"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : Ankara Bölge Adliye Mahkemesi 14. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2021/1678 Esas, 2022/2286 Karar
KARAR : Esastan ret/ Yeniden esas hakkında verilen karar
İLK DERECE MAHKEMESİ : Kastamonu 2. Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2020/280 Esas, 2021/301 Karar
Taraflar arasındaki 4650 sayılı Kanun'la değişik 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu'nun (2942 sayılı Kanun) 10 uncu maddesine dayanan kamulaştırma bedelinin tespiti ve kamulaştırılan taşınmazın S.S.Maslak Yeni Küçük Sanayi Sitesi Yapı Kooperatifi adına tescili davasında yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davacı idare, davalı ... vekilleri ile davalı ... tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun davacı idare yönünden esastan reddine, davalılar yönünden kabulü ile İlk Derece Mahkemesi hükmü kaldırılarak yeniden esas hakkında hüküm kurulmak suretiyle davanın kabulüne karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacı idare ve davalı ... vekillerince temyiz edilmekle; temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı idare vekili dava dilekçesinde; Kastamonu ili, ... ilçesi, ... köyü 168 ada 17 parsel sayılı taşınmazın kamulaştırma bedelinin tespiti ve kamulaştırılan taşınmazın S.S. Maslak Yeni Küçük Sanayi Sitesi Yapı Kooperatifi adına tescilini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı ... vekili cevap dilekçesinde; rayice uygun hakkaniyetli bir değer tespiti yapılmasını talep etmiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davanın kabulüne ve kamulaştırma bedelinin tespiti ile davalılara ödenmesine, dava konusu taşınmazın davalılar adına olan tapu kaydının iptali ile S.S. Maslak Yeni Küçük Sanayi Sitesi Yapı Kooperatifi adına tesciline karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
1. Davacı idare vekili istinaf dilekçesinde özetle; dava konusu taşınmazda üçlü münavebe sistemi uygulandığı ve birim fiyat tespitinde en düşük ürün olan fiğ hesaba katılmadığı için taşınmazın m² birim fiyatının yüksek çıktığını, kapitalizasyon faiz oranının % 7-9 civarında alınması gerektiğini, % 60 oranında alınan objektif değer artışının gerçeği yansıtmadığını ileri sürerek kararın kaldırılmasını talep etmiştir.
2.Davalı ... vekili istinaf dilekçesinde; taşınmazın belediye mücavir alan dışında olmakla birlikte konut, turistik veya sınai tesis yapılmak amacıyla parsellenmesi ve tapuya şerh verilmesi halinde arsa niteliğinde olacağından bu nitelikte kabul edilmesi gerektiğini, ürün fiyatlarının hatalı belirlendiğini, kapitalizasyon faiz oranının % 4 alınması gerektiği, objektif değer artışının % 400-500 olması gerektiğini, sunulan emsal taşınmazların dikkate alınmadığını ileri sürerek kararın kaldırılmasına talep etmiştir.
