"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2018/25 Esas, 2022/411 Karar
KARAR : Kabul
Taraflar arasındaki 4650 sayılı Kanun'la değişik 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu'nun (2942 sayılı Kanun) 10 uncu maddesine dayanan yapı ve ağaçların kamulaştırma bedellerinin tespiti davasında verilen karar hakkında yapılan temyiz incelemesi sonucunda Dairece Mahkeme kararının bozulmasına karar verilmiştir.
Mahkemece bozmaya uyularak yeniden yapılan yargılama sonucunda; davanın kabulüne karar verilmiştir.
Mahkeme kararı kararı taraf vekillerince temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; zemini Hazineye ait Antalya ili, Muratpaşa ilçesi, ... Mahallesi 548 parsel sayılı taşınmaz üzerindeki davalılara ait olan yapı ve muhdesatların asgari levazım bedeli ile ağaç bedellerinin tespitine karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalılar vekili cevap dilekçesinde özetle; davacı idarenin yaptığı tespitte müvekkillerinin muhdesatlarını yanlış belirlediğini, ev ve sera yüzölçümlerini eksik yazdığını, ağaçlarının hiç yazılmadığını, taşınmazın kadastro parseli ise de belediye mücavir alanı içinde olduğunu, yörede havaalanı kamulaştırması bulunduğunu, aynı bölgede çok katlı yapılara izin verildiğini, emsal araştırmasının buna göre yapılmasını istemiştir.
III. MAHKEME KARARI
Mahkemenin 09.07.2014 tarihli ve 2011/440 Esas, 2013/288 Karar sayılı kararı ile davanın kabulüne karar verilmiştir.
IV. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Bozma Kararı
1. Mahkemenin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Yargıtay (Kapatılan) 18. Hukuk Dairesinin 07.04.2015 tarihli ve 2014/18771 Esas, 2015/5325 Karar sayılı bozma ilâmı ile dava konusu (davalı ...'a ait) 412,50 m²lik çelik konstrüksiyon makaslı sistem depo ile 9,80 m²lik beton rampası bilirkişi kurulu raporuna göre 5 yıllık olup, 5177 sayılı Kanunun 35 inci maddesi ile değişik 2942 sayılı Kanun'un 19 uncu maddesine eklenen "Başkası adına tapulu, sahipsiz ve/veya zilyedi tarafından iktisap edilmemiş yerin kamulaştırmasında binaların asgari levazım bedeli, ağaçların ise 11 inci madde çerçevesinde takdir olunan bedeli zilyedine ödenir" hükmünün Resmî Gazete'de yayım tarihi olan 05.06.2004 tarihinden sonra yapıldığı saptandığından sözü edilen yapılarla ilgili olarak 2942 sayılı Kanun'un 19 uncu son fıkrası uyarınca Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığınca yayımlanan yapı birim fiyat listesine göre ve ayrıca yıpranma payı düşülerek bulunan değerinden müteahhit kârı ve işçilik bedeli düşülmek suretiyle tespit edilecek asgari levazım bedeline hükmedilmesi gerekirken, mahkemece salt Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığınca yayımlanan yapı birim fiyat listesine göre ve yıpranma payı düşülerek değerlendirme yapılmış olması, davalılardan ...'a ait 13,07 m² alanlı tek katlı dükkan ile ...'a ait 20 m² alanlı tek katlı dükkan nitelikli yapıların 2-B sınıfı yapı grubuna dahil olduğu ve buna göre değerlendirme yapılması gerekirken hükme esas alınan bilirkişi raporunda 1-B sınıfı yapı olarak kabulü ve yine ...'a ait 143,54 m² alanlı iki katlı mesken nitelikli yapının 3-A sınıfı yapı grubuna dahil olduğu dikkate alınmadan 2-B yapı sınıfında olduğunun kabulü ile değerlendirme yapılması, kıymet takdir raporunda, davalı ...'a ait 143,54 m² alanlı iki katlı mesken nitelikli yapının zemin katında yer alan ilave bölümün 