"İçtihat Metni"
İNCELENEN KARARIN
MAHKEMESİ : Gaziantep Bölge Adliye Mahkemesi 6. Hukuk Dairesi
Taraflar arasında 4650 sayılı Kanun'la değişik 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu'nun (2942 sayılı Kanun) 10 uncu maddesine dayanan kamulaştırma bedelinin tespiti ve kamulaştırılan taşınmazın davacı idare adına tescili davasında davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın taraf vekillerince istinaf edilmesi üzerine Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun kabulü ile İlk Derece Mahkemesi hükmü kaldırılarak, davanın yeniden görülmesi için dosyanın kararı veren İlk Derece Mahkemesine gönderilmesine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesinin kaldırma kararı üzerine yeniden yargılama yapan İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın taraf vekillerince istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince davalı vekilinin istinaf başvurusunun esastan reddine, davacı idare vekilinin istinaf başvurusunun kısmen kabulü ile İlk Derece Mahkemesi kararı kaldırılarak, düzeltilerek yeniden esas hakkında hüküm kurulmak suretiyle davanın kabulüne karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı taraf vekillerince temyiz edilmekle; süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı idare vekili dava dilekçesinde özetle; ... ili, ... ilçesi, ... köyü 189 ada 29 ve 189 ada 12 parsel sayılı taşınmazların kamulaştırma bedelinin tespitini ve kamulaştırılan taşınmazların davacı idare adına tescilini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı vekili cevap dilekçesi sunmamıştır.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davanın kabulüne ve kamulaştırma bedelinin tespiti ile bu bedelin davalılara ödenmesine, fazla bedelin iadesine, dava konusu taşınmazların davalılar adına olan tapu kaydının iptali ile davacı idare adına tesciline, göl alanı olarak tapudan terkinine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
1. Davacı idare vekili istinaf dilekçesinde özetle; Gaziantep Bölge Adliye Mahkemesinin kararında belirtilen çelişkilere yönelik herhangi bir düzeltme yapılmadığını, raporun detaylandırılması yapılırken belirtilen yapıların yaşı tam ve net olarak tespit edilmeyip, yapının eksik imalat oranlarının ne şekilde hesaplandığının da açıklanmadığını, hükme esas rapordaki jeodezi bilirkişi raporu ve TÜRKSAT görüntülerinde yer almamasına rağmen 189 ada 12 parsel üzerindeki tel çit ve zeytin ağaçlarının bedelinin hesaplanmasının 2942 sayılı Kanun’un 25 inci maddesinin son fıkrası ve Yargıtay içtihatlarına aykırı olduğunu, TÜRKSAT uydu görüntülerinde 189 ada 12 nolu parsel üzerinde 17,07 m² yığma taş duvar, jeodezi fotogrametri raporunda ise bir tane yapı bulunduğu belirtildiği halde bilirkişi raporunda 25,60 m²lik taş duvarın bedelinin hesaplanması; yine dava konusu diğer parsel olan 182 ada 29 nolu parsel üzerinde TÜRKSAT görüntülerinde 55,46 m² ve 83,03 m²lik iki adet yapı, jeodezi fotogrametri raporunda ise bir tane yapı bulunduğu belirtildiği hâlde 17 ²lik tel çit (179,50 TL), 4 m²lik tandır (424,80 TL), 241,14 m²lik iki katlı ev (99.658,30 TL) bedellerinin hesaplanmasının hatalı olduğunu, resmi kurumlardan ve uzman bilirkişilerden alınan raporlara itibar edilmemesinin hukuka aykırı olduğunu, kamulaştırma alanı içinde bilirkişilerce de belirtildiği üzere uydu görüntülerinde sadece yapının üstten görünüşünün yer alması nedeniyle ilave kat çıkmalar ve muhdesatların arttırımı yoluna başvurular nedeniyle haksız kazançla beraber kamu zararına yol açtığını, sökülüp götürülebilen tel çitin bedelinin hesaplanmaması gerektiğini, taşınmazların ikisinin de kuru arazi olarak kapitalizasyon faiz oranının %6 alınarak, uygulanan objektif değer artırıcı unsura itiraz ederek davacı idare lehine vekâlet ücretinin verilmesini talep etmiştir.
