"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : Ankara Bölge Adliye Mahkemesi 14. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2022/2253 Esas, 2023/410 Karar
KARAR : Düzeltilerek yeniden esas hakkında verilen karar
İLK DERECE MAHKEMESİ : Ankara Batı 3. Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2021/201 Esas, 2022/29 Karar
Taraflar arasındaki 4650 ... Kanun'la değişik 2942 ... Kamulaştırma Kanunu'nun (2942 ... Kanun) 10 uncu maddesine dayanan kamulaştırma bedelinin tespiti ve kamulaştırılan taşınmazın Ankara Sanayi Odası 1. Organize Sanayi Bölgesi adına tescili davasında yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın taraf vekillerince istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince istinaf başvurusunun kısmen kabulü ile İlk Derece Mahkemesi hükmü kaldırılarak düzeltilerek yeniden esas hakkında hüküm kurulmak suretiyle davanın kabulüne karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacı idare vekili ile davalı ... vekili tarafından temyiz edilmekle; süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı idare vekili dava dilekçesinde özetle; Ankara ili, Sincan ilçesi, ... Mahallesi 101 ada 263 parsel ... taşınmazın kamulaştırma bedelinin tespiti ile kamulaştırılan taşınmazın Ankara Sanayi Odası 1. Organize Sanayi Bölgesi adına tescilini talep etmiştir.
II. CEVAP
1. Davalı ... vekili cevap dilekçesinde özetle; dava konusu taşınmazın arsa vasıflı olduğunu, takdir edilen değerin düşük olduğunu, taşınmazda müvekkiline ait 2 adet ev, duvar ve çok sayıda ağaç bulunduğunu ileri sürerek taşınmazın ve muhdesatların gerçek değerinin belirlenmesini talep etmiştir.
2. Davalı ... vekili özetle; teklif edilen bedelin düşük olduğunu, taşınmazın arsa vasıflı olduğunu ileri sürerek taşınmazın gerçek değerinin belirlenmesini talep etmiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davanın kabulüne ve kamulaştırma bedelinin tespiti ile davalılara ödenmesine, dava konusu taşınmazın davalılar adına olan tapu kaydının iptali ile Ankara Sanayi Odası 1. Organize Sanayi Bölgesi adına tesciline karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
1. Davacı idare vekili istinaf dilekçesinde özetle; dava konusu taşınmazın arazi vasfında olduğunu, emsallerin eski tarihli ve uygun olmadığını, vergi değerleri yönünden değerlendirme yapılmadığını, raporun denetime elverişli olmadığını ve belirlenen bedelin yüksek olduğunu, bina ve ağaçlara yüksek değer biçildiğini, ağaç ve yapı bedelinin tamamının davalılara verilmesine hükmedilmiş ise de davalıların, tapu malikleri ile fiili taksim yaptıklarına dair bir delil sunmadıkları dikkate alınarak muhdesat bedelinin davalıların payı oranında ödenmesine karar verilmesi gerektiğini ileri sürmüştür.
2. Davalı ... vekili istinaf dilekçesinde özetle; aynı bölgede arazi niteliğindeki taşınmazlara dahi daha yüksek m² birim bedeli belirlendiğini, emsallerin uygun olmadığını, eski tarihli satışlar esas alınarak belirlenen bedelin düşük olduğunu, yapı ve ağaçlara da düşük bedel belirlendiğini ileri sürmüştür.
3. Davalı ... vekili istinaf dilekçesinde özetle; belirlenen bedelin düşük olduğunu, aynı bölgede arazi niteliğindeki taşınmazlara dahi daha yüksek m² birim bedeli belirlendiğini ileri sürmüştür.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile dava konusu taşınmazın arsa niteliğinde olduğunun kabulü ile emsal karşılaştırması yapılarak birbirlerine üstünlük oranları tartışılıp zemine kamulaştırma gününden önce özel amacı olmayan emsal arsa satışına göre, aynı bölgede yapılan kamulaştırmalar kapsamında denetimden geçerek kesinleşen bedel de irdelenmek suretiyle ve taşınmaz üzerinde bulunan yapıya bayındırlık birim fiyatları esas alınarak yıpranma payı da düşülerek, ağaçlara ise ağaçların yapı cins ve nevilerine göre maktuen değerinin tespit edilmesi yerinde ise de 10.11.2016 tarihli 6758 ... Kanunun 31 inci maddesi ile 3152 ... Kanunun 28/A maddesinde yapılan düzenleme ile Yatırım İzleme ve Koordinasyon Başkanlığının valiliğe bağlı olup tüzel kişiliği haiz ve özel bütçeli olduğuna dair yasal hüküm getirildiğinden davacı kurum 492 ... Harçlar Kanunu’nun 13 üncü maddesinin (j) bendi kapsamında değerlendirilemeyeceği halde harç alınmasına yer olmadığına karar verilmesi doğru görülmediğinden harç yönünden düzeltilerek yeniden esas hakkında hüküm kurulmak suretiyle davanın kabulüne karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı idare vekili ile davalı ... vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
1. Davacı idare vekili temyiz dilekçesinde özetle; istinaf dilekçesinde ileri sürdüğü sebepleri tekrar ederek kararın bozulmasını talep etmiştir.
