"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : Van Bölge Adliye Mahkemesi 1. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2021/1952 Esas, 2022/2447 Karar
KARAR : Esastan ret
İLK DERECE MAHKEMESİ : Van 3. Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2020/359 Esas, 2021/363 Karar
Taraflar arasındaki kamulaştırmasız el atılan taşınmazın bedelinin ve ecrimisilin tahsili davasında yapılan yargılama sonunda, İlk Derece Mahkemesince davanın yargı yolu nedeniyle reddine karar verilmiştir .
Kararın davacı vekilince istinaf edilmesi üzerine Bölge Adliye Mahkemesince İlk Derece Mahkemesi kararı kaldırılarak davanın yeniden görülmesi için dosyanın İlk Derece Mahkemesine gönderilmesine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesinin kaldırma kararı üzerine yargılama yapan İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davalı idare vekilli tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davalı idare vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde özetle ; davacının dava konusu Van ili, ... ilçesi, ... Mahallesi, 142 ada 56 parsel sayılı taşınmazın ... göl sularının yükselmesi nedeniyle kullanılamaz hale geldiğini, davalı kurum tarafından el atıldığını, el atılan kısım için 10,00 TL kamulaştırma bedeli, 10,00 TL ecrimisil bedeli olmak üzere şimdilik 20,00 TL'nin yasal faizi ile birlikte davalı kurumdan tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı idare vekilinin cevap dilekçesinde özetle; dava konusu taşınmaza davalı idarenin herhangi bir müdahalesinin söz konusu olmadığını, kamulaştırmasız el atma koşullarının gerçekleşmediğini, mevcut zararın tazmini taleplerinin idari yargının görev alanına girdiğini, ... Gölü'nün davalı idarenin sorumluluğunda olmadığını, bilirkişi raporuna itirazlarının karşılanmadığını, bedelin yüksek olduğunu, verim ve fiyatın yüksek, maliyetin düşük alındığını, sonuç olarak davanın reddine karar verilmesini, yargılama giderlerinin davacı üzerinde bırakılmasını talep etmiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davanın kabulüne ve el atma tazminatı ile ecrimisil bedelinin davalı taraftan tahsil edilerek davacıya ödenmesine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı idare vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davalı idare vekili istinaf dilekçesinde özetle; yeterli araştırma ve inceleme yapılmadan karar verildiğini, sahiplenme kastıyla taşınmaza el atmalarının bulunmadığını, bilirkişi raporunun hüküm kurmaya elverişli olmadığını, verim ve fiyatların yüksek, masrafların ise düşük gösterildiğini, idari yargının görevli olduğunu, sorumluluğun Doğa Koruma ve Milli parklar Genel Müdürlüğüne ait olduğunu, ... Gölünün doğal bir göl olduğunu ve davalı idarenin sorumluluğunda olmadığını, bu nedenlerle yerel mahkeme kararının kaldırılmasını ve yeniden yargılama yapılarak davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile sulu tarım arazisi niteliğindeki dava konusu taşınmaza 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu'nun (2942 sayılı Kanun) 11 inci maddesinin birinci fıkrasının (f) bendi uyarınca o yörede mutad olarak ekilen münavebe ürünleri karpuz, arpa, yonca verileri esas alınarak olduğu gibi kullanılması halinde getireceği net geliri üzerinden bilimsel yolla değer biçilerek taşınmazın m² birim fiyatının 18,95 TL olarak hesaplanmasında, hesaplamaya esas alınan ürünler ile kapitalizasyon faiz oranının %4 olarak alınmasında, ecrimisilin net gelir üzerinden hesaplanmasında usul ve esas yönünden Kanuna aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle davalı idare vekilinin istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı idare vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davalı idare vekili temyiz dilekçesinde özetle; istinaf dilekçesinde ileri sürülen nedenlerle ve resen belirlenecek nedenlerle temyiz isteminde bulunmuştur.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukukî Nitelendirme
Uyuşmazlık, temel olarak davacı tapu maliki ile davalı idare arasındaki kamulaştırmasız el atılan taşınmazın değerinin biçilmesi ile bedelinin ve ecrimisilin sorumlu idareden tahsili hususundadır.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
2. Yargıtay İçtihadı Birleştirme Büyük Genel Kurulunun, 16.05.1956 tarihli ve 1956/1 Esas, 1956/6 Karar sayılı kararı.
3. Yargıtay İçtihadı Birleştirme Büyük Genel Kurulunun, 16.05.1956 tarihli ve 1954/1 Esas, 1956/7 Karar sayılı kararı.
4. 2942 sayılı Kanun'un 11 inci maddenin.
3. Değerlendirme
1. Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun’un 371 inci maddesi ile 369 uncu maddesinin birinci fıkrasında yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Dava konusu Van İli, ... İlçesi, ... mahallesi, 142 ada 56 parsel sayılı taşınmazın 2942 sayılı Kanun'un 11 inci maddesinin birinci fıkrasının (f) bendi uyarınca gelir metodu esas alınarak değer biçilmesinde yöntem itibarıyla bir isabetsizlik görülmemiştir.
3. Arazi niteliğindeki dava konusu taşınmaza bitişik konumda benzer özellikte olan Ercek Mahallesi 142 ada 55 parsel sayılı taşınmaza Dairemizin 2023/2330 Esas, 2023/9011 Karar sayılı ilamı ile aynı gün incelenen Van 4. Asliye Hukuk Mahkemesinin 2021/622 Esas, 2021/776 Karar sayılı dava da bedel belirlenirken çayır bitkisi esas alınarak bedel belirlendiği, dava konusu taşınmazın bedeli belirlenirken ise karpuz-arpa-yonca münavebesi esas alındığı anlaşıldığından, ... İlçe Tarım ve Orman Müdürlüğünden 2020 yılına ait yörede uygulanan mutat münavebe ürünlerinin neler olduğu sorulup, bu münavebe ürünleri esas alınarak gelir metoduna değer biçilmesi gerektiğinden mutat münavebeden ayrılmak gerekiyor ise gerekçeleri ile birlikte ayrıntılı rapor alınarak davalı idarenin usuli kazanılmış hakkı da gözetilerek varılacak sonuca göre bir karar verilmesi gerektiğinden kararın bozulması gerekmiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
1.Davalı idare vekilllince temyiz olunan, İlk Derece Mahkemesi kararına karşı istinaf başvurusunun esastan reddine ilişkin Bölge Adliye Mahkemesi kararının ORTADAN KALDIRILMASINA,
2. İlk Derece Mahkemesi kararının BOZULMASINA,
Dosyayı kararı veren İlk Derece Mahkemesine, bozma kararının bir örneğinin kararı veren Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
16.10.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.