"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : Sakarya Bölge Adliye Mahkemesi 4. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2022/2211 Esas, 2023/664 Karar
KARAR : Kabul
Taraflar arasında İlk Derece Mahkemesinde görülen ve istinaf incelemesinden geçen 4650 ... Kanun'la değişik 2942 ... Kamulaştırma Kanunu'nun (2942 ... Kanun) 10 uncu maddesine dayanan kamulaştırma konusu irtifak ... bedelinin tespiti ve bu hakkın davacı idare adına tescili istemine ilişkin davada verilen karar hakkında yapılan temyiz incelemesi sonucunda, Dairece Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozulmasına karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesince bozmaya uyularak yeniden yapılan yargılama sonucunda; davanın kabulüne karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacı idare vekilince temyiz edilmekle; süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı idare vekili dava dilekçesinde özetle; Kocaeli ili, Başiskele ilçesi, ... Mahallesi 6093 (yenileme sonrası paşadağ mahallesi 2928 ada 4 ) parsel ... taşınmazın kamulaştırma konusu irtifak ... bedelinin tespiti ve bu hakkın davacı idare adına tescilini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalılar tarafından cevap dilekçesi sunulmamıştır.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davanın kabulüne ve kamulaştırma konusu irtifak ... bedelinin tespiti ile bu hakkın davacı idare adına tesciline karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı idare ve bir kısım davalılar vekilleri istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin 09.04.2021 tarihli ve 2020/1868 Esas, 2021/582 Karar ... kararı ile arsa niteliğindeki dava konusu taşınmaza emsal karşılaştırması yapılarak değer biçilmesinde bir isabetsizlik bulunmadığı, ancak 27.11.2020 tarihli Resmî Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Anayasa Mahkemesi’nin 16.07.2020 tarih ve 2018/104 Esas, 2020/39 Karar ... kararı ile iptal edilmesi üzerine, ilgili bankaya depo edilen kamulaştırma bedelinin herhangi bir vadeli hesapta tutulmaksızın derhal hak sahibine ödenmesi gerektiğinden 6100 ... Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun (6100 ... Kanun) 353 üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendinin iki numaralı alt bendi gereğince resen düzeltilerek yeniden esas hakkında hüküm kurulmuştur.
V. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Bozma Kararı
1. Bölge Adliye Mahkemesinin 09.04.2021 tarihli ve 2020/1868 Esas, 2021/582 Karar ... kararına karşı süresi içinde davacı idare ve davalı ... vasisi vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Dairemizce yapılan inceleme sonucunda; arsa niteliğindeki dava konusu taşınmaza emsal karşılaştırması yapılarak değer biçilmesinde yöntem itibarıyla bir isabetsizlik görülmediği, ancak dava konusu taşınmazın emlak vergi değerinin karşılaştırılmasında emsal taşınmazın dava konusu taşınmazdan daha değerli olduğu anlaşıldığı halde, bilirkişi raporunda dava konusu taşınmazın emsal ile aynı değerde olduğu kabul edilmek suretiyle bedel belirlendiğinden hükme esas alınan bilirkişi raporu inandırıcı görülmediği, bu durumda taraflara, dava konusu taşınmaza yakın bölgelerden ve yakın zaman içinde satışı yapılan benzer yüzölçümlü satışları bildirmeleri için imkan tanınması, lüzumu halinde resen emsal celbi yoluna gidilip yeniden oluşturulacak bilirkişi kurulu marifetiyle mahallinde keşif yapılarak, sonucuna göre usulî kazanılmış haklar da gözetilmek suretiyle hüküm kurulması gerektiğinden bahisle kararın bozulmasına karar verilmiştir.
B. Bölge Adliye Mahkemesince Bozmaya Uyularak Verilen Karar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davanın kabulüne karar verilmiştir.
VI. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı idare vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davacı idare vekili temyiz dilekçesinde özetle; emsal taşınmaz daha merkezi olmasına rağmen dava konusu taşınmazın emsal ile yakın değerde kabul edildiğini, emsal taşınmazın uygun olmadığını, değer düşüklüğü oranının da yüksek belirlendiğini, bilirkişi heyetinin uygun oluşturulmadığını belirterek kararın bozulmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukukî Nitelendirme
Uyuşmazlık, dava konusu taşınmazın irtifak ... bedelinin tespiti istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1.6100 ... Kanun’un 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
2. 2942 ... Kanun'un 10 uncu maddesinin sekizinci fıkrası ile 11 inci maddesi.
3. Değerlendirme
1. Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 ... Kanun’un 371 inci maddesi ile 369 uncu maddesinin birinci fıkrasında yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Arsa niteliğindeki dava konusu taşınmaza 2942 ... Kanun’un 11 inci maddesinin birinci fıkrasının (g) bendi uyarınca değer biçilmesine ve aynı Kanun'un 11 inci maddesinin son fıkrası uyarınca taşınmaz malın niteliği, tamamının yüzölçümü, geometrik durumu ve enerji nakil hattı güzergahı dikkate alınarak değer düşüklüğü oranı belirtilmek suretiyle irtifak ... karşılığının tespit edilmesi yerindedir.
3. Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olup, davacı idare vekilinin aşağıdaki paragraf kapsamı dışındaki temyiz itirazları kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
4. Dava konusu taşınmazın kadastro yenilemesi çalışmaları sonucu yüzölçümü değiştiğinden bozma sonrası alınan fen raporuna göre hüküm kurulmaması ve ayrıca kadastro yenileme çalışmaları sonucu yeni Mahalle, ada-parsel numarası üzerinden karar verilmemesi bozmayı gerektirir.
Ne var ki bu hatanın giderilmesi yeniden yargılama yapılmasını gerektirmediğinden 6100 ... Kanun'un 370 inci maddesinin ikinci fıkrası hükmü uyarınca mahkeme kararının düzeltilerek onanması gerekir.
VII. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
1.Davacı idare vekilinin diğer temyiz itirazlarının reddine,
2.Davacı idare vekilinin Bölge Adliye Mahkemesi kararına yönelik temyiz itirazının kısmen kabulü ile Bölge Adliye Mahkemesi kararının hüküm fıkrasının;
a) (1) numaralı bendinde yer alan “2928 ada” ibaresinden önce gelmek üzere “Paşadağ Mahallesi” ibaresinin yazılması,
b) (2) numaralı bendinde yer alan “Yuvacık Mah. 6093 parsel ... taşınmazın 24.05.2019 tarihli Harita Mühendisi ... ... imzalı fen bilirkişisi raporuna ekli krokide 693/İRT” ibaresinin çıkartılması yerine “Paşadağ Mahallesi 2928 ada 4 parsel ... taşınmazın 02.09.2022 tarihli Harita Mühendisi Ömür ... Gayret imzalı fen bilirkişisi raporuna ekli krokide 4/IRT” ibaresinin yazılması,
c) (3) numaralı bendinde yer alan “... ...'ın 24/05/2019” ibaresinin çıkartılmasına yerine “ Ömür ... Gayret’in 02.09.2022” ibaresinin yazılması suretiyle DÜZELTİLEREK ONANMASINA,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
Davacı idareden peşin alınan temyiz harcının istek halinde iadesine,
11.12.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.