"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : ... Bölge Adliye Mahkemesi 5. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2019/2442 Esas, 2021/1548 Karar
KARAR : Düzeltilerek yeniden esas hakkında verilen karar
İLK DERECE MAHKEMESİ : Bakırköy 8. Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2018/370 Esas, 2019/424 Karar
Taraflar arasındaki kamulaştırmasız el atılan taşınmaz bedelinin tahsili ve ecrimisil davasında yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince tazminat talebi yönünden davanın kabulüne, ecrimisil talebi yönünden davanın reddine karar verilmiştir.
Kararın taraf vekillerince istinaf edilmesi üzerine Bölge Adliye Mahkemesince başvuruların kabulü ile İlk Derece Mahkemesi hükmü kaldırılarak, davanın yeniden görülmesi için dosyanın kararı veren İlk Derece Mahkemesine gönderilmesine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesinin kaldırma kararı üzerine yeniden yargılama yapan İlk Derece Mahkemesince tazminat ve ecrimisil talepleri yönünden davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davalı idare vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvuruların kısmen kabulü ile İlk Derece Mahkemesi hükmü kaldırılarak düzeltilerek yeniden esas hakkında hüküm kurulmak suretiyle tazminat ve ecrimisil talepleri yönünden davanın kabulüne karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davalı idare vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacılar vekili dava dilekçesinde özetle; ... ili, ... ilçesi, ... Mahallesi 757 ada 6 parsel sayılı taşınmaza kamulaştırma yapılmaksızın yol ve viyadük yapılmak suretiyle fiilen el atıldığını belirterek kamulaştırmasız el atılan taşınmaz bedelinin ve ecrimisilin davalı idareden tahsilini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı idare vekili cevap dilekçesinde özetle; davanın belirsiz alacak davası olarak açılması mümkün olmadığından reddi gerektiğini, uzlaşma dava şartı yerine getirilmediğinden davanın reddine karar verilmesini, dava konusu taşınmazın bağlantı yolu tesis etmek amacıyla 13.12.2005 tarihli, 1890-1157 sayılı Encümen kararı ile kamulaştırılması kararının alındığını, ancak tapu devir işleminin gerçekleştirilemediğini, taşınmazın tamamına 1997 yılında el atıldığını, taşınmazın %40'ının bedelsiz terkin edilmesi gerekip gerekmediğinin araştırılması gerektiğini ileri sürmüştür.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davanın kabulüne, el atma tazminatının ve ecrimisilin davalı idareden tahsil edilerek davacılara ödenmesine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı idare vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davalı idare vekili istinaf dilekçesinde özetle; dava konusu taşınmazın yol olarak kamu hizmetine tahsis edilmesi nedeniyle ecrimisil talebinin kabulünün hatalı olduğunu, dava konusu taşınmaz için belirlenen bedelin yüksek olduğunu, yakın parsellere ilişkin davalarda daha düşük metrekare birim bedellerine hükmedildiğini, takyidatların bedele yansıtılmasına hükmedilmemesinin doğru olmadığını ileri sürmüştür.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile kamulaştırmasız el atılan arsa niteliğindeki taşınmaza mahallinde yapılan keşif sonucu emsal karşılaştırması yapılarak değer biçen, usul ve kanuna uygun olarak düzenlenen hükme esas alınan bilirkişi raporuna göre el atma ve ecrimisil bedelinin davalı idareden tahsiline karar verilmesi doğru olduğu gibi taşınmazın imar durumu ve bilirkişi raporunda belirlenen niteliğine göre bedelinin uygun olduğu, böylece İlk Derece Mahkemesinin kararında usul ve esas yönünden hukuka aykırılık bulunmadığı, ancak tapu kaydında yer alan takyidatların davacılar lehine hükmedilen bedele yansıtılmaması, karar ve ilam harcının fazla alınması gerekçesiyle davalı idare vekilinin istinaf başvurunun kısmen kabulü ile düzeltilerek yeniden esas hakkında hüküm kurulmak suretiyle davanın kabulüne karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı idare vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davalı idare vekili temyiz dilekçesinde özetle; istinaf dilekçesinde ileri sürdüğü sebepleri tekrar etmiş; ayrıca dava konusu taşınmazı kapsayan alanda ... Büyükşehir