"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ: İzmir Bölge Adliye Mahkemesi 5. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2023/3019 Esas, 2023/3007 Karar
DAVA TARİHİ: 18.12.2018
KARAR : Esastan ret
İLK DERECE MAHKEMESİ:... 1. Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2022/367 Esas, 2023/352 Karar
Taraflar arasındaki 4650 sayılı Kanun'la değişik 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu'nun (2942 sayılı Kanun) 10 uncu maddesine dayanan kamulaştırma bedelinin tespiti ve kamulaştırılan taşınmazın davacı idare adına tescili, yol olarak tapudan terkini davasında yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın taraf vekillerince istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince istinaf başvurularının kabulü ile İlk Derece Mahkemesi kararı kaldırılarak, davanın yeniden görülmesi için dosyanın İlk Derece Mahkemesine gönderilmesine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesinin kaldırma kararı üzerine yargılama yapan İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davacı idare vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacı idare vekili tarafından temyiz edilmekle; süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı idare vekili dava dilekçesinde özetle; İzmir ili,... ilçesi, Güzelhisar Mahallesi 303 parsel (yeni 242 ada 21 parsel) sayılı taşınmazın 2.510,66 m2lik kısmının (ifrazen 242 ada 41 parsel) kamulaştırma bedelinin tespiti ve kamulaştırılan taşınmazın davacı idare adına tescilini, yol olarak tapudan terkinini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı vekili cevap dilekçesinde özetle; usulüne uygun yapılmış kamulaştırma işleminden söz edilemeyeceğini, davanın usulden reddi gerektiğini, acele el koyma dosyasında tespit edilen bedelin çok düşük olduğunu, taşınmazın sulu tarım arazisi niteliğinde ve üzerinde verim çağında 7 adet zeytin ağacının bulunduğunun kabulü ile gerçek değerinin tespiti istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davanın kabulüne ve kamulaştırma bedelinin tespiti ile işbu bedelin, ilk karar ile hüküm altına kısmına davanın dört ay içinde sonuçlandırılmadığı gözetilerek bu sürenin bitiş tarihi olan 19.04.2019 tarihinden ilk karar tarihi olan 08.10.2020 tarihine kadar; son karar ile hüküm altına alınan kısmına ise 19.04.2019 tarihinden son karar tarihi olan 13.07.2023 tarihine kadar yasal faiz işletilerek davalıya derhal ödenmesine, dava konusu taşınmazın davalı adına olan tapu kaydının iptali ile yol olarak tapudan terkinine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı idare vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davacı idare vekili istinaf dilekçesinde özetle; tespit edilen kamulaştırma bedelinin çok yüksek olduğunu, taşınmazın gerçek değerini yansıtmadığını, yüksek oranda objektif değer artışı uygulanmış olmasının doğru olmadığını, davacı idare lehine vekâlet ücretine hükmedilmesi gerektiğini, yargılama giderlerinin davacı idareye yüklenilemeyeceğini ileri sürerek İlk Derece Mahkemesi kararının kaldırılmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararıyla; kuru kapama zeytinlik niteliğindeki dava konusu taşınmaza 2018 yılı... İlçe ve Tarım Orman Müdürlüğü verileri esas alınarak gelir metoduna göre % 5 oranında kapitalizasyon faiz oranı ile % 500 oranında objektif değer artışı uygulanmak suretiyle değer biçilmesinde, sonuç olarak taşınmazın birim fiyatının 180,00 TL/m2 olarak tespitinde, ayrıca taşınmazın üzerindeki tel çite değer biçilmesinde, neticede toplam kamulaştırma bedelinin 454.686,30 TL olarak belirlenmesinde, İlk Derece Mahkemesinin son kararı ile tespit ve depo edilen fark bedelin derhal ödenmesine karar verilmesinde; Avrupa İnsan Hakları Mahkemesinin 12055/17 numaralı başvuru sonucu verilen 23.10.2018 tarihli kararı ve Anayasa Mahkemesinin 2016/9364 başvuru numaralı, 01.06.2019 tarihli ve 30791 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan kararı da göz önüne alınarak, davanın niteliği gereği davacı idare lehine vekâlet ücretine hükmedilmemesinde hukuka aykırı bir yön bulunmadığı gerekçesiyle, davacı idare vekilinin istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı idare vekili temyiz isteminde bulunmuşlardır.
