"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : Bursa Bölge Adliye Mahkemesi 8. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2020/2127 Esas, 2022/2767 Karar
KARAR : Esastan ret/Düzeltilerek yeniden esas hakkında verilen karar
İLK DERECE MAHKEMESİ : Mudanya 2. Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2019/10 Esas, 2020/323 Karar
Taraflar arasındaki kamulaştırmasız el atılan taşınmaz bedelinin tahsili istemine ilişkin davada yapılan yargılama sonunda, İlk Derece Mahkemesince davanın Mudanya Belediyesi yönünden husumet nedeniyle reddine, Bursa Büyükşehir Belediyesi yönünden kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davacı ve davalı ... vekillerince istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince davacı vekilinin istinaf başvurusunun esastan reddine, davalı ... vekilinin istinaf başvurusunun kabulü İlk Derece Mahkemesi kararı kaldırılarak düzeltilerek yeniden esas hakkında hüküm kurulmak suretiyle davanın davalı ... Başkanlığı yönünden pasif husumet yokluğu nedeniyle reddine, davalı ... yönünden kabulüne karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacı ve davalı ... vekilleri tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usûl eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacılar vekili dava dilekçesinde; dava konusu Bursa ili, Mudanya ilçesi, ... Mahallesi 899 parsel sayılı taşınmaza yol ve istinat duvarı yapılmak suretiyle el atıldığını, fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydıyla Bursa Büyükşehir Belediye Başkanlığından 8000 TL, Mudanya Belediye Başkanlığından 2000 TL olmak üzere toplam 10.000 TL tazminat bedelinin dava tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte davalı idarelerden tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
1.Davalı ... Belediyesi cevap dilekçesinde; davacı tarafından açılan davanın haksız ve mesnetsiz olduğunu, söz konusu taşınmaz üzerinde müvekkil idarece herhangi bir el atma mevcut olmadığını, delil listesinde ve müvekkil idarece Mahkemeye sunulan imar plan örneğinde de görüleceği üzere dava konusu taşınmazın park alanında kaldığını, Mahkeme tarafından gerekli görüldüğü takdirde yapılacak keşifte tespit edileceği gibi dava konusu taşınmazın boş olarak durmakta olup Müvekkil İdarece projelendirildiğini, bu nedenle el atmadan söz edilmesinin mümkün olmadığını, 3194 sayılı İmar Kanunu'nun (3194 sayılı Kanun) 10 uncu maddesi gereğince “Belediyeler; imar planlarının yürürlüğe girmesinden en geç 3 ay içinde, bu planı tatbik etmek üzere 5 yıllık imar programlarını hazırlarlar.” denilmekle kamulaştırma hakkında karar alınarak kamu alanında kullanılmak üzere projelendirme işlemi yapılması süresinin henüz bitmediğini; bahsedilen taşınmazın dava tarihi itibarıyla da müvekkil idarece kamulaştırma planına dahil edilmediğini, davayı kabul etmemekle birlikte davacılar tarafından istenen bedelin fahiş olduğunu, bu açıdan da davanın kabulünün mümkün olmadığını, tüm bu sebeplerle haksız açılan davanın reddini talep etmiştir.
2.Davalı ... Belediyesi vekili cevap dilekçesinde; müvekkil Belediye aleyhine ikame olunan haksız, yersiz ve hukuki dayanaktan yoksun davayı kabul etmediklerini, öncelikle dava konusu taşınmaz davacıya, babası ...'dan miras yolu ile intikal etmiş olup; dava konusu taşınmaz üzerinde bulunan yol ve istinat duvarının davacının miras bırakanı ...'ın yazılı muvafakati ile yapıldığını, Bursa ili, Mudanya ilçesi, ... köyü, Anadolu Caddesi üzerinde 2010 yılında meydana gelen heyelan sonucu yolun çökmesi üzerine; yolun tekrar kullanıma açılabilmesi için, müvekkil Belediyece çalışmalar başlatıldığını, bu kapsamda yolun hemen altında bulunan ve heyelan meydana gelen 899 parsel sayılı (işbu davanın konusu olan) taşınmaz üzerinde zemin çivisi (pasif ankraj) çalışması yapılarak yolun kademeli olarak şevlendirilmesi planlandığını, Bursa Büyükşehir Belediyesi Encümeninin 12.04.2011 tarihli ve 2011/1207 sayılı kararı ile 899 parsel sayılı taşınmazın kamulaştırılmasına karar verildiğini, taşınmaz maliki (davacının miras bırakanı) ... uzlaşma komisyonu ile görüşme yapmak üzere davet edilerek, uzlaşma komisyonu ile yapılan görüşme neticesinde; taraflar arasında görüş birliği sağlandığını, muris ...; 02.03.2012 tarihli muvafakatname ile dava konusu taşınmazın bitişiğindeki 847 parsel sayılı taşınmaz üzerindeki konutlara ve diğer parsellere ulaşmak için fiilen kullanılmakta olan yolun ıslahı ile ilgili belediyece yapılacak her türlü imalata muvafakat ettiğini belediye tarafından yapılacak olan bu çalışmalar nedeniyle de geriye veya ileriye dönük dava açamayacağını ve tazminat istemeyeceğini kabul ve beyan ettiğini, bahsi geçen muvafakatnameye istinaden Zemin Çivili-Kalıcı Pasif Ankraj Perde Duvarı imalatlarının tamamlandığını ve devamında ...’ın muvafakatnamesinde talep edilen yolda ( ... Sokak) asfalt kaplama çalışması yapıldığını, açıklanan nedenlerle dava konusu taşınmaz üzerinde bulunan yol ve istinat duvarının davacının miras bırakanının talebi ve muvafakati ile yapılmış olduğundan; huzurdaki davanın reddine talep etmiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davanın Mudanya Belediyesi yönünden husumet nedeniyle reddine, Bursa Büyükşehir Belediyesi yönünden kabulüne, dava konusu taşınmaz için belirlenen tazminat bedelinin dava tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte davalı ... Belediyesinden alınarak davacıya verilmesine, bedeline hükmedilen taşınmazın tapusunun iptali ile davalı ... Belediyesi adına tesciline ve yol olarak terkinine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A.İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı ve davalı ... vekilleri istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B.İstinaf Sebepleri
1.Davacı vekili istinaf dilekçesinde özetle; belirlenen bedelin düşük olduğunu belirterek kararın kaldırılmasını talep etmiştir.