58,42 m² yüzölçümünde olduğunun tespit edilmesine karşın, hükme esas alınan bilirkişi raporunda bu kısmın alanının 38,42 m² olduğu kabul edilerek hesaplama yapılması, dava konusu taşınmaz üzerindeki ağaçların yaş ve cinslerine göre 2011 yılı itibarıyla rayiç fiyatlarını gösterir listenin Tarım ve Orman İl Müdürlüğünden getirtilip bilirkişi raporunun denetlenmemesi, dava konusu taşınmaz üzerinde davalılardan ...'a ait sondaj kuyusu bulunmadığı hâlde, maddi hata sonucu adı geçen davalı lehine sondaj bedeline hükmedilmesi ve ikinci bilirkişi kurulunun asıl raporunda bu davalı için hesaplanan 4750 TL değerindeki ağaç bedeli yönünden karar verilmemiş olması, dava konusu taşınmazda mevcut davalı ...'a ait 80 metre derinliğindeki sondaja ilişkin fiyatların Tarım ve Orman İl Müdürlüğünden getirtilip bilirkişi raporunun denetlenmemiş olması, Mahkemece tespit edilen ve davalılar adına bankaya yatırtılan kamulaştırma bedelinin hükümle birlikte davalılara ödenmesine karar verildiğinden, dava tarihinden itibaren dört aylık süreninin bittiği 27.02.2012 tarihinden karar tarihine kadar tespit edilen kamulaştırma bedeline faiz uygulanması gerekirken, faizin 26.02.2012 gününden başlatılması, gerekçeleriyle kararın bozulmasına karar verilmiştir.
B. Mahkemece Bozmaya Uyularak Verilen Karar
Mahkemenin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile Mahkemece bozma ilâmı gereğince inceleme ve işlem yapılarak davanın kabulüne karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Mahkemenin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
1. Davacı idare vekili temyiz dilekçesinde özetle; kamulaştırma bedeline 27.02.2012 tarihinden ikinci karar tarihi olan 09.11.2022 tarihine kadar yasal faiz işletilmesine karar verilmesinin hatalı olduğunu, davalılardan ... ve ... yönünden kamulaştırma bedeli azalmış olduğundan ilk karar tarihi 09.07.2014 tarihine kadar yasal faiz işletilmesine karar verilmesi gerektiğini, raporda muhtelif ağaç türleri için belirlenmiş değerlerin kamulaştırma sırasında kamu kurumlarından elde edilen ağaç değerleri ile karşılaştırıldığında, bilirkişilerce ağaç değerlerinin çok yüksek hesaplandığını ayrıca kesim yaşına gelmiş ağaçlar için yalnızca kesim bedeli hesaplanması gerektiğini, ekonomik verim elde edilemeyen muhtelif ağaçların değerlendirmeye alınarak, hesaplama yapılmasınının hatalı olduğunu ileri sürerek kararının bozulması istemi ile temyiz yoluna başvurmuştur.
2. Davalılar vekili temyiz dilekçesinde özetle; aynı bölgede diğer kamulaştırma bedel tespit tescil davalarında yıpranma paylarının hesabında yıpranma payı cetvelinde seraların basit yapı olarak değil, çelik karkas olarak değerlendirilmesi gerektiğini, bu nedenle de yıpranma paylarının düşük olduğunu, taşınmazdaki deponun 5 yıllık değil en az 15 yıllık olduğunu, bu nedenle levazım değeri uygulamasının hatalı olduğunu, yapılardaki yıpranma oranının hatalı belirlendiğini ileri sürerek temyiz yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukukî Nitelendirme
Uyuşmazlık, zemini Hazine'ye ait taşınmazdaki davalılara ait yapı, muhdesat ve ağaç bedellerinin tespitine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun (6100 sayılı Kanun) geçici 3 üncü maddesinin atfıyla 1086 sayılı Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu’nun (1086 sayılı Kanun) 26.09.2004 tarihli ve 5236 sayılı Kanun'la yapılan değişiklikten önceki 427 ilâ 439 uncu maddeleri.
