"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2018/449 Esas, 2020/105 Karar
KARAR : Kabul
Taraflar arasındaki 4650 sayılı Kanun'la değişik 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu'nun (2942 sayılı Kanun) 10 uncu maddesine dayanan kamulaştırma bedelinin tespiti ve kamulaştırılan taşınmazın davacı idare adına tescili ve tapudan yol olarak terkinini istemine ilişkin davada verilen karar hakkında yapılan temyiz incelemesi sonunda Dairece Mahkeme kararının bozulmasına karar verilmiştir.
Mahkemece bozmaya uyularak yeniden yapılan yargılama sonucunda; davanın kabulüne karar verilmiştir.
Mahkeme kararı taraf vekillerince temyiz edilmekle; süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı idare vekili dava dilekçesinde; Amasya ili, ... ilçesi, Helvacı Mahallesi, 355 ada 7 parsel sayılı taşınmazın kamulaştırma bedelinin tespiti ve kamulaştırılan taşınmazın davacı idare adına tescili ve tapudan yol olarak terkinini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalılar vekili cevap dilekçesinde; idarece takdir edilen değerin düşük olduğunu, taşınmazın yol kenarında bulunması nedeniyle kıymetli olduğunu, bu şekilde gerekli araştırmaların da yapılarak bedel tespitinin yapılmasını talep etmiştir.
III. MAHKEME KARARI
Mahkemenin 27.12.2006 tarihli ve 2006/184 Esas, 2006/758 Karar sayılı kararı ile davanın kabulüne ve kamulaştırma bedelinin tespiti ile bu bedelin davalı tarafa ödenmesine, dava konusu taşınmazın davalılar adına olan tapu kaydının iptali ile tapudan yol olarak terkinine karar verilmiştir.
IV. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Birinci Bozma Kararı
1. Mahkemenin 27.12.2006 tarihli ve 2006/184 Esas, 2006/758 Karar sayılı kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Dairemizce yapılan temyiz incelemesinde; davalı vekilinin temyizi yerinde görülmediğinden reddine, davacı idare vekilinin temyiz itirazlarının kısmen kabulü ile karayolu güvenliği nedeniyle kamulaştırılmayan ve ötelenmesi gereken binaların bedelini hükmedilmesi gerekirken yıkım ve yeniden yapım masraflarına hükmedilmesi doğru görülmeyerek kararın bozulmasına karar verilmiştir.
B. Mahkemece Birinci Bozmaya Uyularak Verilen Karar
Mahkemenin 17.02.2010 tarihli ve 2008/482 Esas, 2010/53 Karar sayılı kararı ile davanın kabulüne karar verilmiştir.
C. İkinci Bozma Kararı
1. Mahkemenin 17.02.2010 tarihli ve 2008/482 Esas, 2010/53 Karar sayılı kararına karşı süresi içinde davacı idare vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Dairemizce yapılan temyiz incelemesi sonucunda; birinci bozma ilamında belirtildiği şekilde kamulaştırma nedeniyle yıkılması gereken yapı ve muhdesatın bedeline hükmedilmesi ile yetinilmesi yerine bozmadan önceki karara esas alınan bilirkişi raporundaki gibi yeniden yapım bedellerine hükmedilmesi doğru görülmeyerek kararın bozulmasına karar verilmiştir.
D. Mahkemece İkinci Bozmaya Uyularak Verilen Karar
Mahkemenin 20.02.2020 tarihli ve 2018/449 Esas, 2020/105 Karar sayılı kararı ile davanın kabulüne karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Mahkemenin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraflar vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
1. Davacı idare vekili temyiz dilekçesinde; yargılama sonunda bilirkişilerce hazırlanan raporun denetime açık hüküm kurmaya elverişli olduğundan bahisle karar verilmiş ise de hükme esas alınan bilirkişi raporunun nesnellikten uzak olduğunu ve gerçeği yansıtmadığını, kararın nesnellik ve bilimsellikten uzak olan bilirkişi raporuna dayanması nedeniyle usul ve kanuna aykırı olduğunu ileri sürerek kararın bozulmasını talep etmiştir.
2. Davalılar vekili temyiz dilekçesinde; müvekkillere ait taşınmazda bulunan fabrika binasının kamulaştırılan alan dışında kalan kısmının yenilenmeden işlevsel hale gelmesinin mümkün olup olmadığının araştırılmadığını, binanın değer kaybına uğradığını ileri sürerek kararın bozulmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukukî Nitelendirme
Uyuşmazlık, dava konusu taşınmazın kamulaştırma bedelinin tespitine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) geçici 3 üncü maddesinin atfıyla 1086 sayılı Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu'nun (1086 sayılı Kanun) 26.09.2004 tarihli ve 5236 sayılı Kanun'la yapılan değişiklikten önceki 427 ilâ 439 uncu maddeleri.
2. 2942 sayılı Kanun'un 10 uncu maddesinin sekizinci fıkrası ile 11 inci maddesi.
3. Değerlendirme
1. Mahkemelerin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun'un geçici 3 üncü maddesi gereği yürürlükte bulunan 1086 sayılı Kanun’un 26.09.2004 tarihli ve 5236 sayılı Kanun'la yapılan değişiklikten önceki 428 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Arsa niteliğindeki taşınmaza emsal kıyaslaması yapılarak, üzerindeki yapılara ise resmi birim fiyatları esas alınıp yıpranma payı düşülmek suretiyle değer biçilmesinde yöntem itibarıyla bir isabetsizlik görülmemiştir.
3. Tarafların iddia, savunma ve dayandıkları belgelere, uyuşmazlığın hukuki nitelendirilmesi ile uygulanması gereken hukuk kurallarına, dava şartlarına, yargılamaya hâkim olan ilkelere, ispat kurallarına ve temyiz olunan kararda belirtilen gerekçelere göre davalılar vekilinin tüm, davacı idare vekilinin aşağıdaki paragrafların kapsamı dışındaki temyiz itirazları yerinde görülmemiştir.
4. Mahkemece bozmaya uyulduğu halde bozma gerekleri yerine getirilmemiştir. Şöyle ki; bozma kararı öncesi taşınmazın metrekare birim bedeli 62 TL belirlenmiş olup, bu karar davalı tarafça temyiz edilmediği gibi bu husus bozmaya da konu edilmediğinden, bu miktarın davacı idare lehine usuli kazanılmış hak oluşturduğu gözetilmeden, taşınmazın metrekaresini 67 TL kabul etmek suretiyle bedel tespit eden rapor esas alınmak suretiyle fazlaya hükmedilmesi doğru görülmemiştir.
5.Dava konusu taşınmazın kamulaştırılması nedeniyle yıkılması gereken yapı ve muhdesatlarının bedeline hükmedilmesi ile yetinilmesi gerekirken ayrıca toprak işleme ve hazırlama ünitesinin makine ve ekipmanlarının montaj- demontaj işleri bitinceye kadar geçecek sürede meydana gelecek üretim ve iş gücü kayıplarının bedeline hükmedilmesi bozmayı gerektirir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
1. Davalılar vekilinin tüm, davacı idare vekilinin diğer temyiz itirazlarının reddine,
2. Davacı idare vekilinin temyiz itirazlarının kısmen kabulü ile temyiz olunan İlk Derece Mahkeme kararının BOZULMASINA,
Aşağıda yazılı kalan harcın davalılardan alınmasına,
06.11.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.