B. Temyiz Sebepleri
Davacı idare vekili temyiz dilekçesinde özetle; istinaf dilekçesinde ileri sürdüğü sebepleri tekrar ederek kararın bozulmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, dava konusu taşınmazın kamulaştırma bedelinin tespiti istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
2. 2942 sayılı Kanun'un 10 uncu maddesinin sekizinci fıkrası ile 11 inci ve 12 nci maddeleri.
3. Değerlendirme
1. Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun’un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Kuru kapama zeytin bahçesi niteliğindeki dava konusu taşınmazın olduğu gibi kullanılması halinde getireceği net gelire göre değer biçilirken hesaplamaya esas alınacak verim miktarı; zeytinde periyodisite olduğundan var yılı ile yok yılı toplamının ortalaması o yılın verimini oluşturmaktadır. Hükme esas alınan bilirkişi raporunda, 2018 yılı resmi verisi ikiye bölünmek sureytiyle zeytin verimi hesaplanması yöntem itibariyle hatalı olup, İlçe Tarım ve Orman Müdürlüğünden kapama zeytin bahçesinin periyodisite özelliği de nazara alınarak verim miktarı sorulduktan sonra, bilirkişi kurulundan ek rapor alınarak taşınmazın değerinin tespiti gerekiyor ise de sonuç itibarıyla taşınmazın tespit edilen 180,00 TL/m2 değeri, o yöreden geçen dosyalarda tespit edilen m2 birim fiyat nazara alındığında temyiz eden davacı idarenin lehine olup, bu husus bozma sebebi yapılmamıştır.
3.Tarafların iddia, savunma ve dayandıkları belgelere, uyuşmazlığın hukukî nitelendirilmesi ile uygulanması gereken hukuk kurallarına, dava şartlarına, yargılamaya hâkim olan ilkelere, ispat kurallarına ve temyiz olunan kararda belirtilen gerekçelere, temyiz edenin sıfatına göre, davacı idare vekilinin aşağıdaki paragrafların kapsamı dışındaki temyiz itirazları yerinde görülmemiştir.
4. Tapu Kadastro Genel Müdürlüğü Parsel Sorgu Uygulaması ve UYAP sisteminde bulunan Tapu ve Kadastro Bilgi Sistemi (TAKBİS) kayıtları üzerinden Dairemizce edinilen bilgiye göre; dava konusu 14.500,00 metrekare yüzölçümlü 303 parsel sayılı taşınmazın 3402 sayılı Kadastro Kanunu'nun ( 3402 sayılı Kanun) 22 nci maddesinin (a) fıkrası uyarınca yapılan kadastro yenileme çalışmaları sonucunda pasife alınıp, 242 ada 21 parsel numarasını aldığı, toplam alanının 16.464,89 metrekareye yükseldiği, kamulaştırma nedeniyle ifraz edilerek kamulaştırılan kısmın 242 ada 41 parsel numarasını aldığı anlaşılmıştır.
5. Bu durumda, ada ve parsel numarası ile alanı değişen davaya konu taşınmazın güncel tapu kayıtları getirtilip, kadastro yenileme işlemleri sonrasında kamulaştırma planında revizyon yapılıp yapılmadığı davacı idareden sorulup, güncel kamulaştırma planı dosyaya eklendikten sonra, fen bilirkişisi eşliğinde mahallinde keşif yapılmak suretiyle kamulaştırılan alan net bir şekilde tespit edilerek bedeli belirlenmek suretiyle, güncel tapu bilgileri üzerinden hüküm kurulması gerektiğinin düşünülmemesi doğru görülmemiş, bozmayı gerektirmiştir.
6. Kabule göre de; tespit olunan toplam kamulaştırma bedelinden acele el koyma bedelinin mahsup edilmesi suretiyle kalan fark bedele yasal faiz işletilmesi gerekirken, acele el koyma bedeline faiz işletilmiş olması doğru görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
1. Davacı idare vekilinin diğer temyiz itirazlarının reddine,
2. Davacı idare vekilinin temyiz itirazlarının kısmen kabulü ile temyiz olunan İlk Derece Mahkemesi kararına karşı istinaf başvurusunun esastan reddine ilişkin Bölge Adliye Mahkemesi kararının ORTADAN KALDIRILMASINA,
3. İlk Derece Mahkemesinin kararının BOZULMASINA,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
07.05.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.