2. 2942 sayılı Kanun'un 10 uncu, 11 inci maddesinin birinci fıkrasının (h) bendi ve 19 uncu maddesinin son fıkrası.
3. 4706 sayılı Kanun'un 19.07.2003 tarihli ve Resmî Gazete'de yayımlanan 4916 sayılı Kanun'un 4 üncü maddesi ile değişik 5/son fıkrasının ikinci cümlesinin iptaline ilişkin 12.12.2014 tarihli Resmî Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren Anayasa Mahkemesinin 03.07.2014 tarihli ve 2014/9 Esas, 2014/121 Kararı.
3. Değerlendirme
1. Mahkemelerin nihaî kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun’un Geçici 3 üncü maddesinin atfıyla 1086 sayılı Kanun’un 26.09.2004 tarihli ve 5236 sayılı Kanun'la yapılan değişiklikten önceki 428 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Temyizen incelenen mahkeme kararının bozmaya uygun olduğu, kararda ve kararın gerekçesinde hukuk kurallarının somut olaya uygulanmasında bir isabetsizlik bulunmadığı anlaşılmakla davacı idare ve davalılar vekilince aşağıdaki paragrafların kapsamı dışındaki temyiz dilekçelerinde ileri sürülen diğer nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
3. Kamulaştırma bedelinin ilk kararla hükmedilen kısmı için ilk karar tarihine kadar faiz yürütülmesine karar verilmemesi hatalı olmuştur.
4. Fazla bloke edilen bedelin çekilme tarihine kadar varsa işlemiş nemaları ile iadesine karar verilmesi gerekmektedir.
Ne var ki bu hataların giderilmesi yeniden yargılama yapılmasını gerektirmediğinden 6100 Kanun'un geçici 3 üncü maddesi gereği yürürlükte bulunan 1086 sayılı Kanun’un 438 inci maddesinin yedinci fıkrası hükmü uyarınca Mahkeme kararının düzeltilerek onanması gerekir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
1. Davacı idare ile davalılar vekilinin diğer temyiz itirazlarının reddine,
2. Davacı idare ve davalılar vekillerinin Mahkeme kararına yönelik temyiz itirazının kısmen kabulü ile
a)- Mahkeme kararının hüküm fıkrasının (1) numaralı bendinde bulunan "ve davacı tarafından 27/02/2012 tarihinden karar tarihi olan 09.11.2022 tarihine kadar ki faizi ile depo edilen paradan hak sahibi olan yukarıda isimleri yazılı olan kişilere kararın kesinleşmesi beklenilmeksizin daha önce yapılan ödemeler varsa mükerrer olmamak kaydıyla ÖDENMESİNE,'' ibaresinin hükümden çıkarılarak yerine " ... muhtesatlarının toplam değerinin 192.819,00 TL, ... muhtesatlarının değerinin 104.792.31 TL, ...'ın muhtesatlarının değerinin 300.687,77 TL'lik kısmına 26.02.2012 tarihinden ilk karar tarihi olan 09.07.2014 tarihine kadar, ... için tespit edilen bedelin bozma sonrası artan 19.752,46 TL'lik kısmına ise 26.02.2012 tarihinden son karar tarihi olan 09.11.2022 tarihine kadar işleyecek yasal faizi ile birlikte davacı idareden alınarak davalılara verilmesine '' cümlesinin yazılmasına
b) Ayrı bir bent olarak "Fazla bloke edilen bedeller davalılara ödenmiş ise varsa bankadan çekilme tarihine kadar işlemiş nemaları ile davalılarda alınarak; davalılara ödenmemiş ise varsa işlemiş nemaları ile ilgili bankaca davacı idareye iadesine" cümlesinin yazılması, suretiyle DÜZELTİLEREK ONANMASINA,
Davacı idare ve davalılardan peşin alınan temyiz harçlarının istenildiğinde iadesine,
09.11.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.