2.Davalı ... vekili istinaf dilekçesinde özetle; eksik inceleme ile hüküm kurulduğunu, malik ...'ın yol geçirilmesine dair muvafakatinin olduğunu, el atmanın şartlarının oluşmadığını, husumet sebebiyle ret kararı verilmesi gerektiğini, 1/5000 ölçekli planın iptal edildiğini, kamu haczinin bedele yansıtılmadığını belirterek kararın kaldırılmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile arsa niteliğindeki taşınmaza dava tarihinden öncesine ait özel amacı olmayan taşınmaz satışı esas alınarak, emsal ile eksik üstün yanları karşılaştırılmak suretiyle emsal incelemesi yöntemine göre değer biçilmesi isabetli olup, tarafların itirazlarının reddolunduğunu, ancak davacı hissedarın payında kamu haczi bulunduğu anlaşılmakla takyidatın bedele yansıtılmaması doğru bulunmayarak kararın bu yönüyle düzeltilmesi gerektiğiden davacının istinaf talebinin reddine, davalı ... vekilinin istinaf talebinin kabulü ile İlk Derece Mahkemesi kararı kaldırılarak düzeltilerek yeniden esas hakkında karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı ve davalı ... vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
1.Davacı vekili temyiz dilekçesinde; istinaf dilekçesinde ileri sürdüğü sebepleri tekrar ederek kararı temyiz etmiştir.
2. Davalı idare vekili temyiz dilekçesinde özetle; dava konusu taşınmazın tapu kaydında yer alan kamu haczinin bedele yansıtılmadığı gerekçesiyle kararın kaldırıldığını, davacının murisinin muvafakatiyle yol ve istinat duvarı yapıldığını, cevap dilekçesinde de anlatıldığı gibi murisin Belediyece yapılacak her türlü imalata muvafakat ettiğini, her türlü yapılacak çalışmaları geriye veya ileriye dönük dava konusu etmeyeceğini belirttiğini, fen bilirkişi raporunun tebliğ edilmediğini, dava konusu taşınmaza herhangi bir el atmanın olmadığını, 5216 sayılı Kanun'un 27 inci maddesi gereği dava konusu taşınmazın Büyükşehir Belediyesi görev, yetki ve sorumluluk alanında kalmadığını belirterek husumet itirazında bulunduklarını, ayrıca fen raporunda fiilen el atılmayan 1/1000 lik uygulama imar planında park olan kısmın dahi proje bütünlüğü nedeniyle bedeline hükmedildiğini, 1/5000 ölçekli Nazım İmar Planının iptal edildiğini bu nedenle 1/1000 öçekli Uygulama İmar planında da park alanında kalma durumunun ortadan kalktığını bu nedenle davanın reddinin gerektiğini belirterek kararı temyiz etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukukî Nitelendirme
Uyuşmazlık, davacı tapu malikleri ile davalı idare arasındaki kamulaştırmasız el atılan taşınmazın değerinin biçilmesi ve bedelinin idareden tahsili istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1.6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri ile 150 inci maddesi.
2. 2942 sayılı Kanun'un 11 inci maddesi.
3. Yargıtay İçtihadı Birleştirme Büyük Genel Kurulunun, 16.05.1956 tarihli ve 1956/1 Esas, 1956/6 Karar sayılı kararı.
4. Yargıtay İçtihadı Birleştirme Büyük Genel Kurulunun, 16.05.1956 tarihli ve 1954/1 Esas, 1956/7 Karar sayılı kararı
3. Değerlendirme
1.Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun'un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2.Arsa niteliğindeki Bursa ili, Mudanya ilçesi, ... Mahallesi 899 parsel sayılı taşınmaza emsal karşılaştırması yapılarak değer biçilmesi doğru olduğu gibi alınan rapor uyarınca bedelinin davalı ... Başkanlığından tahsiline karar verilmesi yerindedir.
3. Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olup, temyiz dilekçelerde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Davacı ve davalı ... vekillerinin yerinde görülmeyen tüm temyiz itirazlarının reddiyle usul ve kanuna uygun Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun’un 370 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Davacıdan peşin alınan temyiz harcının Hazineye irat kaydedilmesine, aşağıda yazılı kalan harcın davalı ... Başkanlığından alınmasına,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
25.10.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.