Logo

5. Hukuk Dairesi2023/372 E. 2024/67 K.

Yapay Zeka Özeti

Uyuşmazlık: Kamulaştırılan taşınmazın bedelinin tespitine ilişkin uyuşmazlık.

Gerekçe ve Sonuç: Davacı idare tarafından fazladan depo edilen miktarın hükümde hatalı gösterilmesi tespit edilmiş ancak bu hususun yeniden yargılama yapılmasını gerektirmediği değerlendirilerek 1086 sayılı HUMK'nun 438. maddesi uyarınca mahkeme kararının düzeltilerek onanmasına karar verilmiştir.

Karar Metni

"İçtihat Metni"

MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi

SAYISI : 2022/73 Esas, 2022/222 Karar

KARAR : Kabul

Taraflar arasında görülen 4650 ... Kanun'la değişik 2942 ... Kamulaştırma Kanunu'nun (2942 ... Kanun) 10 uncu maddesine dayanan kamulaştırma bedelinin tespiti ile kamulaştırılan taşınmazın davacı idare adına tescili davasında verilen karar hakkında yapılan temyiz incelemesi sonucunda, Dairece Mahkeme kararının bozulmasına karar verilmiştir.

Mahkemece bozmaya uyularak yeniden yapılan yargılama sonucunda; davanın kabulüne karar verilmiştir.

Mahkeme kararı taraf vekillerince temyiz edilmekle; süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:

I. DAVA

Davacı idare vekili dava dilekçesinde özetle; Siirt ili, ... ilçesi, ... köyü 267 (yeni 149 ada 1) parsel ... taşınmazın kamulaştırma bedelinin tespiti ile kamulaştırılan taşınmazın davacı idare adına tesciline karar verilmesini talep etmiştir.

II. CEVAP

Davalılar cevap dilekçesi sunmamıştır.

III. MAHKEME KARARI

Mahkemenin 18.11.2015 tarihli ve 2015/666 Esas, 2015/1086 Karar ... kararı ile davanın kabulüne karar verilmiştir.

IV. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ

A. Birinci Bozma Kararı

1. Mahkemenin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararına karşı süresi içinde davalılar ... vd. vekili temyiz isteminde bulunmuştur.

2. Dairemizin 07.06.2017 tarihli ve 2016/11347 Esas, 2017/15482 Karar ... bozma ilâmı ile taşınmazın bulunduğu ... Köyünde 07.03.2013 tarihli Olur ile kamulaştırma kararı verildiği gözetilerek; bu tarihten sonra, dava açılmadan önce 2942 ... Kanun’un 25 inci maddesinin son fıkrası uyarınca ilan yapılıp yapılmadığı araştırılıp; ilan yapılmış ise kamulaştırılan taşınmaz üzerine inşa edilen yapıların ... fotoğrafları ve uydu görüntülerinden de yararlanılmak suretiyle, gerektiğinde tanık anlatımlarından da faydalanılarak kesin olarak hangi tarihte yapıldığı belirlenip, ilan tarihinden sonra yapıldıklarının tespiti halinde bedeline hükmedilmemesi gerektiği, ilan tarihinden önce yapıldıklarının tespiti halinde ise, 2942 ... Kanun’un 25 inci maddesinin ikinci fıkrası uyarınca mahkemece verilecek tescil kararına kadar taşınmaz sahibinin kamulaştırılan taşınmazda inşaat yapma, ekim yapma veya mevcut inşaatta esaslı değişiklikler meydana getirme gibi mülkiyet hakkından kaynaklanan kullanım haklarının devam ettiği gözetilerek, söz konusu yapıların iç ve dış özellikleri yeniden yapılacak keşifte ayrıntılı olarak incelenerek buna göre yapı sınıfı ile eksik imalat oranı tespit edilmek suretiyle binaya yeniden bedel belirlenip, sonucuna göre karar verilmesi gerektiği, ayrıca sulu tarım arazisi niteliğindeki taşınmazın değeri belirlenirken özeliklerine göre %5 oranında kapitalizasyon faizi uygulanması gerektiğinden kararın bozulmasına karar verilmiştir.

