"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ: Antalya Bölge Adliye Mahkemesi 5. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2021/86 Esas, 2021/1386 Karar
KARAR : Esastan ret
İLK DERECE MAHKEMESİ:... 1. Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2018/465 Esas, 2019/787 Karar
Taraflar arasındaki 4650 sayılı Kanun'la değişik 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu'nun (2942 sayılı Kanun) 10 uncu maddesine dayanan kamulaştırma bedelinin tespiti ve kamulaştırılan taşınmazın davacı idare adına tescili davasında yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davacı idare ile davalı ... vekillerince istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvuruların kabulü ile İlk Derece Mahkemesi kararı kaldırılarak, davanın yeniden görülmesi için dosyanın kararı veren İlk Derece Mahkemesine gönderilmesine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesinin kaldırma kararı üzerine yeniden yargılama yapan İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davacı idare vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacı idare vekili tarafından temyiz edilmekle; süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı idare vekili dava dilekçesinde özetle; ...Mahallesi 2350 ada 1 parsel sayılı taşınmazın kamulaştırma bedelinin tespiti ve kamulaştırılan taşınmazın davacı idare adına tescilini talep etmiştir.
II. CEVAP
1. Davalı ... vekili cevap dilekçesinde özetle; davacı idarece tespit edilen bedel çok düşük olduğundan uzlaşma sağlanamadığını,... İdare Mahkemesinin 2013/577 Esas sayılı dosyasında parselin metrekare birim fiyatı dikkate alındığında dava konusu parsele belirlenen metrekare birim fiyatının düşük olduğunu ileri sürmüştür.
2. Davalı ... vekili cevap dilekçesinde özetle; davaya konu taşınmazın 1/1000 ölçekli uygulama imar planı içerisinde bulunduğunu, belediye hizmetlerinden yararlandığını, taşınmazın oldukça değerli olduğunu ileri sürmüştür.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davanın kabulüne ve kamulaştırma bedelinin tespiti ile tespit edilen bedelin davalı tarafa derhal ödenmesine, fazla depo edilen bedelin davacı idareye iadesine, dava konusu taşınmazın davalılar adına olan tapu kaydının iptali ile davacı idare adına tesciline karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı idare vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davacı idare vekili istinaf dilekçesinde özetle; tespit edilen bedelin fahiş olduğunu, istinaf kaldırma kararı öncesinde Sahipata Mahallesi 2625 ada 17 parselde kayıtlı taşınmaz emsal olarak alınarak metrekare birim fiyatının 274,08 TL olarak tespit edildiğini, dava konusu taşınmazla emsal taşınmazın emlek vergi değerleri karşılaştırılmadan karar verilmesinin hatalı olduğunu, emsalin uygun olmadığını, bilirkişi heyetince eksik inceleme ve yanılgılı değerlendirme sonucunda taşınmazın metrekare birim fiyatının 276,32 TL olarak tespit edildiğini ileri sürerek İlk Derece Mahkemesi kararının kaldırılmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararıyla; dosya arasında bulunan... Belediyesi İmar ve Şehircilik Müdürlüğünün 08.06.2015 tarihli yazısına göre davaya konu taşınmazın 1/1000 ölçekli uygulama imar planı içerisinde ilkokul alanında kaldığı, belediye hizmetlerinden yararlandığı, 2015 yılına ilişkin emlak vergi değerinin 110,31 TL olduğu davaya konu taşınmazın imar uygulaması sonucunda tapuya tescil edilen imar parseli olduğu anlaşıldığından arsa vasfında olduğunun kabulü ile emsal incelemesi yapılmak suretiyle değer tespitinde isabetsizlik bulunmadığı, bilirkişi heyetinin somut emsal kabul ettiği...Mahallesi 4223 parsel sayılı arsa niteliğindeki taşınmazın 12.03.2014 tarih ve 5117 yevmiye nolu satışının dava tarihinden sonra ve gerçek kişiler arasında yapıldığı, bu satışın emsal alınabileceği, hükme esas alınan bilirkişi raporunda emsal taşınmaz ile davaya konu taşınmazın kıyaslanması sonucunda emsal taşınmazın daha değerli olduğu tespit edilerek davaya konu taşınmazın dava tarihindeki metrekare birim fiyatının 276,32 TL olarak belirlendiği, dava tarihi itibarıyla davaya