"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2021/324 Esas, 2022/119 Karar
KARAR : Kısmen kabul
Taraflar arasında görülen 4650 ... Kanun'la değişik 2942 ... Kamulaştırma Kanunu'nun (2942 ... Kanun) 10 uncu maddesine dayanan kamulaştırma bedelinin tespiti ile kamulaştırılan taşınmazın davacı idare adına tescili davasında verilen karar hakkında yapılan temyiz incelemesi sonucunda, Mahkeme kararının bozulmasına karar verilmiştir.
Mahkemece bozmaya uyularak yeniden yapılan yargılama sonucunda; davalı ... yönünden davanın kabulüne, diğer davalılar yönünden ise davanın reddine karar verilmiştir.
Mahkeme kararı davacı idare ve bir kısım davalılar vekilleri tarafından temyiz edilmekle; süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı idare vekili dava dilekçesinde özetle; Manisa ili, ... ilçesi, İshakçelebi Mahallesi 766 ada 6 parsel ... taşınmazın kamulaştırma bedelinin tespiti ile kamulaştırılan taşınmazın davacı idare adına tesciline karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
1. Bir kısım davalılar vekili cevap dilekçesinde özetle; kamulaştırma bedelinin düşük belirlendiğini, bu nedenle kamulaştırma bedelinin tespit edilmesini talep etmiştir.
2. Diğer davalılar cevap dilekçesi sunmamıştır.
III. MAHKEME KARARI
Mahkemenin 17.06.2013 tarihli ve 2012/202 Esas, 2013/297 Karar ... kararı ile davalılar Maliye Hazinesi, ..., Fadıl Gök ve ... ... Bilgir hakkında açılan davanın reddine, diğer davalılar yönünden davanın kabulüne karar verilmiştir.
IV. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Birinci Bozma Kararı
1. Mahkemenin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı idare ve bir kısım davalılar vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Yargıtay (Kapatılan) 18. Hukuk Dairesinin 16.12.2013 tarihli ve 2013/14318 Esas, 2013/18048 Karar ... kararı ile hükme esas alınan bilirkişi kurulu raporunda somut emsal olarak incelenen taşınmazın 27.12.2011 tarihli satışının serbest satış olmadığından taşınmazın gerçek değerini yansıtmadığı, bu sebeple emsalin özel amaçlı olmayan, özel nitelikleri bulunmayan taşınmaz satışlarından seçilmesi gerektiği, kabule göre de dava konusu taşınmazın ve emsallerin belediye ve bulundukları cadde ve sokaklara göre dava tarihi itibarıyla belirlenen emlak vergisine esas tutulan asgari m² değerlerinin ilgili belediye başkanlığından getirtilerek karşılaştırılması ve değerlendirmeye esas alınan oranlar fahiş ölçüde farklı olduğunda bu farklılık ve çelişkinin giderilmesi gerektiği düşünülmediğinden kararın bozulmasına karar verilmiştir.
3. Yargıtay (Kapatılan) 18. Hukuk Dairesinin 16.12.2013 tarihli ve 2013/14318 Esas, 2013/18048 Karar ... kararına karşı davacı idare ve bir kısım davalılar vekilleri karar düzeltme yoluna başvurmuştur.
