"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : Adana Bölge Adliye Mahkemesi 14. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2022/316 Esas, 2022/442 Karar
KARAR : Esastan ret
İLK DERECE MAHKEMESİ : İskenderun 2. Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2009/300 Esas, 2019/146 Karar
Taraflar arasındaki 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu'nun (2942 sayılı Kanun) mülga 38 inci maddesine dayanan tapu iptal ve tescil istemine ilişkin davada yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın reddine karar verilmiştir.
Kararın davacı ... Büyükşehir Belediye Başkanlığı vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacı ... Büyükşehir Belediye Başkanlığı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı ... Büyükşehir Belediye Başkanlığı vekili dava dilekçesinde; dava konusu Hatay ili, İskenderun ilçesi, ... Mahallesi 3662 parsel sayılı taşınmazın müvekkili idarece 1960-1965 yıllarında yol yapımı amacıyla kamulaştırıldığını, ancak daha sonra bedelin yüksek bulunması neticesinde kamulaştırma işleminden vazgeçildiğini, İskenderun 1. Asliye Hukuk Mahkemesinin 1990/833 Esas, 1992/407 Karar sayılı ilamı ile maliklerin açtığı kamulaştırmasız el atma nedeniyle tazminat davasının da o tarihte yürürlükte bulunan 2942 sayılı Kanun'un 38 inci maddesi gereğince 20 yıllık hak düşürücü süre geçtiği gerekçesi ile reddolunduğu, anılan kararın temyiz ve karar düzeltme aşamalarından geçerek kesinleştiğini, diğer taraftan Anayasa Mahkemesince 2942 sayılı Kanun'un 38 inci maddesinin 10.04.2003 tarihinde iptal edildiğini, bu kanun boşluğunu doldurmak üzere Yargıtay Hukuk Genel Kurulunun 25.05.2005 tarihli ve 2005/5288 Esas, 2005/352 Karar sayılı kararı ile “...Anayasa Mahkemesinin iptal kararından önce iptal edilen yasa kuralına dayanılarak davacı idare yararına kazanılmış mülkiyet hakkının Anayasa Mahkemesi kararından etkilenmeyeceği, şu hale göre 20 yıllık hak düşürücü süre iptal kararından önce dolduğundan mülkiyet hakkı sona ermiştir” şeklinde karar verildiğini, bu kapsamda eldeki davanın açıldığını dava konusu taşınmazın davalılar adına olan tapu kaydının iptali ile müvekkili idare adına tesciline karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
Bir kısım davalılar vekili Avukat ... cevap dilekçesinde özetle; dava konusu taşınmazın kadastro parseli olup taşınmazı konu alan bir uygulama imar planının bulunmadığını, 2942 sayılı Kanun uyarınca bir kadastro parselinin kısmen kamulaştırılmasına olanak bulunmadığını, 2942 sayılı Kanun'un 38 inci maddesinin Anayasa'ya aykırı bulunarak iptal edildiğini ve uygulanmasının mümkün olmadığını, ayrıca söz konusu maddenin yalnızca malikin dava açma hakkını elinden aldığını, mülkiyetin idareye geçeceği yönünde bir hüküm içermediğini, dolayısıyla davacı idare tarafından bu hükme dayanılarak taşınmazın tapusunun adına tescilini talep edemeyeceğini ileri sürmüştür.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davanın reddine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı ... Büyükşehir Belediye Başkanlığı vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davacı ... Büyükşehir Belediye Başkanlığı vekili istinaf dilekçesinde özetle; dava konusu taşınmazın imar planında yol olarak ayrıldığını ve 1965 yılından beri fiilen yol olarak kullanıldığını, müvekkili idarece taşınmazın maliklerine tapu dağıtmak için kamulaştırıldığını, ancak daha sonrasında mahkemece yüksek bedel belirlenmesi nedeniyle kamulaştırma işleminden vazgeçildiğini, taşınmaz maliklerince İskenderun 1. Asliye Hukuk Mahkemesinin 1990/833 Esas 1992/407 Karar sayılı dosyası ile müvekkili idareye karşı kamulaştırmasız el atma nedeniyle tazminat davası açıldığını, ancak o tarihte yürürlükte bulunan 2942 sayılı Kanun’un 38 inci maddesi gereğince 20 yıllık hak düşürücü sürenin geçtiği gerekçesi ile davanın reddedildiğini, bu nedenle dava konusu taşınmazın imar planında yola giden kısımlarının 2942 sayılı Kanun’un 38 inci maddesi gereğince müvekkili idare adına tapuya kayıt ve tescili amacıyla huzurdaki davanın açıldığını ileri sürmüştür.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile somut olayda davacı idare vekilince davalı tarafın İskenderun Asliye Hukuk Mahkemesinde 1990 yılında kamulaştırmasız el atma nedeniyle tazminat davası açması ve açılan kamulaştırmasız el atma nedeniyle tazminat davasının reddolunması nedeniyle 2942 sayılı Kanun'un 38 inci maddesi gereğince davalılar adına tescilli bulunan taşınmazın tapusunun iptali ile müvekkili belediye adına tesciline karar verilmesini talep etmiş, İlk Derece Mahkemesince davacı idarenin anılan davayı açamayacağı 5999 sayılı Kanun ile 2942 sayılı Kanun'a eklenen geçici 6 ncı madde gereğince davacı idarenin davasının reddine karar verildiği, yapılan incelemede 2942 sayılı Kanun'un 38 inci maddesinin Anayasa Mahkemesinin 10.04.2003 tarihli ve 2022/112 Esas, 2003/33 Karar sayılı kararı ile iptal edildiği, iptal kararının 04.11.2003 tarihinde Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe girdiği, bu madde gereğince açılan tapu iptal ve tescil davalarının da dinlenilirliğinin kalmadığının anlaşıldığı, ayrıca 30.06.2010 tarihinde yürürlüğe giren 5999 sayılı Kanun ile 2942 sayılı Kanun'a eklenen geçici 6 ncı madde ve bu maddeyi değiştiren 11.06.2003 tarihinde yürürlüğe giren 6487 sayılı Kanun'un 21 inci maddesinin geçici 6 ncı madde ile 09.10.1956 tarihinden sonraki el atmalara da yeniden dava hakkı getirildiğinden dava konusu taşınmaza da 1960-1965 yıllarında el atıldığının davacı idarenin kabulünde olduğu açık olduğundan davasının reddine karar verilmesinde bir isabetsizlik görülmediği gerekçesiyle davacı ... Büyükşehir Belediye Başkanlığı vekilinin istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı ... Büyükşehir Belediye Başkanlığı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davacı ... Büyükşehir Belediye Başkanlığı vekili temyiz dilekçesinde özetle; istinaf dilekçesinde ileri sürdüğü sebepleri tekrar etmiş; ayrıca müvekkili idare aleyhine hükmedilen vekâlet ücreti ve harçların kabul edilemeyeceğini ileri sürmüştür.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, temel olarak 2942 sayılı Kanun'un mülga 38 inci maddesine dayanan tapu iptal ve tescili hususundadır.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
2. 2942 sayılı Kanun'un mülga 38 inci maddesi.
3. Değerlendirme
1. Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun'un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olup, temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Davacı ... Büyükşehir Belediye Başkanlığı vekilinin yerinde görülmeyen tüm temyiz itirazlarının reddiyle usul ve kanuna uygun Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun'un 370 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Davacı ... Başkanlığından peşin alınan temyiz harcının Hazineye irat kaydedilmesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
18.01.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.