Belediye Encümeninin 25.03.2020 tarihli kararı ile 3194 sayılı İmar Kanunu'nun 18 inci madde uygulaması yapılması için karar alındığını, ... IV. Numaralı Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulunun 20.10.2021 tarihli kararı ile imar uygulama işleminin uygun olduğuna karar verildiğini, ek beyan dilekçesiyle ise imar uygulamasının kesinleştiğini, taşınmaz maliklerinin hisselerinden düzenleme ortaklık payı kesintisi yapıldıktan sonra kalan hissenin "Turizm ve Ticaret Alanında" kalan 3355 ada 2 parsel sayılı taşınmazda tahsis edildiğini, parselasyon planları ... Kadastro Müdürlüğünce uygun bulunması üzerine ... Tapu Müdürlüğünün 14.03.2022 tarihli 5321 yevmiye numaralı işlemi ile tescil edildiğini, kararın bu yönüyle bozulması gerektiğini ileri sürmüştür.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, ... olarak davacı tapu malikleri ile davalı idare arasındaki kamulaştırmasız el atılan taşınmazın değerinin biçilmesi ve bedelinin tahsili ile ecrimisil hususundadır.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
2. Yargıtay İçtihadı Birleştirme Büyük Genel Kurulunun, 16.05.1956 tarihli ve 1956/1 Esas, 1956/6 Karar sayılı kararının ilgili bölümü şöyledir: “... usulü dairesinde istimlak muamelesine tevessül edilmeksizin gayrimenkulü yola kalbedilen şahsın, esas itibarıyla, gayrimenkulünü yola kalbeden amme hükmi şahsiyeti aleyhine meni müdahale davası açmağa hakkı olduğuna, ancak dilerse bu fiili duruma razı olarak, mülkiyet hakkının amme hükmi şahsiyetine devrine karşılık gayrimenkulünün bedelinin tahsilini de dava edebileceğine ve isteyebileceği bedelin de mülkiyet hakkının devrine razı olduğu tarih olan dava tarihindeki bedel olduğuna 16.05.1956 tarihinde ilk toplantıda ittifakla karar verildi.”
3. Yargıtay İçtihadı Birleştirme Büyük Genel Kurulunun, 16.05.1956 tarihli ve 1954/1 Esas, 1956/7 Karar sayılı kararı ile “... usulü dairesinde istimlak muamelesine tevessül edilmeksizin gayrimenkulü yola kalbedilen şahsın, gayrimenkulünün bedelinin tahsiline ilişkin olarak, gayrimenkulünü yola kalbeden hükmü şahsiyeti aleyhine açacağı bedel davasında müruruzamanın mevzuubahis olamayacağına ve bu itibarla da, hadisede Borçlar Kanunu'nun 66. maddesinin tatbik kabiliyeti bulunmadığına ...” karar verilmiştir.
3. Değerlendirme
1. Tarafların iddia, savunma ve dayandıkları belgelere, uyuşmazlığın hukuki nitelendirilmesi ile uygulanması gereken hukuk kurallarına, dava şartlarına, yargılamaya hâkim olan ilkelere, ispat kurallarına ve temyiz olunan kararda belirtilen gerekçelere göre davalı idare vekilinin aşağıdaki paragrafın kapsamı dışındaki temyiz itirazları yerinde görülmemiştir.
2. Arsa niteliğindeki ... ili, ... ilçesi, ... Mahallesi 757 ada 6 parsel sayılı taşınmaza emsal karşılaştırması yapılarak değer biçilmesinde yöntem itibarıyla bir isabetsizlik bulunmamaktadır.
3. Buna karşın; güncel tapu kaydına ve ... Tapu Müdürlüğünün 27.06.2022 tarihli yazısına göre dava konusu taşınmazın imar uygulaması gördüğü, 14.03.2022 tarihinde kesinleşerek tapu siciline tescil edilen imar uygulaması sonucunda davacıların murisine ait payın 3355 ada 2 parsel sayılı taşınmazda şuyulandırıldığı, ... Belediye Başkanlığının 29.06.2022 tarihli yazısına göre yeni oluşan 3355 ada 2 parsel sayılı taşınmazın 1/1000 ölçekli uygulama imar planında "Turizm ve Ticaret Alanı" olarak planlandığı belirtilmişse de 29.09.2022 tarihli fen bilirkişi ek raporunda 3355 ada 2 parsel sayılı taşınmazın fiili olarak davalı idarenin sorumluluğunda olan ana artere cepheli yeşil alan olarak kullanıldığının tespit edildiği gözetildiğinde, davacılar murisinin yeni tapu kaydındaki payına göre hesap yapılarak sonucuna göre hüküm kurulmasının gerekmesi bozmayı gerektirir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Davalı idare vekilinin temyiz itirazlarının kabulü ile temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının BOZULMASINA,
Davalı idareden peşin alınan temyiz harcının istenildiğinde iadesine,
Dosyanın 6100 sayılı Kanun'un 373 üncü maddesinin ikinci fıkrası uyarınca kararı veren Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
25.01.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.