"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : Antalya Bölge Adliye Mahkemesi 5. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2021/1237 Esas, 2022/2999 Karar
KARAR : Esastan ret/Düzeltilerek yeniden esas hakkında verilen karar
İLK DERECE MAHKEMESİ : ... 1. Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2019/268 Esas, 2020/177 Karar
Taraflar arasındaki 4650 sayılı Kanun'la değişik 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu'nun (2942 sayılı Kanun) 10 uncu maddesine dayanan kamulaştırma bedelinin tespiti ve kamulaştırılan taşınmazın yol olarak tapudan terkini davasında yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davacı idare ve davalı ... vekillerince istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun davacı idare yönünden esastan reddine, davalı ... yönünden kabulü ile İlk Derece Mahkemesi hükmü kaldırılarak düzeltilerek yeniden esas hakkında hüküm kurulmak suretiyle davanın kabulüne karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacı idare vekili tarafından temyiz edilmekle; süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı idare vekili dava dilekçesinde özetle; Antalya ili ... ilçesi, Beydiğin Mahallesi, 7 parsel sayılı taşınmazın kamulaştırma bedelinin tespiti ve kamulaştırılan taşınmazın yol olarak tapudan terkinini talep etmiştir.
II. CEVAP
1. Davalı ... vekili cevap dilekçesinde özetle; aynı taşınmaza ilişkin olarak bedel tespit ve tescil davası açıldığını, davanın davacının kamulaştırma bedelini süresi içinde depo etmemesi nedeniyle reddedildiğini, taşınmazın gerçek bedelinin tespit edilmesini, kamulaştırmadan arta kalan alanın değerinin düşeceğinin dikkate alınmasını, yargılama giderinin ve vekâlet ücretinin davacı idareye yüklenmesine karar verilmesini talep etmiştir.
2. Davalı ... ve ... cevap dilekçesinde özetle; ... 1. Asliye Hukuk Mahkemesinin 2018/94 Esas sayılı davası kapsamında kamulaştırma bedelinin tespit edilmesinin üzerinden 1 yılı aşkın zaman geçtiğini, asgari tarım metoduna yönelik gelir getirisi ve kamulaştırma bedelinin artmış olduğunu, davalıların davaya konu taşınmazı 1/2'şer payları oranında tasarruf ettiğini, diğer davalıların arazi üzerinde herhangi bir haklarının bulunmadığını, davaya konu arazinin tamamını kendilerinin kullandığını belirterek dava şartı yokluğu nedeniyle davanın reddine karar verilmesini, yargılama giderlerinin davacı taraf üzerine bırakılmasını talep etmişlerdir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
1. İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davanın kabulüne ve kamulaştırma bedelinin tespiti ile bu bedelin davalı tarafa ödenmesine, dava konusu taşınmazın davalı adına olan tapu kaydının iptali ile tapudan yol olarak terkinine karar verilmiştir.
2. İlk Derece Mahkemesi 11.12.2020 tarihli kararı ile tavzih talebinin reddine karar vermiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
1. İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı idare vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
2. İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen tavzih talebinin reddine ilişkin ek kararına karşı süresi içinde davalı ... vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
1. Davacı idare vekili istinaf dilekçesinde özetle; yüksek gelir getiren ürünlerin münavebeye alındığını, taşınmazın kıraç tarım arazisi vasfında olduğunu, benzer dosyalardan daha düşük bedel belirlendiğini, idareleri lehine vekâlet ücretine hükmedilmesi gerektiğini belirterek İlk Derece Mahkemesi kararının kaldırılmasına karar verilmesini talep etmiştir.