4. Yargıtay (Kapatılan) 18. Hukuk Dairesinin 23.03.2015 tarihli ve 2015/98 Esas, 2015/4059 Karar ... ilamı ile, bir kısım davalılar vekilinin karar düzeltme isteminin reddine, davacı idarenin karar düzeltme isteminin kabulü ile 16.12.2013 tarihli ve 2013/14318 Esas- 2013/18048 Karar ... ilamına dava konusu taşınmazın tapu kaydında "Manisa Ulu Cami ve Niobe Çevresindeki Tescilli İzmir II Numaralı Kültür ve Tabiat Anıtsal Yapıların Koruma Alanında Bulunmaktadır" şeklinde tapu kaydında mevcut şerhin, taşınmazın değerinde oluşturması kaçınılmaz olan değer kaybı ile ilgili olarak, inşaat yoğunluğu, proje çeşitliliği, kat sayısı vs. gibi hususlarda anıtsal yapı koruma alanı dışında kalan komşu parseller ile dava konusu taşınmaz arasında değer kaybı yönünde olumsuz bir durum meydana getirip getirmediği belediye imar müdürlüğü ve koruma kurulundan sorularak yazı cevaplarını karşılar ek rapor alınarak sonucuna göre hüküm kurulması ve taşınmazın tapu kaydında "Naklen ... Bey Vakfından" şeklinde şerh bulunduğu anlaşıldığından dava konusu taşınmazın bu şerhle birlikte davacı adına tesciline karar verilmesi gerektiği yönünde bozma kararına ilave bozma maddeleri yazılmasına karar verilmiştir.
B. Mahkemece Bozmaya Uyularak Verilen Karar
Mahkemenin 25.04.2017 tarihli ve 2015/290 Esas, 2017/337 Karar ... kararı ile davalılar Maliye Hazinesi, ..., Fadıl Gök ve ... ... Bilgir hakkında verilen karar kesinleştiğinden yeniden hüküm tesisine yer olmadığına, diğer davalılar yönünden ise davanın kabulüne karar verilmiştir.
C. İkinci Bozma Kararı
1. Mahkemenin 25.04.2017 tarihli ve 2015/290 Esas, 2017/337 Karar ... kararına karşı süresi içinde davacı idare ve bir kısım davalılar vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.
2.Dairemizin 04.03.2019 tarihli ve 2017/31286 Esas, 2019/3525 Karar ... kararı ile onanmasına karar verilmiştir.
3.Dairemizin 04.03.2019 tarihli ve 2017/31286 Esas, 2019/3525 Karar ... kararına karşı davacı idare ve bir kısım davalılar vekilleri karar düzeltme yoluna başvurmuştur.
4. Dairemizin 16.09.2021 tarihli ve 2020/2865 Esas, 2021/9814 Karar ... ilamı ile dava konusu taşınmazın kamulaştırma işlemine ilişkin olarak davalı ... haricindeki davalılar vekilince açılan iptal istemli dava dosyasında kamulaştırmaya esas 14.12.2011 tarihli 962 ... belediye encümen kararının Manisa 1. İdare Mahkemesinin 05.02.2015 tarihli 2012/1042 Esas, 2015/87 Karar ... ilamı ile iptal edildiği ve kararın 08.04.2016 tarihinde kesinleştiği dikkate alındığında; davalı ... haricindeki davalılar yönünden davanın reddine ve bozma öncesi bankaya bloke edilen kamulaştırma bedelinin davalı ... dışındaki davalılara ödenmiş ise bankadan çekilinceye kadar varsa işlemiş faizi ile birlikte davalılardan tahsili ile davacı idareye verilmesine, ödenmemiş ise idareye iadesine, mahkemece verilen ilk karar gereği dava konusu taşınmazın davalı ... dışındaki davalılar adına olan tapu kaydının iptali ile davacı idare adına tescil edilmiş ise idare adına oluşan tapu kaydının iptali ile davalı ... dışındaki davalılar adına hisseleri oranında yeniden tesciline karar verilmesi gerektiğinden bahisle kararın bozulmasına karar verilmiştir.
D. Mahkemece Bozmaya Uyularak Verilen Son Karar
Mahkemenin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davalı ... yönünden davanın kabulüne, diğer davalılar yönünden ise davanın reddine karar vermiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Mahkemenin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı idare ve bir kısım davalılar vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
1. Davacı idare vekili temyiz dilekçesinde özetle; tespit edilen kamulaştırma bedelinin davalılara öncelikle depo ettirilmesi ve davalılara ödendiği tarihten itibaren faiz işletilmesi gerektiğini, kamulaştırmanın iptal edilmesi nedeniyle davanın reddine karar verilmesinin hatalı olduğunu, iade edilmesi gereken miktarın kararda açıkça gösterilmemesi infazda tereddütte sebebiyet vereceğini, davacı idare lehine vekâlet ücreti takdir edilmesi gerektiğini ileri sürerek kararın bozulmasını talep etmiştir.
