiktaş ... 26.03.1986 tarihli ve ... yevmiye numaralı evrakı ile 26.03.1986 tarihinde “aynı yerde yeğeni ...’e” şerhiyle tebliğ edildiği, davacı ... tarafından Ümraniye 3. Asliye Hukuk Mahkemesinin 1986/303 Esas, 1988/404 Karar sayılı dosyasında açılan tezyidi bedel davasının kabulüne karar verildiği ve kararın temyiz incelemesinden geçerek kesinleştiği anlaşılmakla, tezyidi bedel davası açmak ile kamulaştırma işlemi kesinleştiğinden, hak düşürücü süre içerisinde açılmadığı ve bedel arttırım davası açıldıktan sonra davacının her türlü dava hakkı düşeceğinden açılan davanın bu gerekçeyle reddi yerine kabulüne karar verilmesi bozmayı gerektirir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
1. Davalı idare vekilinin temyiz itirazının kabulü ile İlk Derece Mahkemesi kararına karşı istinaf başvurusunun esastan reddine ilişkin Bölge Adliye Mahkemesi kararının ORTADAN KALDIRILMASINA,
2. İlk Derece Mahkemesi kararının BOZULMASINA,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
28.03.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.