"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : Ankara Bölge Adliye Mahkemesi 14. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2021/1913 Esas, 2023/398 Karar
KARAR : Esastan ret/ Yeniden esas hakkında verilen karar
İLK DERECE MAHKEMESİ : Eskişehir 1. Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2021/74 Esas, 2021/284 Karar
Taraflar arasındaki 4650 sayılı Kanun'la değişik 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu'nun (2942 sayılı Kanun) 10 uncu maddesine dayanan kamulaştırma bedelinin tespiti ve kamulaştırılan taşınmazın yol olarak terkini davasında yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davacı idare ve bir kısım davalılar vekillerince istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince davacı idare vekilinin başvurusunun esastan reddine, bir kısım davalılar vekilinin başvurusunun kabulü ile İlk Derece Mahkemesi kararı kaldırılarak, yeniden esas hakkında hüküm kurulmak suretiyle davanın kabulüne karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacı idare ve bir kısım davalılar vekillerince temyiz edilmekle; süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı idare vekili dava dilekçesinde özetle; Eskişehir ili, ... ilçesi, ... Mahallesi 15151 ada 11 parsel sayılı taşınmazın kamulaştırma bedelinin tespiti ile kamulaştırılan taşınmazın yol olarak terkinini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı vekili cevap dilekçesinde özetle; kıymet takdirini kabul etmediklerini, sundukları rapor doğrultusunda karar verilmesini talep etmiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davanın kabulüne ve kamulaştırma bedelinin tespiti ile davalılara ödenmesine, dava konusu taşınmazın davalılar adına olan tapu kaydının iptali ile kamulaştırılan taşınmazın tapudan yol olarak terkinine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı idare ve bir kısım davalılar vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
1. Davacı idare vekili istinaf dilekçesinde özetle; bedelin fahiş olduğunu, kıymet takdir raporundaki bedelin hüküm altına alınması gerektiğini ileri sürerek kararın kaldırılmasını talep etmiştir.
2. Bir kısım davalılar vekili istinaf dilekçesinde özetle; kamulaştırmadan arta kalan kısmın verimli kullanıma uygun olmadığından verimli hale gelmesi için tadilat tamirat gibi işlemlerin yapılması gerektiğini, arta kalan alana ilişkin alt yapı, üst yapı işlemlerinin yapılması gerektiğini tüm bu işlem bedellerinin kamulaştırma bedeline ilave edilmesi gerektiğini, düşük bedel belirlendiğini beyan ederek kararın kaldırılmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile arsa niteliğindeki taşınmaza emsal karşılaştırması yapılarak zeminine, resmi birim fiyatları uygulanıp, yıpranma payı düşülerek yapıya, değer biçilmesinde, aynı amaç için kamulaştırılan aynı ada 12 parsel için 2021 yılı mart ayı esas alınarak belirlenen 1.600,00 TL metrekare birim bedeli (Dairemizin 2021/1915 esas sayılı dosyası) göz önüne alındığında doğru bulunduğunu; ancak, dava konusu taşınmazın kamulaştırma dışında kalan 101,71m² yüz ölçümündeki kısmına tek başına yapı yapılması mümkün olmayıp, bu bölümde bedeline hükmedilmesi gerektiğinden: Dairece resen yapılan hesaplama sonucunda; hükme karşı istinaf itirazında bulunmayan davalılar ... ve ...’a ait paylar çıktıktan sonra kalan ve istinaf itirazında bulunan davalıların dava konusu taşınmazın kamulaştırmadan arta kalan 101,71 m²lik bölümündeki paylarına karşılık gelen kamulaştırma bedelinin 95.277,00 TL olduğu ve bu durumda toplam kamulaştırma bedelinin 929.154,75 TL olduğunun tespit edilerek, birkısım davalılar vekilinin istinaf başvurusunun kabulü ile İlk Derece Mahkemesi kararı kaldıralarak, yeniden esas hakkında hüküm kurulması suretiyle davanın kabulüne karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı idare ve bir kısım davalılar vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
1. Davacı idare vekili temyiz dilekçesinde özetle; arta kalan kısımdan tasarruf edilip edilmeyeceğinin detaylı olarak incelenmeden bedeline hükmedildiğini ilave etmek suretiyle istinaf dilekçesini tekrar etmiştir.
2. Bir kısım davalılar vekili temyiz dilekçesinde özetle; kamulaştırma bedelinin düşük belirlendiği ve zorunlu masrafların bedele eklenmesi hususlarında istinaf yoluna başvurulduğunu, istinaf mahkemesinin talebi aşarak arta kalan kısmın da bedeline hükmettiğini, artı olarak kamulaştırılmasını istedikleri bir alanın bulunmadığını, kalan kısmın kullanıma elverişli hale getirilmesi için alt ve üst yapı yapılması zorunlu olup bu masrafların kamulaştırma bedeline ilave edilmesi gerektiğinden kararın bozulmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukukî Nitelendirme
Uyuşmazlık, temel olarak davacı idare ile davalı tapu malikleri arasındaki kamulaştırma bedelinin tespiti istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1.6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
2. 2942 sayılı Kanun'un 10 uncu maddesinin sekizinci fıkrası, 11 inci maddesinin birinci ve ikinci fıkraları.
3. Değerlendirme
1.Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun'un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Arsa niteliğindeki taşınmazın, 2942 sayılı Kanun’un 11 inci maddesinin birinci fıkrasının (g) bendi uyarınca emsal karşılaştırması yapılarak zeminine, resmi birim fiyatları uygulanıp, yıpranma payı düşülerek üzerindeki yapıya değer biçilmesinde bir isabetsizlik bulunmadığından davacı idare vekilinin tüm, bir kısım davalı vekilinin ise aşağıda belirtilen paragraf haricindeki temyiz itirazları yerinde değildir.
3. Bir kısım davalılar vekilinin istinaf dilekçesinde dava konusu taşınmazın kamulaştırmadan arta kalan bölümünün kullanılamaz duruma gelmiş olması nedeniyle bedeline hükmedilmesini istemediği, arta kalan kısmın kullanımı için yapılması zorunlu alt ve üst yapı masraflarının kamulaştırma bedeline ilave edilmesini talep ettiği ve temyiz dilekçesinde de arta kalan kısmın kamulaştırılması isteklerinin bulunmadığı, mahkemenin talebi aşarak karar verdiğinin beyan edilmiş olması karşısında, Bölge Adliye Mahkemesince, bir kısım davalılar vekilinin istinaf istemi farklı değerlendirilmek suretiyle arta kalan kısmın istinaf isteminde bulunan davalıların payları yönünden bedeline hükmedilmesi bozmayı gerektirmiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
1. Davacı idare vekilinin temyiz itirazlarının reddine,
2. Bir kısım davalılar vekilinin temyiz itirazlarının kısmen kabulü ile temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının BOZULMASINA
Davacı idareden peşin alınan temyiz harcının Hazineye irat kaydedilmesine, davalı ... vd.'den peşin alınan temyiz harcının istek hâlinde ilgiliye iadesine,
Dosyanın Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
31.10.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.