2. Bir kısım davalılar vekili temyiz dilekçesinde özetle; davacı idare kamulaştırma nedeniyle dava konusu taşınmaz üzerindeki yapıyı yıktığı ve ayrıca ağaçları da söktüğünü, idarenin kusuru nedeniyle ağaç ve yapı bedellerinin davalılardan istenmesinin hukuka aykırı olduğunu, davalılara ödenmiş olan kamulaştırma bedelinin bankadan çekilinceye kadar işlemiş faizi ile davalılardan tahsiline karar verilmesinin hatalı olduğunu ileri sürerek kararın bozulmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukukî Nitelendirme
Uyuşmazlık, dava konusu taşınmazın kamulaştırma bedelinin tespitine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 ... Hukuk Muhakameleri Kanunu’nun (6100 ... Kanun) geçici 3 üncü maddesinin atfıyla 1086 ... Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu'nun (1086 ... Kanun) 26.09.2004 tarihli ve 5236 ... Kanun'la yapılan değişiklikten önceki 427 ilâ 439 uncu maddeleri.
2.2942 ... Kanun'un 10 uncu maddesinin sekizinci fıkrası ile 11 inci maddesi.
3. 2004 ... İcra ve İflas Kanunu’nun (2004 ... Kanun) 40 ıncı maddesinin ikinci fıkrası; “Bir ilâm hükmü icra edildikten sonra bölge adliye mahkemesince kaldırılır veya yeniden esas hakkında karar verilir ya da Yargıtayca bozulup da aleyhine icra takibi yapılmış olan kimsenin hiç veya o kadar borcu olmadığı kesin bir ilâmla tahakkuk ederse, ayrıca hükme hacet kalmaksızın icra tamamen veya kısmen eski hâline iade olunur.”
3. Değerlendirme
1. Temyiz olunan nihai kararlarının bozulması 6100 ... Kanun'un geçici 3 üncü maddesinin atfıyla 1086 ... Kanun'un 26.09.2004 tarihli ve 5236 ... Kanun'la yapılan değişiklikten önceki 428 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olup, davacı idare ve bir kısım davalılar vekillerinin aşağıdaki bentler dışında kalan temyiz itirazları kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
3. Kararda davalı ...’ın tapudaki hissesinin hatalı yazılması yerinde görülmemiştir.
4. 2004 ... Kanun’un 40 ıncı maddesinin ikinci fıkrası uyarınca bozma öncesi karara istinaden başlatılan icra takip dosyalarında yapılan ödemelerin iadesine ilişkin hüküm kurulması bozmayı gerektirir.
Ne var ki; bu hataların giderilmesi yeniden yargılama yapılmasını gerektirmediğinden Mahkeme kararının düzeltilerek onanması gerekir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
1. Davacı idare ve bir kısım davalılar vekillerinin diğer temyiz itirazlarının reddine,
2. Davacı idare ve bir kısım davalılar vekillerinin temyiz itirazlarının kısmen kabulü ile gerekçeli kararın hüküm fıkrasının;
a) (1-b) bendinde yer alan “45/964” ibaresinin çıkartılmasına yerine “45/694” ibaresinin yazılmasına,
b) (1-c) bendinde yer alan “Manisa 4. İcra Müdürlüğünün 2013/3118 Esas, 2013/3119 E -2013/3120 E -2013/3121 E - 2013/3122 E ... dosyaları kapsamında bu davalılar hisseleri için ödenen bedellerin de iadesine,” ibaresinin hükümden çıkartılması suretiyle hükmün DÜZELTİLEREK ONANMASINA,
Davacı idareden ve davalılar ... vd.'den peşin alınan temyiz harçlarının istenildiğinde iadesine,
11.12.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.