"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : Gaziantep Bölge Adliye Mahkemesi 5. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2022/1120 Esas, 2023/744 Karar
KARAR : Esastan ret/Yeniden esas hakkında verilen karar
İLK DERECE MAHKEMESİ : Kahta 1. Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2021/546 Esas, 2022/195 Karar
Taraflar arasındaki 4650 sayılı Kanun'la değişik 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu'nun (2942 sayılı Kanun) 10 uncu maddesine dayanan kamulaştırma bedelinin tespiti ve bu kamulaştırılan taşınmazın davacı idare adına tescili davasında yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davacı idare vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun kabulü ile İlk Derece Mahkemesi hükmü kaldırılarak, davanın yeniden görülmesi için dosyanın kararı veren İlk Derece Mahkemesine gönderilmesine karar verilmiştir.
Kararın taraf vekillerince istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince davalı vekilinin istinaf başvurusunun esastan reddine, davacı idare vekilinin istinaf başvurusunun kısmen kabulü ile İlk Derece Mahkemesi hükmü kaldırılarak, yeniden esas hakkında hüküm kurulmak suretiyle davanın kabulüne karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davalı vekili tarafından temyiz edilmekle; süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı idare vekili dava dilekçesinde özetle; Adıyaman ili, Kahta ilçesi, ... köyü, 591parsel sayılı taşınmazın 5366,16 m²lik kısmının kullanım hakkı 49 yıllığına ... HES Elektrik Üretim A.Ş.'ye ait olmak üzere Maliye Hazinesi adına tapuya kayıt ve tesciline karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı vekili cevap dilekçesi sunmamıştır.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davanın kabulüne, kamulaştırma bedelinin tespiti ile kamulaştırılan taşınmazın kullanım hakkı 49 yıllığına ... HES'e ait olmak üzere davacı ... adına tesciline karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
1.Davacı ... vekili istinaf dilekçesinde özetle; taşınmaz üzerindeki ağaç ve damlama sulama tesisinin kamulaştırma kararının askı ilan tarihlerinden önce mi sonra mı yapıldığının tespiti gerektiğini, taşınmazın acele el koyma dosyasındaki hali dikkate alınarak hesaplama yapılması gerektiğini, objektif değer artışının yüksek uygulandığını ileri sürmüştür.
2.Davalı vekili istinaf dilekçesinde özetle; dava konusu taşınmazın 1.sınıf sulu arazi niteliğinde olduğunu, bedelin düşük belirlendiğini, objektif değer artışının yüksek hesaplanması gerektiğini, taşınmaz üzerindeki ağaç bedellerinin düşük hesaplandığını, taşınmaz sulu arazi vasfında olduğunu, üzerinde kurulu olduğu ... HES Santrali ve Kahta Çayının da cazibeli suyu ile sulanan bir taşınmaz olduğunu, taşınmazda bulunan yapı ve damlama sistemleri de taşınmazın ekonomik değerini arttırdığı için taşınmaz bedelinin daha yüksek olması gerektiğini, bilirkişi raporlarında biçilen değerlerin düşük olduğunu ileri sürerek kararı istinaf etmiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile arazi niteliğindeki dava konusu taşınmaza net gelir yöntemine göre değer biçilmesinde ve dava konusu taşınmazın konumu ve bilirkişi kurulu raporunda belirtilen özellikleri dikkate alınarak gelir metoduna göre belirlenen m² birim fiyatına objektif değer artış oranı uygulanarak kamulaştırma bedelinin hesaplanmasında sonuç bedel itibarıyla bir isabetsizlik bulunmadığı; ancak İlk Derece Mahkemesinin 2018/407 Esas, 2018/1352 Karar sayılı kararına karşı davalı tarafça istinaf yoluna başvurulmadığı ve mahkemenin 2018/407 Esas, 2018/1352 Karar sayılı kararı ile belirlenen bedelin davacı idare lehine usulü kazanılmış hak oluşturduğu, mahkemece davacı idarenin usulü kazanılmış hakkına gözetilerek hüküm kurulması gerekirken bu hususun göz ardı edilerek son bilirkişi raporunda tespit edilen bedel doğrultusunda hüküm kurulması hatalı olduğundan Bölge Adliye Mahkemesince yeniden yapılan hesaplama sonucunda; mahkemece kurulan ilk hükümde belirlenen kamulaştırma bedeli olan 117.456,18 TL'den acele el koyma dosyasında depo edilen bedelin mahsup edilerek, 2942 sayılı Kanun’un 10'uncu maddesi kapsamında hükmedilmesi gereken yasal faizin başlangıç tarihinin 28.08.2018 olarak belirlenerek İlk Derece Mahkemesi kararı kaldırılarak yeniden esas hakkında hüküm kurulmasına karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davalı vekili temyiz dilekçesinde özetle; istinaf dilekçesinde ileri sürdüğü sebepleri tekrar ederek kararı temyiz etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukukî Nitelendirme
Uyuşmazlık, temel olarak davacı idare ile davalı tapu maliki arasındaki kamulaştırma bedelinin tespiti istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
2. 2942 sayılı Kanun'un 10 uncu maddesinin sekizinci fıkrası, 11 inci maddesinin birinci ve ikinci fıkraları.
3. Değerlendirme
1. Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun'un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Arazi niteliğindeki taşınmaza 2942 sayılı Kanun’un 11 inci maddesinin birinci fıkrasının (f) bendi uyarınca gelir metodu esas alınarak değer biçilmesi ve aleyhe hüküm verme ilkesi gözetilerek kaldırma kararı öncesi m² birim bedeli üzerinden bedelinin tespit edilmesi yerindedir.
3. Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olup temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Davalı vekilinin yerinde görülmeyen tüm temyiz itirazlarının reddiyle usul ve kanuna uygun Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun’un 370 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Davalıdan peşin alınan temyiz harcının Hazineye irat kaydedilmesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
14.02.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.