"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : Trabzon Bölge Adliye Mahkemesi 2. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2021/2541 Esas, 2022/1632 Karar
KARAR : Esastan ret
İLK DERECE MAHKEMESİ : Trabzon 4. Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2021/28 Esas, 2021/348 Karar
Taraflar arasındaki 4650 sayılı Kanun'la değişik 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu'nun (2942 sayılı Kanun) 10 uncu maddesine dayanan kamulaştırma bedelinin tespiti ve kamulaştırılan taşınmazın yol olarak tapudan terkini davasında yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın taraf vekillerince istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince, İlk Derece Mahkemesi kararı kaldırılarak davanın yeniden görülmesi için dosyanın İlk Derece Mahkemesine gönderilmesine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesinin kaldırma kararı üzerine yargılama yapan İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın taraf vekillerince istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı taraf vekillerince temyiz edilmekle; süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı idare vekili dava dilekçesinde özetle; Trabzon ili, ... ilçesi, ... Mahallesi ... ada 24 parsel sayılı taşınmazın kamulaştırma bedelinin tespiti ile kamulaştırılan taşınmazın yol olarak tapudan terkinini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı vekili cevap dilekçesinde özetle; dava konusu taşınmazın değerinin 2942 sayılı Kanun'un 11 inci maddesinde belirtilen esaslara göre belirlenmesi gerektiğini, taşınmazın arta kalan kısmında değer düşüklüğünün değerlendirilmesi gerektiğini, Trabzon ilinin her türlü yapılaşmaya uygun, ön cephede, köşe başı konumunda bulunan imar parseli olduğunu, aynı zamanda ticaret alanı içerisinde limanın karşısında olup manzara hakimiyetine sahip olduğunu, bu nedenle müvekkilline ait taşınmazın kamulaştırma bedelinin gerçeği yansıtmadığını, idarece takdir edilen değerin çok düşük kaldığını, m² birim fiyatının 6.000,00 TL'nin üzerinde olduğunu, taşınmazın emsal rayice uygun gerçek sürüm değerinin tespitine karar verilmesini talep etmiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davanın kabulüne, kamulaştırma bedelinin tespiti ile davalı tarafa ödenmesine, dava konusu taşınmazın tapu kaydının iptali ile yol olarak terkinine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
1.Davacı idare vekili istinaf dilekçesinde özetle;idare lehine vekâlet ücretine hükmedilmemesinin doğru olmadığını, dava konusu ve emsal taşınmazın tüm olumlu ve olumsuz özellikleri tek tek incelenmeden eksik ve üstün yanları açıklanmadan, karşılaştırma yapmadan genel nitelikteki değerlendirmelerle yetinilerek rapor hazırlandığını, raporun denetime kapalı olduğunu, raporda imar ve yol durumu, yapılaşma şartları, şehir merkezine yakınlığı gibi tüm özellikleri açısından karşılaştırma yapılmadığını mevcut özelliklerin her birinin değerlendirmede ne derece etkili olduğunun ifade edilmediğini belirtilerek kararının kaldırılmasını talep edilmiştir.
2.Davalı vekili istinaf dilekçesinde özetle; Bölge Adliye Mahkemesinin kaldırma kararı ve bilirkişi raporlarına karşı itirazları dikkate alınmadan karar verildiğini, taşınmazın değerinin tespitinde objektif esaslara göre usulüne uygun bir değerlendirme yapılmadığını, taşınmazın her türlü belediye hizmetlerinden faydalanan arsa vasfında olduğunu, taşınmazın m² değerinin düşük hesaplandığını, taşınmazın değerine etki eden faktörler göz önünde bulundurulmadan bedel tespiti yapıldığını, emsal karşılaştırmasının doğru yapılmadığını, taşınmaza uzak mesafedeki bir emsalin alındığı, üstün ve eksik yönlerinin tek tek irdelenmediğini, emsalin satış tarihinin çok eski olduğunu, yakın tarihli satışların dışlandığını, bilirkişilerce 2942 sayılı Kanun'un 11 inci maddesi dikkate alınmadan rapor hazırlandığını, raporun eksik ve yüzeysel inceleme ürünü olduğunu, raporun yeknesaklık ilkesine aykırı olduğunu, Trabzon 2. Asliye Hukuk Mahkemesinin 2019/302 Esas sayılı dosyasındaki taşınmaz için 3.275,00 TL değer biçildiğini, yine Trabzon 2. AHM'nin 2017/199 Esas sayılı dosyasında ise 3.100,00 TL değer biçildiğini, yeknesaklığın sağlanması gerektiğini, raporda endeksleme işlemi yapılmaksızın bedel tespit edilmesinin doğru olmadığını ileri sürerek kararın bozulmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile kaldırma kararı sonrası Mahkemece yeniden bilirkişi incelemesi yaptırılarak kaldırma kararı gerekleri yerine getirildiği, emsal ve dava konusu taşınmazın aralarındaki mesafeyi ve belli başlı merkezlere olan uzaklıklarını gösterir fen bilirkişisi raporun dava dosyasına sunulduğu, taşınmaz üzerindeki yapının değerinin değerlendirme tarihine ait resmi birim fiyatları esas alınarak hesaplandığı, emsal ile dava konusu taşınmazın üstün ve eksik yönleri karşılaştırılmak suretiyle taşınmazın değerinin belirlenmesinde herhangi bir isabetsizlik bulunmadığında taraf vekillerinin istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
1.Davacı idare vekili temyiz dilekçesinde özetle; istinaf dilekçesinde ileri sürdüğü sebepleri tekrar etmiştir.
2.Davalı vekili temyiz dilekçesinde özetle; istinaf dilekçesinde ileri sürdüğü sebepleri tekrar etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukukî Nitelendirme
Uyuşmazlık, temel olarak davacı idare ile davalı tapu maliki arasındaki kamulaştırma bedelinin tespiti istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
2. 2942 sayılı Kanun'un 10 uncu maddesinin sekizinci fıkrası ile 11 inci maddesi.
3. Değerlendirme
1. Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun'un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Arsa niteliğindeki Trabzon ili, Ortahisar ilçesi, ... Mahallesi ... ada 24 parsel sayılı taşınmazın zeminine 2942 sayılı Kanun’un 11 inci maddesinin birinci fıkrasının (g) bendi uyarınca emsalin üstün ve eksik yönleri belirlenip kıyaslaması yapılarak; üzerindeki yapıya ise aynı Kanun’un 11 inci maddesinin birinci fıkrasının (h) bendi uyarınca resmî birim fiyatları esas alınıp yıpranma payı düşülerek değer biçilmesi ve tespit edilen bedelin bloke ettirilerek hükmün kesinleşmesi beklenmeden davalı tarafa ödenmesine karar verilmesi yerindedir.
3. Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukukî ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olup temyiz dilekçelerinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Taraf vekillerinin yerinde görülmeyen tüm temyiz itirazlarının reddiyle usul ve kanuna uygun Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun'un 370 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Davacı idare harçtan muaf olduğundan harç alınmasına yer olmadığına, davalıdan peşin alınan temyiz harcının Hazineye irat kaydedilmesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
02.10.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.