"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : Gaziantep Bölge Adliye Mahkemesi 5. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2022/27 Esas, 2023/540 Karar
KARAR : Yeniden esas hakkında verilen karar
İLK DERECE MAHKEMESİ : Kahramanmaraş 3. Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2020/505 Esas, 2021/320 Karar
Taraflar arasındaki 2942 ... Kamulaştırma Kanunu’nun (2942 ... Kanun) 19 uncu maddesi uyarınca zemini davacı idareye ait taşınmaz üzerinde bulunan muhdesat bedelinin tespiti istemine ilişkin davada yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davacı idare vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun kabulü ile İlk Derece Mahkemesi hükmü kaldırılarak, davanın yeniden görülmesi için dosyanın kararı veren İlk Derece Mahkemesine gönderilmesine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesinin kaldırma kararı üzerine yeniden yargılama yapan İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davacı idare vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun kabulü ile İlk Derece Mahkemesi hükmü kaldırılarak yeniden esas hakkında hüküm kurulmak suretiyle davanın kabulüne karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davalı vekili tarafından temyiz edilmekle; süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı idare vekili dava dilekçesinde özetle; Kahramanmaraş ili, Onikişubat ilçesi, ... Mahallesi 6235 ada 12 nolu parsel ve parseli çevreleyen ağaçların kamulaştırma bedelinin tespiti ile müvekkili belediye adına aidiyetine, vekâlet ücreti ile yargılama giderlerinin karşı tarafa yükletilmesine karar verilmesine talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı vekili cevap dilekçesinde; tarafsız bilirkişilerce ağaçların bedelinin belirlenmesini talep etmiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davanın kabulüne karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı idare vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davacı idare vekili istinaf dilekçesinde özetle; bilirkişi raporunun eksik inceleme ve araştırma sonucu oluşturulduğunu, dava konusu taşınmaz kapama bahçe olarak kabul edilse bile tek yıllık bitkiler gibi hesap yapılamayacağını, maliyet hesabı yapılırken tüketiciye ulaşan fiyatlar yerine toptan satış fiyatlarının esas alınması gerektiğini, her bir bahçenin toplam alana göre kapladığı alanın oranı belli olmasına rağmen karışık kapama bahçe hesabı yapıldığını, Onikişubat İlçe Tarım ve Orman Müdürlüğü verilerine göre karışık meyve bahçesinin 1 dekarının net gelirinin 921,21 TL olarak alınması gerektiğini, objektif değer artışının arazi bedelinin yarısını geçemeyeceğini ve kapitalizasyon faiz oranının %6 olarak alınması gerekirken %5 olarak alınmasının hatalı olduğunu ileri sürerek kararın kaldırılmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile kapama karışık meyve bahçesi niteliğindeki taşınmazın üzerindeki muhdesat bedelinin tespitinde kapama karışık meyve bahçesi ve zemine ekilebilecek münavebe ürünlerine göre tespit edilen net gelirlerine kapitalizasyon faizi uygulamak suretiyle bedel belirlemekle yetinilmesi gerekirken muhdesat bedeli belirlenirken 2942 ... Kanun'un 11 inci maddesi gereğince objektif değer artışı uygulanmayacağı gözetilmeden sadece zemine ekilebilecek münavebe ürünlerine göre tespit edilen net gelirler hesabında objektif uygulanmış ise de bu işlem ile sonuç olarak ağaç bedeli düştüğünden ve bu hususta davalı vekili istinaf yoluna başvurmadığından bu hususta inceleme yapılmadığı ancak İlk karar davacı idare vekilince istinaf edilmiş olup, ilk kararda tespit edilen bedel, istinaf yoluna başvurmayan davalı yönünden kesinleşmiştir. Bu nedenle Dairemiz kaldırma kararı öncesi verilen ilk kararın davalı tarafınca istinaf edilmediği ve bu nedenle davacı idare lehine oluşan aleyhe hüküm kurma yasağı gereğince ilk karar ile hükmedilen bedel olan 708.412,00TL bedel üzerinden yeniden karar verilmesi gerektiği ve kamulaştırılarak bedeli ödenen muhdesatın davacı idareye ait olduğunun tespiti ile var ise tapu kaydında bulunan muhdesatın davalıya ait olduğuna ilişkin şerhin kaldırılması gerektiğinin düşünülmemesi doğru görülmediğinden davacı idare vekilinin istinaf başvurusunun kabulü ile İlk Derece Mahkemesi hükmü kaldırılarak yeniden esas hakkında hüküm kurulmak suretiyle davanın kabulüne karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davalı vekili temyiz dilekçesinde özetle; idarenin kazanılmış hakka yönelik istinaf talebi olmadığını, İstinaf Mahkemesince tespit edilen yasal eksikliklerin giderilmesinden sonra yeniden karar verildiğini, kamu düzeni olgusunun idare lehine değerlendirilmesinin hatalı olduğunu ileri sürerek Bölge Adliye Mahkemesi kararının kaldırılarak İlk Derece Mahkeme kararının onanmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, 2942 ... Kanun'un 19 uncu maddesi uyarınca zemini davacı idareye ait taşınmaz üzerinde bulunan muhdesat bedelinin tespiti istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1.6100 ... Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 ... Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
2. 2942 ... Kanun'un 10 uncu, 11 inci ve 19 uncu maddeleri.
3. Değerlendirme
1.Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 ... Kanun'un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Kapama meyve bahçesi niteliğindeki taşınmaza net gelir esas alınarak değer biçildikten ve zemine ekilebilecek münavebe ürünlerinin net gelirine göre biçilen değer mahsup edildikten sonra muhdesat bedelinin tespit edilerek, davalı tarafça ilk karar istinaf edilmediğinden resen de gözetilmesi gereken aleyhe hüküm kurma yasağı nedeniyle ilk hükümle tespit edilen bedelin tespitine ilişkin karar verilmesinde bir isabetsizlik görülmemiştir.
3. Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olup temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Davalı vekilinin yerinde görülmeyen tüm temyiz itirazlarının reddiyle usul ve kanuna uygun Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 ... Kanun’un 370 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Davalıdan peşin alınan temyiz harcının Hazineye irat kaydedilmesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
11.12.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.