"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2018/392 Esas 2022/327 Karar
KARAR : Kısmen kabul / Açılmamış sayılmasına
Taraflar arasındaki imar uygulaması sırasında bedele dönüştürülen davacı payına takdir edilen karşılığın artırılması istemine ilişkin davada verilen karar hakkında yapılan temyiz incelemesi sonucunda, Dairemizce Mahkeme kararının bozulmasına karar verilmiştir.
Mahkemece bozmaya uyularak yeniden yapılan yargılama sonucunda; dava konusu 595 ada 19 ve 586 ada 20 parseller bakımından davanın açılmamış sayılmasına, dava konusu 319 Ada 33 ve 14 parsel sayılı taşınmazlar yönünden ise davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Mahkeme kararı davalı idare vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde İstanbul ili, ... ilçesi ... Mahallesi, 319 ada 14 parsel ve 33 parsel, İstanbul ili .... ilçesi, ..., . Mahallesi, 595 ada 19 parsel, 586 ada 20 parsel sayılı taşınmazların imar uygulamasına tabi tutularak, muris hissesinin bedele dönüştürüldüğünü, bedele dönüştürülen kısma idarece yaptırılan kıymet takdirinin düşük olduğunu, bedele dönüştürülen hisse için takdir edilen bedelin artırılmasını, belirlenecek bedelin dava tarihinden itibaren yasal faizi ile birlikte davalıdan alınmasına karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
II. CEVAP
Davalı vekili cevap dilekçesinde; görev ve yetki itirazında bulunarak dava konusu ..., ... Mahallesi Eski 595 ada 19 parsel ve 586 ada 20 parsel sayılı taşınmazlarla ilgili olarak Gaziosmanpaşa 2. Asliye Hukuk Mahkemesinin 1992/912 Esas sayılı bilirkişi raporundan da görüleceği üzere kesin hüküm bulunduğunu, bu nedenle bu parsellerle ilgili talebin kesin hükümden reddinin gerektiğini, 319 ada 14 parsel ve 33 parsel için ise kesin hüküm olup olmadığının araştırılmakta olduğunu, davanın zamanaşımına uğradığını, bedel artırımı davalarının tazminat niteliği göz önüne alınarak on yıllık genel zaman aşımı süresinin geçmiş olması nedeniyle davanın reddinin gerektiğini belirtmiştir.
III. MAHKEME KARARI
Mahkemenin 21.01.2016 tarihli ve 2010/243 Esas, 2016/10 Karar sayılı ilamı ile dava konusu 595 ada 19 ve 586 ada 20 parseller bakımından davanın açılmamış sayılmasına, dava konusu 319 ada 33 ve 14 parsel sayılı taşınmazlar yönünden ise davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
IV. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Bozma Kararı
1. Gaziosmanpaşa 3. Asliye Hukuk Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı idare vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Dairemizce yapılan inceleme sonucu; 20.08.2016 tarihinde kabul edilerek 07.09.2016 tarih ve 29824 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan 6745 sayılı Kanun'un 35 inci maddesi ile 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu'na (2042 sayılı Kanun) eklenen geçiçi 12. maddesi ile "24/02/1984 tarihli ve 2981 sayılı İmar ve Gecekondu Mevzuatına Aykırı Yapılara Uygulanacak Bazı İşlemler ve 6785 sayılı İmar Kanununun Bir Maddesinin Değiştirilmesi Hakkında Kanun hükümlerine göre yapılan imar uygulamalarından doğan idarelerin taraf olduğu her türlü alacak ve bedel artırım davalarında taşınmazın değeri; uygulamanın tapuda tescil edildiği tarih değerlendirme tarihi olarak esas alınmak ve o tarihteki nitelikleri gözetilmek suretiyle tespit edilir. Tespit edilen bu bedel, Türkiye İstatistik Kurumu tarafından açıklanan Yurt İçi Üretici Fiyat Endeksi tablosu esas alınmak suretiyle dava tarihi itibariyle güncellenir ve ortaya çıkan gerçek bedel hak sahibine ödenir. Bu Kanunun geçici 6. maddesinin üçüncü, yedinci, sekizinci ve onbirinci fıkra hükümleri, bu madde kapsamındaki davalar ve icra takipleri için de uygulanır. Devam eden dava ve icra takipleri ise, bu madde hükümlerine göre sonuçlandırılır.” hükmü uyarınca kararın bozulmasına karar verilmiştir.
