"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2018/26 Esas, 2022/41 Karar
KARAR : Kabul
Taraflar arasında görülen kamulaştırmasız el atılarak üzere pilon dikilip enerji hattı geçirilen taşınmazların pilon bedeli ile irtifak karşılığı ve ecrimisil bedelinin tahsiline ilişkin davada verilen karar hakkında yapılan temyiz incelemesi sonucunda, Dairece Mahkeme kararının bozulmasına karar verilmiştir.
Mahkemece bozmaya uyularak yeniden yapılan yargılama sonucunda; el atmadan kaynaklanan irtifak ve pilon bedeli yönünden karar verilmesine yer olmadığına, ecrimisil talebinin ise kabulüne karar verilmiştir.
Mahkeme kararı davacılar vekili tarafından temyiz edilmekle; yapılan ön inceleme sonucunda gereği düşünüldü:
Miktar veya her paydaş için değeri temyiz kesinlik sınırını aşmayan taşınır mal ve alacak davalarına ilişkin nihai kararlar 6100 ... Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 ... Kanun) geçici 3 üncü maddesi uyarınca uygulanmasına devam olunan mülga 1086 ... Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu'nun (1086 ... Kanun) 427 nci maddesi uyarınca temyiz edilemez. Temyize konu edilen miktarın kesinlik sınırının altında kalması hâlinde 6100 ... Kanun'un geçici 3 üncü maddesi uyarınca uygulanmasına devam olunan mülga 1086 ... Kanun'un 427 ve 432 nci maddeleri uyarınca temyiz dilekçesinin reddine karar vermek gerekir.
Dosya içeriğine göre ecrimisil bedeli yönünden hüküm altına alınan ve temyize konu edilen bedel Mahkemenin karar tarihi itibari ile kesinlik sınırı olan 5.810,00 TL’nin altında kalmaktadır.
Bu nedenle; davacılar vekilinin ecrimisile ilişkin temyiz isteminin reddine karar vermek gerekmiştir.
Davacılar vekilinin kamulaştırmasız el atma nedeniyle tazminat bedeli yönünden gerekli şartları taşıdığı anlaşılan temyiz dilekçelerinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacılar vekili dava dilekçesinde özetle; Diyarbakır ili, Yenişehir ilçesi, Dikentepe köyünde bulunan 793, 697, 599, 692, 167, 612, 246, 621, 622, 795, 797 parsel ... taşınmazlarda enerji nakil hatları (pilon, tel, yüksek gerilim hattı) nedeni ile irtifak ... bedeli ile 2008 yılından bu yana ekilemeyen alanlarla ilgili ecrimisil bedelinin el atma tarihinden itibaren fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak suretiyle işleyecek yasal faizi ile birlikte davalıdan alınarak müvekkillerine hisseleri oranında ödenmesine karar verilmesini talep etmiştir. Davacılar vekili ıslah dilekçesi ile 167, 793 ve 795 parseller yönünden dava değerini artırmıştır.
II. CEVAP
Davalı vekili cevap dilekçesinde özetle, dava dilekçesinde belirtilen parsellerden 167,793,795,612 parsel ... taşınmazlara Beykan Üretim Kampı-Kurkan Üretim Sahası arası Enerji Nakil hattının geçtiğini tesislerin 2008 yılında NVT Perenco şirketinden alındığını, 2009-2012 yılları için kullanım bedeli olan 25.917,87 TL ödemenin davacılara yapıldığını belirterek davanın reddini talep etmiştir.
III. MAHKEME KARARI
Mahkemenin 16.05.2016 tarihli ve 2013/242 Esas, 2016/585 Karar ... kararı ile el atmadan kaynaklanan pilon ve irtifak bedeli talebinin kabulüne karar verilmiştir.
IV. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Bozma Kararı
1. Mahkemenin 16.05.2016 tarihli ve 2013/242 Esas, 2016/585 Karar ... kararına karşı süresi içinde davalı idare vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Dairemizce yapılan inceleme sonucunda; dava konusu taşınmazların yakınındaki DSİ kanalından sulandığı belirtilmiş ise de, yüzölçümleri gözetilerek, ne şekilde sulandıkları, sulama sistemi ile taşınmazların tamamının sulanmasının mümkün olup olmadığı mahallinde yapılacak keşifle belirlendikten sonra, İlçe Tarım Müdürlüğünün değerlendirme tarihi olan 2013 yılı resmî verileri de dosya içine alınıp, bilirkişi raporu denetlenerek karar verilmesi gerekirken, eksik inceleme ile hüküm kurulması, ecrimisil talebine ilişkin hüküm kurulmaması, dava konusu 697, 599 ve 612 parseller ile ilgili olumlu veya olumsuz hüküm kurulması gerektiğinin düşünülmemesi, dava konusu taşınmazlardan geçen enerji nakil hattı güzergahları dikkate alındığında 167 parsel ... taşınmazda değer düşüklüğü oranının %2' yi; 793 parsel ... taşınmazda değer düşüklüğü oranının %1'i geçemeyeceği düşünülmeden, fazla bedel tespiti doğru görülmeyerek mahkeme kararının bozulmasına karar verilmiştir.