2. Davalı ... vekili temyiz dilekçesinde özetle; istinaf dilekçesinde ileri sürdüğü sebepleri tekrar ederek kararın bozulmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukukî Nitelendirme
Uyuşmazlık, temel olarak davacı idare ile davalı tapu malikleri arasındaki kamulaştırma bedelinin tespiti istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 ... Hukuk Muhakameleri Kanunu’nun (6100 ... Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
2. 2942 ... Kanun'un 10 uncu maddesinin sekizinci fıkrası ile 11 inci maddesi.
3. Değerlendirme
1. Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 ... Kanun'un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Arsa niteliğindeki dava konusu taşınmazın zeminine 2942 ... Kanun’un 11 inci maddesinin birinci fıkrasının (g) bendi uyarınca emsalin üstün ve eksik yönleri belirlenip kıyaslaması yapılarak ve ağaçlara ise yaş, cins, verim durumlarına değer biçilmesi doğru olduğu gibi, üzerinde bulunan yapılara aynı Kanun'un 11 inci maddesinin birinci fıkrasının (h) bendi uyarınca resmi birim fiyatları esas alınıp yıpranma payı düşülerek değer biçilmesinde yöntem itibarıyla bir isabetsizlik görülmemiştir.
3. Tarafların iddia, savunma ve dayandıkları belgelere, uyuşmazlığın hukukî nitelendirilmesi ile uygulanması gereken hukuk kurallarına, dava şartlarına, yargılamaya hâkim olan ilkelere, ispat kurallarına ve temyiz olunan kararda belirtilen gerekçelere göre davalı ... vekili ile davacı idare vekilinin aşağıdaki paragrafın kapsamı dışındaki temyiz itirazları yerinde görülmemiştir.
4. Dava konusu taşınmazda davalılar ... ve ...’ın 4/20 şer hisse ile malik oldukları, bakiye 1/5 hissenin davacı idare adına ve 2/5 hissenin ise 15.02.2016 tarihli ve 5661 yevmiye numaralı satış işlemi ile dava dışı Hidromek-Hidrolik ve Mekanik Makine İmalat Sanayi ve Ticaret Anonim Şirketi adına kayıtlı olduğu, hükme esas alınan bilirkişi raporunda dava konusu taşınmazda bulunduğu tespit edilen yapılar ile 68 adet ağacın davalı ...’a ve 49 adet ağacın ise davalı ...’e ait olduğu belirtilmiş ve muhdesat bedellerinin adı geçen davalılara ödenmesine hükmedilmiş ise de davalı ...’ün keşifte alınan beyanında dava konusu taşınmazda fiili taksim olduğu yönünde iddiası bulunduğu, ancak bu iddiayı destekleyen bir bilgi ve belgenin dosya kapsamında yer almadığı, dava konusu taşınmazın kamulaştırılan kısımlarındaki muhdesatların kime ait olduğu paydaşlar ile dava dışı Hidromek-Hidrolik ve Mekanik Makine İmalat Sanayi ve Ticaret Anonim Şirketine paylarını satan önceki tapu malikleri ve gerektiğinde tanık da dinlenmek suretiyle araştırılarak muhdesat mülkiyetleri tespit edilip oluşacak sonuca göre karar verilmesi gerekirken, eksik inceleme ile yazılı şekilde karar verilmesi bozmayı gerektirmiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Davacı idare ve davalı ... vekillerinin temyiz itirazlarının kabulü ile temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının BOZULMASINA,
Dosyanın 6100 ... Kanun'un 373 üncü maddesinin ikinci fıkrası uyarınca Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
Davacı peşin alınan temyiz harcının istek halinde iadesine, davalı ... peşin alınan temyiz harcının Hazineye irat kaydedilmesine,
13.12.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.