B. Mahkemece Bozmaya Uyularak Verilen Birinci Karar

Mahkemenin 26.11.2020 tarihli ve 2017/746 Esas, 2020/975 Karar ... kararı ile davanın kabulüne karar verilmiştir.

C. İkinci Bozma Kararı

1. Mahkemenin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı idare vekili temyiz isteminde bulunmuştur.

2. Dairemizce 09.12.2021 tarihli ve 2021/3747 Esas, 2021/14844 Karar ... bozma ilâmı ile tarım arazisi niteliğindeki dava konusu taşınmaza olduğu gibi kullanılması halinde getireceği net geliri üzerinden bilimsel yolla değerinin tespit edilmesinde; üzerinde bulunan binalara resmi birim fiyatları esas alınıp, yıpranma payı düşülerek değer biçilmesinde bir isabetsizlik görülmediği, ancak bozma öncesi verilen karar davalılardan ..., ..., ..., ..., ..., ..., ..., ..., ..., ... vekilleri tarafından temyiz edilmiş olup, bozma öncesi belirlenen bedel ilk kararı temyiz etmeyen diğer davalılar yönünden kesinleştiği halde, davacı idare lehine oluşan usuli kazanılmış hak ihlal edilmek suretiyle fazla bedel tespiti doğru olmadığı gibi Anayasa Mahkemesinin 27.11.2020 tarihli ve 31317 ... Resmî Gazete’de yayımlanan 16.07.2020 tarihli ve 2018/104 Esas, 2020/39 Karar ... iptal kararı nazara alınarak hüküm kurulması gerektiğinden kararın bozulmasına karar verilmiştir.

D. Mahkemece Bozmaya Uyularak Verilen İkinci Karar

Mahkemenin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davanın kabulüne kamulaştırma bedelinin tespitine, taşınmazın tapu kaydının iptali ile davacı idare adına tapuya kayıt ve tesciline, baraj göl alanında kalması nedeniyle tapudan terkinine karar vermiştir.

V. TEMYİZ

A. Temyiz Yoluna Başvuranlar

Mahkemenin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.

B. Temyiz Sebepleri

1. Davacı idare vekili temyiz dilekçesinde özetle; dava konusu taşınmaz üzerindeki yapıların askı ilan tarihinden sonra oluşturulduğunu, askı ilanın 09.09.2013-24.09.2013 tarihleri arasında yapıldığını, anlaşmazlık tutanağı dikkate alındığında yapıların askı ilan tarihinden sonra yapıldığını, askı ilan tarihinden önceki görüntülerin ilgili kurumdan istenerek buna göre karar verilmesi gerekirken eksik incelemeyle ağaç ve yapı bedellerine hükmedildiğini, yapıların alanların fazla hesaplandığını, münavebe ürünlerinin hatalı belirlendiğini, objektif değer artış oranının yüksek belirlendiğini, hükme esas alınan bilirkişi raporunda üretim masraflarına yer verilmediğini ileri sürerek kararın bozulmasını talep etmiştir.

2. Davalılar ... vd. vekili temyiz dilekçesinde özetle; bozma öncesi hükme esas alınan bilirkişi raporunda objektif değer artış oranı %50 uygulandığı halde, bozmadan sonraki bilirkişi raporunda %30 objektif değer artışı uygulanmasının hukuka aykırı olduğunu, taşınmaz üzerinde bulunan iki katlı yapının 3A yapı grubunda değerlendirilmesi gerektiğini, yapılardaki çelişkinin giderilmesi için ek rapor alınmasını talep ettiklerini, yıpranma payının %32 alınmasının hatalı olduğunu, münavebe sisteminde ikinci ürün olarak tarla sebzeciliği alınmasını, buğday samanı birim fiyatının gerçeği yansıtmadığını, objektif değer artış oranının eksik uygulandığını, kapitalizasyon faiz oranının ise yüksek alındığını ileri sürerek kararın bozulmasını talep etmiştir.