B.Mahkemece Bozmaya Uyularak Verilen Son Karar
Gaziosmanpaşa 3. Asliye Hukuk Mahkemesinin 08.06.2022 tarihli ve 2018/392 Esas 2022/327 Karar sayılı ilamı ile dava konusu 595 ada 19 ve 586 ada 20 parseller bakımından davanın açılmamış sayılmasına, dava konusu 319 ada 33 ve 14 parsel sayılı taşınmazlar yönünden ise davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Gaziosmanpaşa 3. Asliye Hukuk Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı idare vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davalı idare vekili temyiz dilekçesinde özetle; davanın husumet nedeni ile reddi gerektiğini, belirlenen bedelin fahiş olduğunu, emsal kıyaslamasının uygun olmadığını, maktu harca hükmedilmesi gerektiğini, harç miktarının hatalı hesaplandığını ileri sürerek kararı temyiz etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukukî Nitelendirme
Uyuşmazlık, imar uygulaması sırasında bedele dönüştürülen davacı payı nedeniyle tesis edilen ipotek karşılığının artırılması istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun (6100 sayılı Kanun) geçici 3 üncü maddesinin atfıyla 1086 sayılı Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu’nun (1086 sayılı Kanun) 26.09.2004 tarihli ve 5236 sayılı Kanun'la yapılan değişiklikten önceki 427 ilâ 439 uncu maddeleri.
2. 3194 sayılı İmar Kanun'un 17/son maddesi.
3. 6745 sayılı Kanun'un 35 inci maddesi ile 2942 sayılı Kanun'na eklenen geçici 12 nci maddesi.
4. 2942 sayılı Kanun'un 11 inci maddesi.
3. Değerlendirme
1. Mahkemelerin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun'un geçici 3 üncü maddesinin atfıyla 1086 sayılı Kanun'un 26.09.2004 tarihli ve 5236 sayılı Kanun'la yapılan değişiklikten önceki 428 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Arsa niteliğindeki İstanbul ili, .... ilçesi, ... Mahallesi, 319 ada 14 parsel ve 33 parsel sayılı taşınmazlara 6745 sayılı Kanunun 35 inci maddesi ile 2942 sayılı Kanun'a eklenen geçici 12 nci maddesi uyarınca uygulamanın tapuda tescil edildiği tarih değerlendirme tarihi olarak esas alınarak değer biçilmesi yerindedir.
3. Temyizen incelenen mahkeme kararının bozma gereklerine uygun olduğu, kararda ve kararın gerekçesinde hukuk kurallarının somut olaya uygulanmasında bir isabetsizlik bulunmadığı, bozma ile kesinleşen ve karşı taraf yararına kazanılmış hak durumunu oluşturan yönlerin ise yeniden incelenmesine hukukça imkân bulunmadığı anlaşılmakla; temyiz dilekçesinde aşağıdaki husus dışında ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
4. 20.08.2016 tarihinde kabul edilerek 07.09.2016 tarihli ve 29824 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan 6745 sayılı Kanun'un 35 inci maddesi ile 2942 sayılı Kanun'a eklenen geçici 12 nci maddesinin 2 nci fıkrası ile getirilen; "Bu Kanunun geçici 6 ncı maddesinin üçüncü, yedinci, sekizinci ve on birinci fıkra hükümleri, bu madde kapsamındaki davalar ve icra takipleri için de uygulanır. Devam eden dava ve icra takipleri ise, bu madde hükümlerine göre sonuçlandırılır." hükmü uyarınca harcın maktu olarak hesaplanmaması bozmayı gerektirir.
Ne var ki bu hatanın giderilmesi yeniden yargılama yapılmasını gerektirmediğinden Mahkeme kararının düzeltilerek onanması gerekir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
1. Davalı idare vekilinin diğer temyiz itirazlarının reddine,
2.Davalı İdare vekilinin temyiz itirazlarının kısmen kabulü ile Mahkeme kararının hüküm fıkrasının; Harca ilişkin 3 numaralı bendinin tümüyle çıkartılmasına ,yerine “Alınması gereken 80.70 TL karar ve ilam harcını yatırılan peşin, ıslah vs harçların toplamı 2.257.30 TL den mahsubu ile fazla yatan 2.176.60 TL harcın talep halinde yatırana iadesine,” cümlesinin yazılmasına, yargılama giderlerine ilişkin 6 numaralı bendinden “Davacılar tarafından yatırılan 148,50 TL peşin harç ve 418,80 TL ıslah harcının davalı idareden alınarak davacılara ödenmesine yine”cümlesinin tümüyle çıkartılması suretiyle kararın DÜZELTİLEREK ONANMASINA,
Peşin alınan temyiz harcının istek hâlinde davalı idareye iadesine, 11.09 .2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.