"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : Ankara Bölge Adliye Mahkemesi 14. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2021/1597 Esas, 2022/2288 Karar
KARAR : Esastan ret/ Yeniden esas hakkında verilen karar
İLK DERECE MAHKEMESİ : Kastamonu 2. Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2020/282 Esas, 2021/304 Karar
Taraflar arasındaki 4650 sayılı Kanun'la değişik 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu'nun (2942 sayılı Kanun) 10 uncu maddesine dayanan kamulaştırma bedelinin tespiti ve kamulaştırılan taşınmazın ...... Yeni Küçük Sanayi Sitesi Yapı Kooperatifi adına tescili davasında yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın taraf vekilleri tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun davacı idare yönünden esastan reddine, davalı yönünden kabulü ile İlk Derece Mahkemesi hükmü kaldırılarak yeniden esas hakkında hüküm kurulmak suretiyle davanın kabulüne karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı taraf vekillerince temyiz edilmekle; süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı idare vekili dava dilekçesinde; Kastamonu ili, ... ilçesi, ... köyü 168 ada 23 parsel sayılı taşınmazın kamulaştırma bedelinin tespiti ve kamulaştırılan taşınmazın S.S. ... Yeni Küçük Sanayi Sitesi Yapı Kooperatifi adına tescilini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı vekili cevap dilekçesinde özetle; dava konusu taşınmazın arsa vasfında olduğunu, arsa olarak hesaplama yapılmak suretiyle taşınmazın gerçek bedelinin tespiti gerektiğini ileri sürmüştür.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davanın kabulüne ve kamulaştırma bedelinin tespiti ile davalı tarafa ödenmesine, dava konusu taşınmazın davalı adına olan tapu kaydının iptali ile S.S. ... Yeni Küçük Sanayi Sitesi Yapı Kooperatifi adına tesciline karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
1. Davacı idare vekili istinaf dilekçesinde özetle; bedel tespit edilirken maksimum ürün ve maksimum verim ile minimum maliyet seçilerek hesaplama yapıldığını, ortalama miktarlar üzerinden hesaplama yapılması gerektiğini, m² değerinin gerçek değerinden yüksek olduğunu, münavebe sistemine fiğin de dahil edilmesi gerektiğini, kapitalizasyon faiz oranının daha yüksek alınması gerektiğini, taşınmazın nitelikleri göz önüne alındığında objektif değer artışı verilmemesi gerektiğini ileri sürmüştür.
2. Davalı vekili istinaf dilekçesinde özetle; taşınmazın arazi vasfında olmadığını, arsa olarak değerlendirilmesi gerektiğini, kapitalizasyon faiz oranı ve objektif değer artış oranının hatalı belirlendiğini, bedelin düşük olduğunu ileri sürmüştür.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile dava konusu taşınmazın, 1/1000 ölçekli imar planı içinde bulunmamakla birlikte belediye ve mücavir alan sınırları içerisinde olduğu; ancak fiilen meskun alanda bulunmadığı ve belediye hizmetlerinden yararlanmadığı anlaşıldığından arazi niteliğinde olduğunun kabulü ile taşınmazın olduğu gibi kullanılması halinde getireceği net gelir esas alınarak değer biçilmesinin 2942 sayılı Kanun'un değerlendirmeye ilişkin hükümlerine aykırılık teşkil etmediği, davacı idare lehine vekâlet ücretine hükmedilmemesinin doğru olduğu; ancak dava konusu taşınmazın konumu ile imarlı bölgelere olan mesafesi de gözetildiğinde net gelirine göre belirlenen çıplak metrekare değerine %100 oranında objektif değer artış oranı uygulanması gerektiği belirtilerek, uygun görülen oran üzerinden yeniden yapılan hesaplama sonucu tespit edilen fark bedelin depo ettirilmesi suretiyle davalı tarafa ödenmesine ilişkin yeniden esas hakkında karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
1. Davacı idare vekili temyiz dilekçesinde özetle; istinaf dilekçesinde ileri sürdüğü itirazları tekrar etmiş, Bölge Adliye Mahkemesinin bir numaralı kararında aynı bedele daha önce İlk Derece Mahkemesince faiz uygulanmış iken yeniden faiz ödenmesine hükmedilmesinin mükerrer faiz ödenmesine sebebiyet verdiğini, ayrıca İlk Derece Mahkemesince kamulaştırma bedeline davanın açıldığı tarihten itibaren 4 ay sonraki tarihe kadar yasal faiz ödenmesine hükmedildiği ve bedelin davalılara ödendiğini, bu nedenle Bölge Adliye Mahkemesinin dava tarihinden bir gün sonrasından itibaren ödeme ara karar tarihine kadar faiz işletilmesinin bir kere daha mükerrer faiz uygulamasına sebebiyet verdiğini ileri sürerek kararının bozulması talep etmiştir
2. Davalı vekili temyiz dilekçesinde özetle; istinaf dilekçesinde ileri sürdüğü sebepleri tekrar ederek kararının bozulması talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, temel olarak davacı idare ile davalı tapu maliki arasındaki kamulaştırma bedelinin tespiti istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
2. 2942 sayılı Kanun'un 10 uncu maddesinin sekizinci fıkrası, 11 inci maddesinin birinci ve ikinci fıkraları ve 12 nci maddesinin birinci ve üçüncü fıkrası.
3. Değerlendirme
1. Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun'un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Arazi niteliğindeki Kastamonu ili, ... ilçesi, Taşlık köyü 168 ada 23 parsel sayılı taşınmaza 2942 sayılı Kanun’un 11 inci maddesinin birinci fıkrasının (f) bendi uyarınca olduğu gibi kullanılması halinde getireceği net gelir esas alınarak değer biçilmesi yerindedir.
3.Dairemize aynı bölgeden intikal eden ve dava konusu taşınmaz ile aynı niteliklere sahip olduğu anlaşılan taşınmazlarda değerlendirme tarihli il Tarım ve Orman Müdürlüğünün veri cetveli esas alınarak münavebe planı, verim ve masraflar yönünden yapılan hesaplama doğru olup uygulanan objektif değer artışı yönünden düzeltilerek yeniden esas hakkında karar verilmesi isabetlidir.
4. Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olup, taraf vekilllerince temyiz dilekçelerinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Taraf vekillerinin yerinde görülmeyen tüm temyiz itirazlarının reddiyle usul ve kanuna uygun Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun'un 370 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Taraflardan peşin alınan temyiz harçlarının Hazineye irat kaydedilmesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
12.10.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.