"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : Diyarbakır Bölge Adliye Mahkemesi 3. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2020/3473 Esas, 2022/2219 Karar
KARAR : Ret
İLK DERECE MAHKEMESİ : ... Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2012/118 Esas, 2020/128 Karar
Taraflar arasındaki kamulaştırmasız el atılan taşınmaz bedelinin tahsili davasında yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davacının taraf ve dava ehliyeti bulunmadığından davanın usulden reddine karar verilmiştir.
Kararın davacı vekilince istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince İlk Derece Mahkemesi kararı kaldırılarak davanın reddine karar karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacı vekilince temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I.DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde özetle, murisinin 24/144 pay ile müştereken hissedarı olduğu Mardin ili, ... ilçesi, Tepealtı köyünde bulunan 39 parsel numaralı taşınmaz üzerinde ve kendisine düşen kısımda ev yaptığını, bu evde de malik sıfatıyla zilyed olduğunu, davalı kurumun herhangi bir kamulaştırma işlemi yapmadan bu evi yıkacağını bildirmesi üzerine ... Asliye Hukuk Mahkemesi nezdinde 2010/17 D.İş ... dosya ile bu evin değerinin tespit edildiğini, bu tespite göre yapının 01.06.2010 tarihi itibariyle inşaat değerinin 26.433,00 TL olduğunu, davalı kurum tarafından yapının yıkıldığını ve yol yapıldığını, yapıya kamulaştırma işlemi yapılmaksızın el atıldığını, bu suretle muhdesat bedeli olarak 2010 yılı itibarıyla 26.433,00 TL, arsa bedeli olarak da 1.000,00 TL olmak üzere toplam 27.433,00 TL'nin olay tarihinden itibaren işleyecek yasal faiziyle birlikte davalı kurumdan tahsiline karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
Davalı, davacıya ait taşınmaza herhangi bir kamulaştırmasız el atmanın olmadığını, Karayolları Genel Müdürlüğünce yapılan yolun 2010 yılında plandaki gibi belirlenen 50 metrelik yol koridoru içinde yapıldığını ileri sürerek davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
II.CEVAP
Davalı idare vekili cevap dilekçesinde özetle; dava konusu taşınmazın bedelinin ödendiğini, kamulaştırılan alan dışında müvekkilinin herhangi bir müdahale ve faydalanmasının söz konusu olmadığını, haksız ve mesnetsiz davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
III.İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen karan ile davacının taraf ve dava ehliyeti bulunmadığından davanın usulden reddine karar verilmiştir.
IV.İSTİNAF
A.İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukanda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B.İstinaf Sebepleri
Davacı vekili istinaf dilekçesinde özetle; davalı kurumun hiçbir kamulaştırma işlemi gerçekleştirmeden taşınmazdan yol geçirdiğini, bunun yanında taşınmazda bulunan evini de yıktığını, bu nedenle davanın kabulüne karar verilmesi gerekirken reddine karar verilmesinin hukuka aykırı olduğunu ileri sürerek istinaf yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile bedeli talep edilen ev niteliğindeki muhdesatın yapı alanının toplam 127,70 m² olup yapının 104,66 m²lik kısmının İpek Yolu üzerinde, 23,04 m²lik kısmının ise davacının paydaşı olduğu 39 parsel ... taşınmaz üzerinde kaldığı, parsel üzerinde kaldığı tespit edilen 23,04 m²lik kısmın alanı ve niteliği itibarıyla ekonomik değerinin bulunmadığı, bu suretle özel mülkiyete konu olamayacak yerdeki muhdesata hukuki değer verilemeyeceği gerekçesiyle davanın reddine karar verilmesi gerekirken usulden reddine karar verilmesi doğru görülmeyerek ilk derece mahkamesi kararı ortadan kaldırarak davanın reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A.Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B.Temyiz Sebepleri
Davacı vekili temyiz dilekçesinde özetle; istinaf dilekçesinde ileri sürdüğü sebepleri tekrar etmiştir.
C.Gerekçe
1.Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, temel olarak davacı tapu maliki ile davalı idare arasındaki kamulaştırmasız el atılan taşınmazın değerinin biçilmesi ve bedelinin tahsili hususundadır.
2.İlgili Hukuk
1. 6100 ... Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 ... Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
2. Yargıtay İçtihadı Birleştirme Büyük Genel Kurulunun, 16.05.1956 tarihli ve 1956/1 Esas, 1956/6 Karar ... kararının ilgili bölümü şöyledir: "... usulü dairesinde istimlak muamelesine tevessül edilmeksizin gayrimenkulü yola kalbedilen şahsın, esas itibarıyla, gayrimenkulünü yola kalbeden amme hükmi şahsiyeti aleyhine meni müdahale davası açmağa ... olduğuna, ancak dilerse bu fiili duruma razı olarak, mülkiyet hakkının amme hükmi şahsiyetine devrine karşılık gayrimenkulünün bedelinin tahsilini de dava edebileceğine ve isteyebileceği bedelin de mülkiyet hakkının devrine razı olduğu tarih olan dava tarihindeki bedel olduğuna 16.05.1956 tarihinde ilk toplantıda ittifakla karar verildi.”
3. Yargıtay İçtihadı Birleştirme Büyük Genel Kurulunun, 16.05.1956 tarihli ve 1954/1 Esas, 1956/7 Karar ... karan ile "... usulü dairesinde istimlak muamelesine tevessül edilmeksizin gayrimenkulü yola kalbedilen şahsın, gayrimenkulünün bedelinin tahsiline ilişkin olarak, gayrimenkulünü yola kalbeden hükmü şahsiyeti aleyhine açacağı bedel davasında müruruzamanın mevzuubahis olamayacağına ve bu itibarla da, hadisede Borçlar Kanunu'nun 66. maddesinin tatbik kabiliyeti bulunmadığına ...” karar verilmiştir.
4. 2942 ... Kanun'un 11 inci maddesi.
3.Değerlendirme
1. Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 ... Kanun'un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Tarafların iddia, savunma ve dayandıkları belgelere, uyuşmazlığın hukuki nitelendirilmesi ile uygulanması gereken hukuk kurallarına, dava şartlarına, yargılamaya hâkim olan ilkelere, ispat kurallarına ve temyiz olunan kararda belirtilen gerekçelere göre temyiz itirazları yerinde görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Davacı vekilinin yerinde görülmeyen tüm temyiz itirazlarının reddiyle usul ve kanuna uygun kararın ONANMASINA,
Davacıdan peşin alınan temyiz harcının Hazineye irat kaydedilmesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
14.12.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.