konu taşınmazın emlak vergisine esas değeri 110,31 TL/metrekare olup emsal taşınmazın emlak vergisine esas değerinin 262,64 TL/m² olduğu, bilirkişi raporunda emsal daha değerli kabul edilmekle yapılan değerlendirmede ters orantı bulunmadığı, tespitin emlak vergi değerleri ile de uyumlu bulunduğu, bilirkişi heyetince dava konusu taşınmazla emsal taşınmazın benzer özellikleriyle üstün ve eksik yanlarını da belirtilmek suretiyle değer tespitinde isabetsizlik bulunmadığı anlaşıldığından, davacı idare vekilinin emsalin uygun seçilmediğine ve taşınmazın değerine yönelik istinaf sebeplerinin yerinde olmadığı kanaatine varılmış ve davacı vekilinin istinaf dilekçesinde ileri sürdüğü istinaf kaldırma kararından önce taşınmazın metrekare birim fiyatı 274,08 TL olarak tespit edildiği halde kaldırma kararından sonra 276,32 TL tespit edilmesine ilişkin istinaf sebebinin incelenmesinde, ilk kararda davaya konu taşınmazın kamulaştırma bedelinin 666.014,40 TL olarak tespit edildiği, bu rakamın da taşınmazın yüzölçümü (2.400 m²) ile metrekare birim fiyatının (274,08 TL) çarpılması suretiyle tespit edildiği anlaşılmış ise de bilirkişi raporunda hesaplama hatası yapıldığı, zira 2400*274,08=657.792,00 TL olması gerektiği, dolayısıyla İlk Derece Mahkemesinin önceki hükmünde kabul edilen kamulaştırma bedeli 666.014,40 TL üzerinden metrekare birim fiyatının (666.014,40/2400=277,50 TL) olacağı dikkate alındığında gerek bedel, gerekse metrekare birim fiyatının istinafa konu eldeki kararda daha düşük olduğu, esasen metrekare birim fiyatının daha yüksek olduğuna dair istinaf sebebinin de yerinde olmadığı kanaatine varılmakla davacı idare vekilinin istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı idare vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davacı idare vekili temyiz dilekçesinde özetle; istinaf dilekçesinde ileri sürdüğü sebepleri tekrar ederek kararın davalı ... yönünden bozulmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, dava konusu taşınmazın kamulaştırma bedelinin tespiti istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
2. 2942 sayılı Kanun'un 10 uncu maddesinin sekizinci fıkrası ile 11 inci maddesi.
3. Değerlendirme
1. Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun’un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Arsa niteliğindeki dava konusu taşınmaza 2942 sayılı Kanun'un 11 inci maddesinin birinci fıkrasının (g) bendi uyarınca emsalin üstün ve eksik yönleri belirlenip kıyaslaması yapılarak değer biçilmesinde bir isabetsizlik görülmemiştir.
3.Tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olup davacı idare vekilinin aşağıdaki paragrafın kapsamı dışındaki temyiz itirazları yerinde görülmemiştir.
4. Davacı idare harçtan muaf olmadığı halde, harç alınmasına yer olmadığına karar verilmesi hatalıdır.
5. Davacı idarece fazla depo edilen ve iadesine karar verilen bedelin, infazda tereddüt uyandıracak şekilde hükümde açıkça gösterilmemesi bozmayı gerektirir.
Ne var ki bu hataların giderilmesi yeniden yargılama yapılmasını gerektirmediğinden 6100 sayılı Kanun'un 370 inci maddesinin ikinci fıkrası hükmü uyarınca kararın düzeltilerek onanması gerekir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
1. Davacı idare vekilinin diğer temyiz itirazlarının reddine,
2. Davacı idare vekilinin temyiz itirazının kısmen kabulü ile İlk Derece Mahkemesi kararına karşı istinaf başvurusunun esastan reddine ilişkin Bölge Adliye Mahkemesi kararının ORTADAN KALDIRILMASINA,
3. İlk Derece Mahkemesi kararının hüküm fıkrasının; (7) numaralı bendi hükümden çıkartılarak yerine “'Alınması gereken 44,40 TL karar ve ilam harcından peşin alınan 27,70 TL harcın mahsubu ile bakiye 16.70 TL'nin davacı idareden tahsili ile Hazineye gelir kaydına,'' cümlesinin yazılması ve (5) numaralı bendindeki “fazla yatırılan” ibaresinden sonra gelmek üzere “446.892,64 TL” ibaresinin eklenmesi suretiyle hükmün DÜZELTİLEREK ONANMASINA,
Davacı idareden peşin alınan temyiz harcının istenildiğinde iadesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
02.05.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.