"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2023/66 Esas, 2023/51 Karar
I. YARGI YERİ BELİRLENMESİNE KONU KARARLAR
A. İstanbul 33. Asliye Hukuk Mahkemesinin 27.10.2022 Tarihli ve 2022/493 Esas, 2022/77 Karar Sayılı Kararı
Somut olayda, davanın konusunun tasarrufun iptaline ilişkin olduğu, özel yetki kurallarının değil genel yetki kurallarının geçerli olduğu, kesin yetkinin sözkonusu olmadığı, davalılar arasında zorunlu dava arkadaşlığının olduğu, davalılar ... ve ...'nun yerleşim yeri adreslerinin Adana olduğu, davalılardan ... vekilinin yasal davaya cevap verme süresi içinde yetkili mahkemeyi de belirterek usule uygun surette yetkisizlik itirazında bulunduğu, diğer davalının davaya cevap dilekçesi sunmadığı, dava konusu edilen taşınmazın yetki itirazında yetkili olduğu belirtilen aynı yerde bulunduğu gerekçesiyle yetkisizlik kararı verilmiştir.
Kararın davacı vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi 40. Hukuk Dairesi 24.01.2023 tarihli ve 2022/2623 Esas, 2023/147 Karar sayılı kararıyla istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
B. Adana 5. Asliye Hukuk Mahkemesinin 03.04.2023 Tarihli ve 2023/66 Esas, 2023/51 Karar Sayılı Kararı
Davalı taraflardan yalnızca bir tanesinin süresi içerisinde usulüne uygun olarak yetki itirazında bulunduğu, zorunlu dava arkadaşı olan diğer davalının süresi içerisinde ve usulüne uygun şekilde yetki itirazında bulunmadığı, yalnız bir veya birkaç davalı yanca ileri sürülen yetki itirazının sonuç doğuramayacağı gerekçesiyle yetkisizlik kararı verilmiştir.
II. GEREKÇE
A. Uyuşmazlık
Uyuşmazlık, 2004 sayılı İcra İflas Kanunu’nun (2004 sayılı Kanun) 277 ve devamı maddeleri uyarınca tasarrufun iptali istemine ilişkindir.
B. İlgili Hukuk
1. Farklı bölge adliye mahkemelerinin yargı çevresinde kalan ilk derece mahkemeleri ile bölge adliye mahkemeleri arasındaki yetki ve görev uyuşmazlıklarının giderilmesi isteminin hukuki dayanağı, 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun (6100 sayılı Kanun) 21 ve 22 nci maddeleri ile 5235 sayılı Adlî Yargı İlk Derece Mahkemeleri ile Bölge Adliye Mahkemelerinin Kuruluş, Görev ve Yetkileri Hakkında Kanun’un (5235 sayılı Kanun) 36 ncı maddesinin üçüncü fıkrasında yer alan düzenlemelerdir.
2. 2004 sayılı Kanun’un “İptal davasında davalı” başlıklı 282 nci maddesi şöyledir;
“İcra ve iflas Kanunu'nun 11 inci babındaki iptal davaları borçlu ve borçlu ile hukuki muamelede bulunan veya borçlu tarafından kendilerine ödeme yapılan kimseler ile bunların mirasçıları aleyhine açılır. Bunlardan başka, kötü niyet sahibi üçüncü şahıslar aleyhine de iptal davası açılabilir. İptal davası iyi niyetli üçüncü şahısların haklarını ihlal etmez.”
3. 6100 sayılı Kanun“Yetki” başlıklı 6 ncı maddesinini birinci fıkrası şöyledir:
“Genel yetkili mahkeme, davalı gerçek veya tüzel kişinin davanın açıldığı tarihteki yerleşim yeri mahkemesidir.”
4. 6100 sayılı Kanun'un “Davalının birden fazla olması hâlinde yetki” başlıklı 7 nci maddesinin birinci fıkrası şöyledir:
“Davalı birden fazla ise dava, bunlardan birinin yerleşim yeri mahkemesinde açılabilir. Ancak, dava sebebine göre kanunda, davalıların tamamı hakkında ortak yetkiyi taşıyan bir mahkeme belirtilmişse, davaya o yer mahkemesinde bakılır.”
5. 6100 sayılı Kanun'un “Mecburi dava arkadaşlarının davadaki durumu” başlıklı 60 ncı maddesi şöyledir.
“Mecburi dava arkadaşları, ancak birlikte dava açabilir veya aleyhlerine de birlikte dava açılabilir. Bu tür dava arkadaşlığında, dava arkadaşları birlikte hareket etmek zorundadır. Ancak, duruşmaya gelmiş olan dava arkadaşlarının yapmış oldukları usul işlemleri, usulüne uygun olarak davet edildiği hâlde duruşmaya gelmemiş olan dava arkadaşları bakımından da hüküm ifade eder.”
C. Değerlendirme
1. İptal davaları ayni hakka değil kişisel hakka dayanan davalardan olduğundan davanın konusu taşınmaz bile olsa 6100 sayılı Kanun'un 12 nci maddesinin uygulanma imkânı yoktur. 2004 sayılı Kanun'un 282 nci maddesi gereğince davalı borçlu ile doğrudan veya dolaylı işlem yapan üçüncü kişiler arasında zorunlu dava arkadaşlığı bulunduğundan ve zorunlu dava arkadaşları usul işlemlerini birlikte yapmak zorunda olduklarından yetki itirazının davalılarca birlikte ileri sürülmesi gerekir. Yalnız bir davalı tarafından ileri sürülen yetki itirazı hukuki sonuç doğurmaz.
2. Somut olayda; davalı ... vekilinin süresi içinde yetki itirazında bulunduğu ve yetkili mahkeme olarak Adana Mahkemelerini gösterdiği, diğer davalının ise cevap vermediği ve ön inceleme duruşmasına katılmadığı anlaşılmaktadır. Duruşmaya gelmiş olan dava arkadaşlarının yapmış oldukları usul işlemleri, usulüne uygun olarak davet edildiği hâlde duruşmaya gelmemiş olan dava arkadaşları bakımından da hüküm ifade edeceğinden, uyuşmazlığın Adana 5. Asliye Hukuk Mahkemesinde görülüp, sonuçlandırılması gerekmektedir.
III. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
6100 sayılı Kanun’un 21 ve 22 nci maddeleri ile 5235 sayılı Kanun’un 36 ncı maddesinin üçüncü fıkrası gereğince Adana 5. Asliye Hukuk Mahkemesinin YARGI YERİ OLARAK BELİRLENMESİNE,
09.10.2023 tarihinde oy birliğiyle kesin olarak karar verildi.