"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2022/174 Esas, 2022/122 Karar
KARAR : Kısmen kabul kısmen ret
Taraflar arasındaki kamulaştırmasız el atılan taşınmaz bedelinin tahsili, müdahalenin men'i ve ecrimisil istemine ilişkin asıl dava ile 4650 ... Kanun'la değişik 2942 ... Kamulaştırma Kanunu'nun (2942 ... Kanun) 10 uncu maddesine dayanan kamulaştırma bedelinin tespiti ve kamulaştırılan taşınmazın davacı idare adına tescili ile maddi hatanın düzeltilmesi talebine ilişkin birleştirilen davalarda verilen karar hakkında yapılan temyiz incelemesi sonucunda, Dairece Mahkeme kararının bozulmasına karar verilmiştir.
Mahkemece bozmaya uyularak yeniden yapılan yargılama sonucunda; asıl davada tazminat ve müdahalenin men'i talepleri yönünden karar verilmesine yer olmadığına, ecrimisil talebi yönünden kabulüne, birleştirilen kamulaştırma bedelinin tespiti ve kamulaştırılan taşınmazın davacı idare adına tescili davasının kabulüne, birleştirilen maddi hataya ilişkin davanın hak düşürücü süre nedeniyle reddine karar verilmiştir.
Mahkeme kararı asıl dava davacıları ..., ..., ... ve ... ile asıl dava davalısı idare ve birleştirilen dava davalıları ... vd. vekillerince temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda,
Miktar ve değeri temyiz kesinlik sınırını aşmayan nihai kararlar 6100 ... Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 ... Kanun) geçici 3 üncü maddesi uyarınca uygulanmasına devam olunan mülga 1086 ... Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu'nun (1086 ... Kanun) 427 nci maddesi uyarınca temyiz edilemez. Temyize konu edilen miktarın kesinlik sınırının altında kalması hâlinde 6100 ... Kanun'un geçici 3 üncü maddesi uyarınca uygulanmasına devam olunan mülga 1086 ... Kanun'un 427 ve 482 nci maddeleri uyarınca temyiz dilekçesinin reddine karar vermek gerekir.
Ecrimisil bedeli olarak hüküm altına alınan ve temyize konu edilen miktar karar tarihi itibari ile kesinlik sınırı olan 5.810 TL’nin altında kalmaktadır.
Bu nedenle; asıl dava davacıları ..., ..., ... ve ... ile asıl dava davalısı idare ve birleştirilen dava davalıları ... vd. vekillerinin ecrimisile ilişkin temyiz istemlerinin reddine karar vermek gerekmiştir.
Asıl dava davacıları ..., ..., ... ve ... asılları ile asıl dava davalısı idare ve birleştirilen dava davalıları ... vd. vekillerinin kamulaştırmasız el atma nedeniyle tazminat bedeli yönünden gerekli şartları taşıdığı anlaşılan temyiz dilekçelerinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
1. Asıl davada davacılar vekilleri dava dilekçelerinde özetle; dava konusu Muğla ili, Menteşe ilçesi, ... Mahallesi 432 ada 6 parsel (ifrazla 432 ada 274 , 275 ve 276 parsel) ... taşınmaza kamulaştırma yapılmaksızın yol yapılmak suretiyle fiilen el atıldığını ileri sürerek müdahalenin mennini olmadığı takdirde belirlenecek kamulaştırmasız el atmadan kaynaklı tazminat ve ecrimisilin davalı idareden tahsili ile davacı tarafa ödenmesine karar verilmesini istemiştir.
2. Birleştirilen davada davacı idare vekili dava dilekçesinde özetle; Muğla ili, Menteşe ilçesi, ... Mahallesi 432 ada 6 parsel ... taşınmazın kamulaştırma bedelinin tespiti ile kamulaştırılan taşınmazın yol olarak tapudan terkinini talep etmiştir.
3. Birleştirilen davada davacılar vekili dava dilekçesinde özetle; maddi hatanın düzetilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
Asıl davada davalı idare vekili cevap dilekçesinde özetle; dava konusu taşınmaz için kamulaştırma bedelinin tespiti ve kamulaştırılan taşınmazın davacı idare adına tescili istemli dava açıldığını, bu nedenle davanın dinlenemeyeceğini belirterek davanın reddini talep etmiştir.
III. MAHKEME KARARI
İlk Derece Mahkemesinin 25.12.2015 tarihli ve 2013/432 Esas, 2015/750 Karar ... kararı ile asıl dava yönünden tazminat ve müdahalenin men'i talepleri yönünden karar verilmesine yer olmadığına, ecrimisil talebi yönünden kısmen kabulüne, birleştirilen kamulaştırma bedelinin tespiti ve kamulaştırılan taşınmazın davacı idare adına tescili davanın kabulüne karar, birleştirilen maddi hataya ilişkin davada karar verilmesine yer olmadığına karar verilmiştir.