3.Davalı ... istinaf dilekçesinde; taşınmazın belediye mücavir alan dışında olmakla birlikte konut, turistik veya sınai tesis yapılmak amacıyla parsellenmesi ve tapuya şerh verilmesi halinde arsa kabul edilmesi gerektiği, ürün fiyatlarının hatalı belirlendiği, kapital faiz oranının % 4 alınması gerektiği, objektif değer artışının % 400-500 olması gerektiği, sunulan emsal taşınmazların dikkate alınmadığını beyanla kararı istinaf etmiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile dava konusu taşınmazın, 1/1000 ölçekli imar planı içinde bulunmamakla birlikte belediye ve mücavir alan sınırları içerisinde olduğu; ancak fiilen meskun alanda bulunmadığı ve belediye hizmetlerinden yararlanmadığı anlaşıldığından arazi niteliğinde olduğunun kabulü ile taşınmazın olduğu gibi kullanılması halinde getireceği net gelir esas alınarak değer biçilmesinin 2942 sayılı Kanun'un değerlendirmeye ilişkin hükümlerine aykırılık teşkil etmediği, davacı idare lehine vekâlet ücretine hükmedilmemesinin doğru olduğu; ancak dava konusu taşınmazın konumu ile imarlı bölgelere olan mesafesi de gözetildiğinde net gelirine göre belirlenen çıplak metrekare değerine %100 oranında objektif değer artış oranı uygulanması gerektiği belirtilerek, uygun görülen oran üzerinden yeniden yapılan hesaplama sonucu tespit edilen fark bedelin depo ettirilmesi suretiyle davalı tarafa ödenmesine ilişkin yeniden esas hakkında karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı idare ve davalı ... vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
1.Davacı idare vekili temyiz dilekçesinde özetle; dava konusu taşınmazda üçlü münavebe sistemi uygulandığı ve birim fiyat tespitinde en düşük ürün olan fiğ hesaba katılmadığı için taşınmazın m² birim fiyatının yüksek çıktığını, kapitalizasyon faiz oranının % 7-9 civarında alınması gerektiğini, bölge adliye mahkemesi kararı doğrultusunda alınan bilirkişi ek raporunda % 100 oranında alınan objektif değer artışına itiraz ettiklerini, bu değerin gerçeği yansıtmadığını ileri sürerek kararı temyiz etmiştir.
2.Davalı ... vekili temyiz dilekçesinde özetle; taşınmazın belediye mücavir alan dışında olmakla birlikte konut, turistik veya sınai tesis yapılmak amacıyla parsellenmesi ve tapuya şerh verilmesi halinde arsa niteliğinde olacağından bu nitelikte kabul edilmesi gerektiğini, ürün fiyatlarının hatalı belirlendiğini, dava tarihi olan 2020 yılı aralık ayında buğday fiyatının 2,00 TL olması nedeniyle 1,50 TL olarak alınan buğday fiyatının doğru olmadığını, bilirkişilerin kök rapordaki m² birim fiyatına denk getirmek için ürün gider fiyatlarını şişirdikleri kapitalizasyon faiz oranının % 4 alınması gerektiğini, objektif değer artışının % 400-500 olması gerektiğini, sunulan emsal taşınmazların dikkate alınmadığını ileri sürerek temyiz etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, temel olarak davacı idare ile davalı tapu malikleri arasındaki kamulaştırma bedelinin tespiti istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
2. 2942 sayılı Kanun'un 10 uncu maddesinin sekizinci fıkrası, 11 inci maddesinin birinci ve ikinci fıkraları ve 12 nci maddesinin birinci ve üçüncü fıkrası.
3. Değerlendirme
1. Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun'un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Arazi niteliğindeki Kastamonu ili, ... ilçesi, ... köyü 168 ada 17 parsel sayılı taşınmaza 2942 sayılı Kanun’un 11 inci maddesinin birinci fıkrasının (f) bendi uyarınca olduğu gibi kullanılması halinde getireceği net gelir esas alınarak değer biçilmesi yerindedir.
3. Dava konusu taşınmaza ilişkin keşif tutanağındaki mahkeme gözlemi ile beyanlar ve hükme esas alınan bilirkişi raporunda yapılan açıklamalar uyarınca taşınmazın kuru arazi vasfında olarak kabulü doğrudur.
4. Dava konusu taşınmazın özelliklerine ve dosya kapsamına göre uygulanan kapitalizasyon faiz oranı uygun görülmüştür.
5. Dairemize aynı bölgeden intikal eden ve dava konusu taşınmaz ile aynı niteliklere sahip olduğu anlaşılan taşınmazlarda değerlendirme tarihli il Tarım ve Orman Müdürlüğü'nün veri cetveli esas alınarak münavebe planı, verim ve masraflar yönünden hesaplama yapılması doğru olup; uygulanan objektif değer artışı yönünden düzeltilerek yeniden esas hakkında karar verilmesi isabetlidir.
6.Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olup temyiz dilekçelerinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Davacı idare ve davalı ... vekillerinin yerinde görülmeyen tüm temyiz itirazlarının reddiyle usul ve kanuna uygun Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun'un 370 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Temyiz edenlerden peşin alınan temyiz harçlarının Hazineye irat kaydedilmesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
12.10.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.