2. Davalı ... vekili istinaf dilekçesinde özetle; İlk Derece Mahkemesince müvekkilinin hissesi oranında kamulaştırma bedelinin ödenmesine karar verildiğini, ancak mahkemenin ileride hak sahipliğini ispat edecek kişilere ödenmesine ibaresinin hükmün infazında tereddüt yarattığını, bu husustaki tavzih taleplerinin de ret edildiğini, tavzih talebinin reddinin hukuka aykırı olduğunu, müvekkilinin hak sahipliğinin zilyetlik tutanağı ve veraset ilamı ile sabit olduğunu, kararın bu yönüyle eksik ve hatalı olduğunu, tavzih talebinin reddine ilişkin kararın kaldırılarak İlk Derece Mahkemesinin hüküm fıkrasında, ileride hak sahipliğini ispat edecek kişiler ibaresinin kaldırılarak müvekkili ...'i kapsamayacak ve ilamın icrasına engel olmayacak şekilde hüküm kurulmasına karar verilmesi gerektiğini belirterek İlk Derece Mahkemesinin tavzihe ilişkin ek kararının kaldırılmasına karar verilmesini talep etmiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile arazi niteliğindeki taşınmaza resmi veri listesi esas alınıp sulu arazi için yöre koşullarına uygun münavebe ürünleri seçilerek, % 4 oranında kapitalizasyon faiz oranı uygulanmak suretiyle net gelir yöntemine göre değer biçilmesinin, taşınmaz üzerinde bulunan zirai muhtesat değerinin tespitininde yerinde olduğu, davacı taraf lehine vekâlet ücretine hükmedilmemesinin de yerinde olduğu anlaşıldığından davacı idare vekilinin istinaf başvurusunun esastan reddine, dosya içerisinde bulunan zilyetlik tutanağına göre, parselin 1/3 hissesinin ... kızı ..., 1/3 hissesinin ... oğlu ..., 1/6 hissesinin ... oğlu ..., 1/6 hissesinin Mehmet Sadık oğlu ... zilyetliğinde olduğu, taşınmazın 8.159,77 m²sinin kamulaştırma sahası içerisinde kaldığı, hükme esas raporda, bu miktara göre kamulaştırma bedelinin tespit edildiği, ... 1.Asliye Hukuk Mahkemesinin 2018/320 Esas, 2020/39 Karar sayılı davasının taraflarının, ... mirasçıları ile ... olduğu, davanın konusunun taşınmaz zilyetliğinin tespiti olduğu, mahkemece yapılan yargılama neticesinde davanın reddine karar verildiği, kararın 16.07.2020 tarihinde kesinleştiği, tespit edilen kamulaştırma bedelinin zilyetlik tutanağına göre hak sahibi davalılara ödenmesi gerektiği, ... vekilinin istinaf başvurusunun kabulü ile 6100 Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun (6100 sayılı Kanun) 353 üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendinin iki numaralı alt bendi gereğince düzeltilerek yeniden esas hakkında karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı idare vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davacı idare vekili temyiz dilekçesinde özetle; istinaf dilekçesinde ileri sürdüğü sebepleri tekrar etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukukî Nitelendirme
Uyuşmazlık, dava konusu taşınmazın kamulaştırma bedelinin tespitine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Kanun’un 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
2. 2942 sayılı Kanun'un 10 uncu maddesinin sekizinci fıkrası, 11 inci ve 12 nci maddeleri.
3. Değerlendirme
1. Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun’un 371 inci maddesi ile 369 uncu maddesinin birinci fıkrasında yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Arazi niteliğindeki dava konusu taşınmaza 2942 sayılı Kanun'un 11 inci maddesinin birinci fıkrasının (f) bendi uyarınca olduğu gibi kullanılması hâlinde getireceği net geliri üzerinden bilimsel yolla değer biçilmesinde, tespit edilen bedelin davalı tarafa ödenmesi, dava konusu taşınmazın davalılar adına olan tapu kaydının iptali ile tapudan yol olarak terkinine karar verilmesi yerindedir.
3. Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukukî ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olup temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Davacı idare vekilinin yerinde görülmeyen tüm temyiz itirazlarının reddiyle usul ve kanuna uygun Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun’un 370 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Davacı idare harçtan muaf olduğundan harç alınmasına yer olmadığına,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
09.11.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.