IV. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Birinci Bozma Kararı
1. Mahkemenin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararına karşı süresi içinde asıl dava davacıları ..., ..., ... ve ... ve asıl dava davalısı idare vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Dairemizce yapılan inceleme sonucunda; asıl dava yönünden soyut beyanla usul ve kanuna uygun esaslara uygun şekilde inceleme ve araştırma da yapılmadan ecrimisil bedeli belirleyen bilirkişi raporuna göre hüküm kurulması ile dava konusu taşınmaza 1983 sonrası el atıldığı anlaşıldığından vekil ile temsil edilen davacı lehine nispi vekâlet ücretine hükmedilmesi gerektiğinin gözetilmemesi, ecrimisil talebine yönelik de ayrı vekâlet ücretine hükmedilmesi gerektiğinin düşünülmemesi, birleştirilen 2013/480 Esas ... dava yönünden alınan rapor hüküm kurmaya elverişli olmadığından, dava konusu taşınmazın kamulaştırılmasından arta kalan 376,80 m², 154,90 m² ve 422,54 m²lik alanların yol şevi haline geldiği ve kullanılmasının mümkün olmadığı göz önünde bulundurulduğunda bedeline hükmedilmesi gerektiğininden, faiz bitiş tarihinin hükümde gösterilmediğinden, vekâlet ücretine ilişkin her iki bentte de davacıdan alınarak davalıya maktu vekâlet ücretine hükmedildiğinden, asıl dava ve birleştirilen 2013/432 Esas ... dava yönünden dava konusu taşınmaza usulüne uygun bir kamulaştırma işlemi yapılmadan el atarak, davanın açılmasına idare sebebiyet verdiğinden, birleştirilen davada yapılan yargılama giderlerinin davalı idareden tahsili ile davacı tarafa ödenmesine karar verilmesi gerektiğinden ve bankaya hak sahibi adına yatırılacak bedel bakımından yapılan değişikliklere göre işlem yapılması gerektiğinden bahisle kararın bozulmasına karar verilmiştir.
B. Mahkemece Bozmaya Uyularak Verilen İkinci Karar
İlk Derece Mahkemesinin 08.09.2020 tarihli ve 2019/98 Esas, 2020/293 Karar ... kararı ile asıl dava yönünden tazminat ve müdahalenin men'i talepleri yönünden karar verilmesine yer olmadığına, ecrimisil talebi yönünden kabulüne, birleştirilen kamulaştırma bedelinin tespiti ve kamulaştırılan taşınmazın davacı idare adına tescili davanın kabulüne karar, birleştirilen maddi hataya ilişkin davada karar verilmesine yer olmadığına karar verilmiştir.
C. İkinci Bozma Kararı
1. Mahkemenin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı Hazine vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Dairemizce yapılan inceleme sonucunda; birleştirilen 2013/480 Esas ... dosyası bakımından; ilk kararda taşınmazın arsa niteliğinde olduğu belirlendiği ve bu hususun bozmaya konu edilmediği halde bozma sonrası davalı lehine oluşan usuli kazanılmış hak gözetilmeden taşınmazın kapama zeytin bahçesi niteliğinde olduğunun kabulü ile yazılı şekilde hüküm kurulması, ilk kararında dava konusu taşınmaz üzerinde bulunan ağaç bedeli toplamı 24.550 TL olarak belirlenmiş olup, bu husus bozmaya konu edilmediği halde bozma dışına çıkılarak hüküm kurulması, davanın niteliği gereği kendisini vekil ile temsil ettiren davalılar lehine maktu vekâlet ücreti takdir edilmesi gerektiğinin düşünülmemesi ve birleştirilen 2013/640 Esas ... dosya hakkında hüküm kurulmamış olması doğru görülmediğinden bahisle kararın bozulmasına karar verilmiştir.
D. Mahkemece Bozmaya Uyularak Verilen Son Karar
Mahkemenin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile uyulan bozma ilamı gereğince asıl dava yönünden tazminat ve müdahalenin men'i talepleri yönünden karar verilmesine yer olmadığına, ecrimisil talebi yönünden kabulüne, birleştirilen kamulaştırma bedelinin tespiti ve kamulaştırılan taşınmazın davacı idare adına tescili davanın kabulüne karar, birleştirilen maddi hataya ilişkin davanın hak düşürücü süre nedeniyle reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Mahkemenin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde asıl dava davacıları ..., ..., ... ve ... asılları ile asıl dava davalısı idare ve birleştirilen dava davalıları ... vd. vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
1. Davacılardan ... temyiz dilekçesinde özetle; dava konusu taşınmazın değerinin düşük belirlendiğini, somut emsal alınan taşınmazın dava konusu taşınmaz ile kıyasının mümkün olmadığını, kamulaştırmadan arta kalan alanların yol şevi haline gelmesi nedeniyle kullanılmasının mümkün olmadığını ileri sürmüştür.