B. Mahkemece Bozmaya Uyularak Verilen Karar
Mahkemenin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile 697, 599 ve 612 parseller yönünden el atma tazminatı ve ecrimisil talepleri yönünden usulüne uygun harçlandırılmış bir talep bulunmadığından karar verilmesine yer olmadığına, 167,793,795 parseller yönünden kamulaştırmasız el atma tazminatı talebi yönünden konusuz kalan dava hakkında karar verilmesine yer olmadığına, ecrimisil talebinin ise kabulü ile belirlenen ecrimisil bedelinin davalıdan alınarak davacı tarafa ödenmesine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Mahkemenin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacılar vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davacılar vekili temyiz dilekçesinde özetle; davanın 11 yıl sürdüğünü bu süreçte hattın kaldırıldığını, dava tarihi ve devam eden 5 yıllık süreçte enerji nakil hatları varlığını sürdürdüğünden davanın kabulüne karar verilmesi gerektiğini, harç ve vekâlet ücretinin hatalı hesaplandığını ileri sürerek kararın bozulmasını istemiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukukî Nitelendirme
Uyuşmazlık, davacı tapu malikleri davacı ile davalı idare arasındaki kamulaştırmasız el atılarak üzerine pilon dikilip enerji nakil hattı geçirilen taşınmazların pilon yeri bedeli ile irtifak ... karşılığı ve ecrimisil bedelinin tahsili hususundadır.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 ... Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun (6100 ... Kanun) geçici 3 üncü maddesinin atfıyla 1086 ... Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu’nun (1086 ... Kanun) 26.09.2004 tarihli ve 5236 ... Kanun'la yapılan değişiklikten önceki 427 ilâ 439 uncu maddeleri.
2. Yargıtay İçtihadı Birleştirme Büyük Genel Kurulunun, 16.05.1956 tarihli ve 1956/1 Esas, 1956/6 Karar ... kararının ilgili bölümü şöyledir: “... Usulü dairesinde istimlak muamelesine tevessül edilmeksizin gayrimenkulü yola kalbedilen şahsın, esas itibarıyla gayrimenkulünü yola kalbeden amme hükmi şahsiyeti aleyhine men'i müdahale davası açmağa ... olduğuna; ancak dilerse bu fiili duruma razı olarak, mülkiyet hakkının amme hükmi şahsiyetine devrine karşılık gayrimenkulünün bedelinin tahsilini de dava edebileceğine ve isteyebileceği bedelin de mülkiyet hakkının devrine razı olduğu tarih olan dava tarihindeki bedel olduğuna 16.05.1956 tarihinde ilk toplantıda ittifakla karar verildi.”
3. Yargıtay İçtihadı Birleştirme Büyük Genel Kurulunun, 16.05.1956 tarihli ve 1954/1 Esas, 1956/7 Karar ... kararı ile “... Usulü dairesinde istimlak muamelesine tevessül edilmeksizin gayrimenkulü yola kalbedilen şahsın, gayrimenkulünün bedelinin tahsiline ilişkin olarak, gayrimenkulünü yola kalbeden hükmü şahsiyeti aleyhine açacağı bedel davasında müruruzamanın mevzuubahis olamayacağına ve bu itibarla da hadisede Borçlar Kanunu'nun 66. maddesinin tatbik kabiliyeti bulunmadığına ...” karar verilmiştir.
3. Değerlendirme
1. Mahkemelerin nihai kararlarının bozulması 6100 ... Kanun'un geçici 3 üncü maddesinin atfıyla 1086 ... Kanun’un 26.09.2004 tarihli ve 5236 ... Kanun'la yapılan değişiklikten önceki 428 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Dosyada bulunan bilgi ve belgelere göre dava konusu taşınmazların üzerinde bulunan enerji nakil hattı ile pilonların deplase edildiği anlaşıldığından 167, 793 ve 795 parsel ... taşınmazlar için kamulaştırmasız el atma yönünden konusuz kalan dava hakkında karar verilmesine yer olmadığına 597, 599 ve 612 parseller yönünden ise usulüne uygun harçlandırılmış bir dava bulunmadığından karar verilmesine yer olmadığına karar verilmesi doğrudur.
3.Tarafların iddia, savunma ve dayandıkları belgelere, uyuşmazlığın hukuki nitelendirilmesi ile uygulaması gereken hukuk kurallarına, dava şartlarına, yargılamaya hâkim olan ilkelere, ispat kurallarına ve temyiz olunan kararda belirtilen gerekçelere göre davacılar vekilinin aşağıdaki paragrafın kapsamı dışındaki temyiz itirazları yerinde görülmemiştir.
4. Davanın açıldığı tarih itibarıyla davacının davayı açmakta haklı olduğu gözetildiğinde, davacılar yararına vekâlet ücretine hükmedilmesi ve yargılama giderinin davalı tarafa yükletilmesi gerektiğinin düşünülmemesi bozmayı gerektirir.
Ne var ki bu yanılgının giderilmesi yeniden yargılama yapılmasını gerektirmediğinden mahkeme kararının düzeltilerek onanması gerekmiştir.
VI. KARAR
A.Davacılar Vekilinin Ecrimisil Bedeline İlişkin Temyizi Yönünden;
Davacılar vekilinin temyiz dilekçesinin miktar yönünden REDDİNE,
B. Davacılar Vekilinin Tazminat Bedeline İlişkin Temyizi Yönünden;
1.Davacılar vekilinin diğer temyiz itirazlarının reddine,
2.Davacılar vekilinin temyiz itirazlarının kısmen kabulü ile Diyarbakır 4. Asliye Hukuk Mahkemesinin 2018/26 Esas, 2022/41 Karar ... ilamının 6 ncı bendinin hükümden çıkartılmasına, yerine" Davacının yapmış olduğu keşif harcı ve yargılama gideri toplamı 3.015,90 TL giderin davalı taraftan alınarak davacılara verilmesine" cümlesinin yazılması, gerekçeli kararın hüküm fıkrasının 8 inci bendinin hükümden çıkartılması ve bent sıralarının buna göre teselsül ettirilmesi suretiyle hükmün DÜZELTİLEREK ONANMASINA,
Davacılar ... vd.'den peşin alınan temyiz harcının istenildiğinde iadesine,
14.12.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.