"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : Konya Bölge Adliye Mahkemesi 4. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2022/3367 Esas, 2023/817 Karar
KARAR : Esastan ret/Yeniden esas hakkında verilen karar
İLK DERECE MAHKEMESİ : Yunak Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2021/100 Esas, 2022/113 Karar
Taraflar arasındaki 4650 sayılı Kanun'la değişik 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu'nun (2942 sayılı Kanun) 10 uncu maddesine dayanan kamulaştırma bedelinin tespiti ve kamulaştırılan taşınmazın davacı idare adına tescili davasında yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın taraf vekillerince istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince davacı idare vekilinin istinaf başvurusunun esastan reddine, davalı vekilinin istinaf başvurusunun kabulü ile İlk Derece Mahkemesi hükmü kaldırılarak yeniden esas hakkında hüküm kurulmak suretiyle davanın kabulüne karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacı idare vekilince temyiz edilmekle; süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı idare vekili dava dilekçesinde özetle; Konya ili, Çeltik ilçesi, ... Mahallesi 115 ada 19 ve 115 ada 24 parsel sayılı taşınmazların kamulaştırma bedelinin tespiti ve kamulaştırılan taşınmazların davacı idare adına tescilini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı cevap dilekçesinde özetle; davacı idare tarafından takdir edilen bedelin taşınmaza yapılan sulama masraflarını dahi karşılamadığını, taşınmazların gerçek değerinin tespit edilmesini talep etmiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davanın kabulüne, kamulaştırma bedelinin tespiti ile bu bedelin davalı tarafa derhal ödenmesine, dava konusu taşınmazların davalı adına olan tapu kaydının iptali ile davacı idare adına tesciline karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
1. Davacı idare vekili istinaf dilekçesinde özetle; hükme esas alınan bilirkişi raporunda münavebe ürünlerinde verim, satış fiyatı resmi veriye dayanılmaksızın belirlendiğini, dosyada ilçe tarım verilerinin bulunmadığını, Çeltik İlçe Tarım ve Orman Müdürlüğünde yaygın olarak yetiştiriciliğinin yapılmadığı bildirilmesine rağmen fasulye ve patates ürünlerin kullanılmasının yerinde olmadığını, verilerden farklı olarak masrafın düşük alındığını, bilirkişi raporunda taşınmazların su kaynağına yakınlığının değerlendirilmesi gerektiğini, kapitalizasyon faiz oranının düşük belirlendiğini, kıymet takdir raporunda belirlenen bedel ile bilirkişi raporunda belirlenen bedel arasında önemli bir orantısızlık olduğunu, metrekare birim değerinin yüksek belirlendiğini, dava konusu 115 ada 19 parsel sayılı taşınmazların kamulaştırmadan arta kalan kısımda değer azalışı uygulanmasının hukuka aykırı olduğunu ileri sürmüştür.
2. Davalı vekili istinaf dilekçesinde özetle; dava konusu taşınmazların bulunduğu konum itibarıyla objektif değer artış oranı uygulanmamasının yerinde olmadığını, taşınmazların metrekare birim değerinin düşük belirlendiğini ileri sürmüştür.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davaya konu taşınmazların davacı idarenin kıymet takdir raporunda sulu tarım arazisi olarak kabul edildiği gibi hükme esas alınan bilirkişi raporunda belirtilen gerekçelerle de taşınmazların sulu tarım arazisi olarak kabul edildiği, yerleşik Yargıtay uygulamasından ayrılmayı gerektiren farklı ve özel faktörler olmadığından sulu tarım arazisi niteliğindeki taşınmazlar için kapitalizasyon faiz oranının % 4 olarak alınmak suretiyle, Çeltik İlçe Tarım ve Orman Müdürlüğünün cevabı yazısı uyarınca 2021 yılı ürün çizelgesi dikkate alınarak Çeltik ilçesi, ... Mahallesinin bulunduğu bölgede sulu arazide uygulanan buğday, ayçiçeği, kolza (kanola) ve şeker pancarı münavebesi uygulanmak ve üretim giderleri belirlenirken üretim maliyet çizelgesindeki veriler (genel idarecilik giderleri, bilinmeyen giderler, tarımsal kredi faizi ve idarecilik faizi dahil edilmeden) esas alınmak suretiyle yeniden değer tespit edilip fark bedelin davacı idare tarafından depo edilmek suretiyle yeniden esas hakkında karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı idare vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davacı idare vekili temyiz dilekçesinde özetle; istinaf dilekçesinde ileri sürdüğü sebepleri tekrar ederek kararın bozulmasını istemiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukukî Nitelendirme
Uyuşmazlık, dava konusu taşınmazların kamulaştırma bedelinin tespitine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1.6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
2. 2942 sayılı Kanun'un 10 uncu maddesinin sekizinci fıkrası ile 11 ve 12 nci maddeleri.
3. Değerlendirme
1. Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun’un 371 inci maddesi ile 369 uncu maddesinin birinci fıkrasında yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Tarım arazisi niteliğindeki dava konusu taşınmazlara 2942 sayılı Kanun'un 11 inci maddesinin birinci fıkrasının (f) bendi uyarınca olduğu gibi kullanılması halinde getireceği net geliri üzerinden bilimsel yolla değerinin tespit edilmesinde bir isabetsizlik görülmemiştir.
3. Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olup, temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Davacı idare vekilinin yerinde görülmeyen tüm temyiz itirazlarının reddiyle usul ve kanuna uygun Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun’un 370 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Davacı idare harçtan muaf olduğundan harç alınmasına yer olmadığına,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
05.02.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.