2. Davacılardan Sabire ... vd temyiz dilekçesinde özetle; alınan raporların çelişkili olduğunu, kamulaştırma bedelinin usul ve kanuna uygun olarak tespitinin gerektiğini, emsalin ve emsal incelemesinin hatalı olduğunu, birleştirilen davanın hakdüşürücü süreden reddine karar verilmesinin hatalı olduğunu ileri sürmüştür.
3. Birleştirilen dava davalıları ... vd. vekili temyiz dilekçesinde özetle; dava konusu taşınmazın değerinin düşük belirlendiğini, somut emsal alınan taşınmazın dava konusu taşınmaz ile kıyasının mümkün olmadığını, taşınmazın arsa ve arazi olarak değerlendirilmesi arasında fark bulunmadığını ileri sürmüştür.
4. Davalı idare vekili temyiz dilekçesinde özetle; somut emsal alınan taşınmazın dava konusu taşınmaz ile kıyasının mümkün olmadığını, bedelin fahiş derecede yüksek belirlendiğini ileri sürerek kararın bozulmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukukî Nitelendirme
Uyuşmazlık, dava konusu taşınmazın kamulaştırma bedelinin tespitine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 ... Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 ... Kanunun) geçici 3 üncü maddesinin atfıyla 1086 ... Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu'nun (1086 ... Kanun) 26.09.2004 tarihli ve 5236 ... Kanun'la yapılan değişiklikten önceki 427 ilâ 439 uncu maddeleri.
2. 2942 ... Kanun'un 10 uncu maddesinin sekizinci fıkrası ve 11 inci maddesi.
3. Değerlendirme
1. Mahkemelerin nihai kararlarının bozulması 6100 ... Kanun'un geçici 3 üncü maddesinin atfıyla 1086 ... Kanun’un 26.09.2004 tarihli ve 5236 ... Kanun'la yapılan değişiklikten önceki 428 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Temyizen incelenen mahkeme kararının bozmaya uygun olduğu, bozma ile kesinleşen ve karşı taraf yararına kazanılmış hak durumunu oluşturan yönlerin ise yeniden incelenmesine hukukça imkân bulunmadığı, taşınmazların el atılan kısımlarına biçilen değerin uygun olduğu anlaşılmakla; tarafların iddia, savunma ve dayandıkları belgelere, uyuşmazlığın hukuki nitelendirilmesi ile uygulanması gereken hukuk kurallarına, dava şartlarına, yargılamaya hâkim olan ilkelere, ispat kurallarına ve temyiz olunan kararda belirtilen gerekçelere göre asıl dava davalısı idare vekilinin tüm, asıl dava davacıları ..., ..., ... ve ... asılları ile birleştirilen dava davalıları ... vd. vekillerinin aşağıdaki paragrafın kapsamı dışındaki temyiz itirazları yerinde görülmemiştir.
3. Mahkemenin 2013/640 Esas ... maddi hata talebine dayanan dosyasından ilk karar ile karar verilmesine yer olmadığına karar verilmiş olup, bu husus Dairemizce bozma konusu yapılmadığı halde bozma sonrasında davanın reddine karar verilmesi bozmayı gerektirir.
Ne var ki, bu yanılgıların giderilmesi yeniden yargılama yapılmasını gerektirmediğinden mahkeme kararının düzeltilerek onanması gerekmiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
A. Asıl dava Davacıları ..., ..., ... ve ... Asılları İle Asıl Dava Davalısı İdare Ve Birleştirilen Dava Davalıları ... vd. vekillerinin Ecrimisil Taleplerine İlişkin Temyizi Yönünden;
Asıl dava davacıları ..., ..., ... ve ... ile asıl dava davalısı idare ve birleştirilen dava davalıları ... vd vekilinin temyiz dilekçesinin miktar yönünden REDDİNE,
B. Asıl dava Davacıları ..., ..., ... ve ... Asılları İle Asıl Dava Davalısı İdare Ve Birleştirilen Dava Davalıları ... vd. vekillerinin Tazminat Talebine İlişkin Temyizi Yönünden;
1. Asıl dava davalısı idare vekilinin tüm, asıl dava davacıları ..., ..., ... ve ... asılları ile birleştirilen dava davalıları ... vd. vekillerinin diğer temyiz itirazlarının reddine,
2. Asıl dava davacıları ..., ..., ... ve ... asılları ile birleştirilen dava davalıları ... vd vekillerinin temyiz itirazlarının kısmen kabulü ile gerekçeli kararın C harfi ile gösterilen bendinin (1) numaralı fıkrasında yer alan "DAVANIN HAK DÜŞÜRÜCÜ SÜRE YÖNÜNDEN REDDİNE," cümlesinin çıkartılarak, yerine "Dava konusuz kaldığından KARAR VERİLMESİNE YER OLMADIĞINA," cümlesinin yazılması ve (4) numaralı fıkrasının hüküm fıkrasından çıkartılması suretiyle hükmün DÜZELTİLEREK ONANMASINA,
Davacılar ... vd.'den ve davalı idareden peşin alınan temyiz harçlarının istek hâlinde ilgililerine iadesine,
20.12.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.