2. Davalılar vekili istinaf dilekçesinde özetle; dava konusu taşınmazların üzerindeki yapıların sınıfının 3A değil, 3B alınması gerektiğini, %40 amortisman payı kesilmesinin haksız olduğunu, hükme esas raporda alınan münavebenin yörede mutat olarak ekilen ürünler olması gerektiğini, Dicle Nehri’ne paralel konumda olup, yüzölçümü fazla büyük olmayan taşınmaz için buğday yetiştiriciliği yerine tarla sebzeciliğinin yapıldığını ve bunun münavebe ürünü olarak alınması gerektiğini, Çiftçi Kayıt Sistemi ve keşifte yapılan gözlemde de mısır ürününün yetiştirildiği bunun yanı sıra yılda çift ürün yetiştirildiğini, buğday samanı veriminin ve fiyatının resmi verilere uymadığını, kapitalizasyon faiz oranının yüksek, objektif değer artış oranının ise düşük hesaplandığını ileri sürerek kararın kaldırılmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin kararı ile dava konusu taşınmazın sulu tarım arazisi vasfında kabul edilerek buğday (saman), karpuz münavebesinin uygulanarak, %5 oranında kapitalizasyon faiz oranı ve % 40 oranında objektif değer artışı uygulanarak metrekare birim değerinin 16,99 TL üzerinden tespit edilmesinde bir isabetsizlik görülmediği; ancak İlk Derece Mahkemesinin hüküm kısmında dava konusu taşınmazın adasının 189 ada yerine sehven 182 ada olarak hatalı yazıldığından 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 353 üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendinin iki numaralı alt bendi gereğince İlk Derece Mahkemesi kararı kaldırılarak düzeltilmesi suretiyle yeniden hüküm tesis edilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
1. Davacı idare vekili temyiz dilekçesinde özetle; istinaf dilekçesinde ileri sürdüğü sebepleri tekrar ederek kararı temyiz etmiştir.
2. Davalı vekili temyiz dilekçesinde özetle; istinaf dilekçesinde belirttiği sebepleri tekrar ederek, yeni hüküm kurulduğundan karar tarihinde yürürlükte olan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesine göre 9.200,00 TL vekâlet ücreti yerine ilk karar tarihindeki 5.100,00 TL vekâlet ücretine hükmedilmesi nedeniyle de kararı temyiz etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukukî Nitelendirme
Uyuşmazlık, dava konusu taşınmazın kamulaştırma bedelinin tespitine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Kanun’un 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
2. 2942 sayılı Kanun'un 10 uncu maddesinin sekizinci fıkrası ile 11 inci maddesi.
3. Değerlendirme
1. Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun’un 371 inci maddesi ile 369 uncu maddesinin birinci fıkrasında yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Sulu tarım arazisi niteliğindeki Şırnak ili, Güçlükonak ilçesi, Dağyeli Mahallesi 189 ada 29 ve 189 ada 12 parsel sayılı taşınmazların zemininin 2942 sayılı Kanun'un 11 inci maddesinin birinci fıkrasının (f) bendi uyarınca olduğu gibi kullanılması halinde getireceği net geliri üzerinden, Dairemizin denetiminden geçen önceki kararlar ile uyumlu olduğu gözetilerek değer biçilmesi, üzerindeki yapıya ise aynı Kanun’un 11 inci maddesinin birinci fıkrasının (h) bendi uyarınca resmi birim fiyatları esas alınıp yıpranma payı düşülerek değer biçilmesi ve tespit edilen bedelin bloke ettirilerek hükmün kesinleşmesi beklenmeden davalı tarafa ödenmesine karar verilmesi yerindedir.
3. Gaziantep Bölge Adliye Mahkemesi 6. Hukuk Dairesinin kaldırma kararı üzerine 11.10.2013 tarihli TÜRKSAT A.Ş. uydu görüntüsü kıymetlendirme teknik raporunda, kıymet takdir raporunda ve keşifte belirlendiği üzere ev bulunduğu, yine kıymet takdir raporunda ve keşifte tespit edilen tandır ve tel çitin uydu görüntüsünde görünmesinin mümkün olmadığı için bedeline hükmedilmesinde bir isabetsizlik görülmemiştir.
4. Tarafların iddia, savunma ve dayandıkları belgelere, uyuşmazlığın hukukî nitelendirilmesi ile uygulanması gereken hukuk kurallarına, dava şartlarına, yargılamaya hâkim olan ilkelere, ispat kurallarına ve temyiz olunan kararda belirtilen gerekçelere göre davacı idare vekilinin tüm, davalı vekilinin aşağıdaki paragrafın kapsamı dışındaki temyiz itirazları yerinde görülmemiştir.
5. Bölge Adliye Mahkemesince yeniden esas hakkında hüküm kurulduğu gözetilerek Bölge Adliye Mahkemesinin karar tarihinde yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi'ne göre maktu vekâlet ücretine hükmedilmesi gerekirken İlk Derece Mahkemesinin karar tarihinde yürürlükte olan tarifeye göre maktu vekâlet ücretine hükmedilmesi doğru değildir.
Ne var ki; bu hatanın giderilmesi yeniden yargılama yapılmasını gerektirmediğinden 6100 sayılı Kanun'un 370 inci maddesinin ikinci fıkrası hükmü uyarınca Bölge Adliye Mahkemesi kararının düzeltilerek onanması gerekir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
1. Davacı idare vekilinin tüm, davalılar vekilinin diğer temyiz itirazlarının reddine,
2. Davalılar vekilinin temyiz itirazlarının kısmen kabulü ile temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının hüküm fıkrasının 8 inci bendinde yer alan "5.100,00" sayısının hükümden çıkartılmasına, yerine "9.200,00" sayısının yazılması suretiyle hükmün DÜZELTİLEREK ONANMASINA,
Davacı idare harçtan muaf olduğundan harç alınmasına yer olmadığına, davalılardan peşin alınan temyiz harcının istek hâlinde iadesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
21.06.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.