3. Davalılar ... vd. vekili temyiz dilekçesinde özetle; davacı idarenin temyizi üzerine ikinci kararın mahkemece verilen ilk kararı temyiz etmeyen davalılar açısından kesinleştiğini, temyiz etmeyen davalılar açısından idare lehine usuli kazanılmış hakkın oluştuğundan bahisle fazla bedele hükmedildiği gerekçesiyle bozulduğunu, ancak verilen bozma kararının hatalı olduğunu, ilk kararın tüm davalılar tarafından temyiz edildiğini, ayrıca ilk bozma kararında usuli müktesep hak ile ilgili bir gerekçe oluşturulmadığını, taşınmaz üzerinde bulunan iki katlı yapının 3A yapı grubunda değerlendirilmesi gerektiğini, objektif değer artış oranının eksik uygulandığını, kapitalizasyon faiz oranının %4 alınması gerektiğini ileri sürerek kararın bozulmasını talep etmiştir.

C. Gerekçe

1. Uyuşmazlık ve Hukukî Nitelendirme

Uyuşmazlık, dava konusu taşınmazın kamulaştırma bedelinin tespitine ilişkindir.

2. İlgili Hukuk

1. 6100 ... Hukuk Muhakameleri Kanunu’nun (6100 ... Kanun) geçici 3 üncü maddesinin atfıyla 1086 ... Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu'nun (1086 ... Kanun) 26.09.2004 tarihli ve 5236 ... Kanun'la yapılan değişiklikten önceki 427 ilâ 439 uncu maddeleri.

2. 2942 ... Kanun'un 10 uncu maddesinin sekizinci fıkrası ile 11 inci maddeleri.

3. Değerlendirme

1. Temyiz olunan nihai kararlarının bozulması 6100 ... Kanun'un geçici 3 üncü maddesinin atfıyla 1086 ... Kanun'un 26.09.2004 tarihli ve 5236 ... Kanun'la yapılan değişiklikten önceki 428 nci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.

2. Tarafların iddia, savunma ve dayandıkları belgelere, uyuşmazlığın hukuki nitelendirilmesi ile uygulanması gereken hukuk kurallarına, dava şartlarına, yargılamaya hâkim olan ilkelere, ispat kurallarına ve temyiz olunan kararda belirtilen gerekçelere göre davalılar vekilinin tüm, davacı idare vekilinin aşağıdaki paragrafın kapsamı dışındaki temyiz itirazları yerinde görülmemiştir.

3. Davacı idare tarafından fazladan depo edilen miktarın hükümde hatalı gösterilmesi bozmayı gerektirir.

Ne var ki bu hatanın giderilmesi yeniden yargılama yapılmasını gerektirmediğinden 6100 ... Kanun'un geçici 3 üncü maddesi gereği yürürlükte bulunan 1086 ... Kanun’un 438 inci maddesi uyarınca Mahkeme kararının düzeltilerek onanması gerekir.

VI. KARAR

Açıklanan sebeplerle;

1. Davalılar vekillerinin tüm, davacı idare vekilinin diğer temyiz itirazlarının reddine,

2. Davacı idare vekilinin temyiz itirazlarının kısmen kabulüne, Mahkemenin gerekçeli kararının hüküm fıkrasının 6 numaralı bendinde yer alan "173.596,57" sayısının hükümden çıkartılmasına, yerine "417.376,54" sayısının yazılması suretiyle DÜZELTİLEREK ONANMASINA,

Davalılar ... vd. ile ... ... vd.'den peşin alınan temyiz harçlarının Hazineye irat kaydedilmesine,

08.01.2024. tarihinde oy birliğiyle karar verildi.