"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi 5. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2023/831 Esas, 2023/1063 Karar
KARAR : Esastan ret
İLK DERECE MAHKEMESİ : Edirne 2. Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2022/373 Esas, 2023/40 Karar
Taraflar arasındaki 4650 sayılı Kanun'la değişik 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu'nun (2942 sayılı Kanun) 10 uncu maddesine dayanan kamulaştırma bedelinin tespiti ve kamulaştırılan taşınmazın davacı idare adına tescili davasında yapılan yargılama sonunda, İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın taraf vekillerince istinaf edilmesi üzerine Bölge Adliye Mahkemesince, başvuruların kabulü ile İlk Derece Mahkemesi kararı kaldırılarak davanın yeniden görülmesi için dosyanın İlk Derece Mahkemesine gönderilmesine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesinin kaldırma kararı üzerine yargılama yapan İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın taraf vekillerince istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince istinaf başvurularının esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı taraf vekillerince temyiz edilmekle; süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı idare vekili dava dilekçesinde özetle; Edirne ili, Lalapaşa ilçesi, ... köyünde kain, 118 ada 58 parsel sayılı taşınmazın ... Göleti ve Sulaması Projesi işi kapsamında kalması nedeniyle kamulaştırılmasına karar verildiğini, davalıyla uzlaşma sağlanamadığını belirterek, dava konusu taşınmazın kamulaştırılan bölümünün mülkiyet kamulaştırma bedelinin, irtifak tesis edilecek bölümünün ise istifak hakkı karşılığının tespiti ile ... adına tapuya tescilini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı vekili cevap dilekçesinde özetle davacı idare tarafından belirlenen kamulaştırma bedelinin davalı tarafından kabul edilmediğini, dava konusu taşınmazda badem yetiştirildiğini, davalının badem yetiştiriciliği dışında başka gelir kaynağının bulunmadığını, taşınmaz üzerinde toplam 615 adet Ferragnes cinsi badem ağacı bulunduğunu, ağaçların 13 yıllık olduğunu, taşınmaz üzerinde bulunan badem ağaçlarının büyük kısmının söküldüğünü, davalının badem kabuklarını hayvan yemi olarak kullandığını belirterek, kamulaştırma bedelinin resmi kuruluşların verileri ve güncel seviyelere göre hesaplanmasına karar verilmesini talep etmiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davanın kabulüne, dava konusu taşınmazın kamulaştırılan bölümünün mülkiyet bedelinin, irtifak tesis edilen bölümünün ise irtifak bedelinin tespiti ile davalı tarafa ödenmesine, dava konusu taşınmazın davalı adına olan tapu kaydının mülkiyet kamulaştırmasına konu bölümünün tapusunun iptali ile davacı idare adına tesciline, irtifak tesis edilen alanda ise irtifak karşılığının tespiti ile bu hakkın idare adına tapuya tesciline karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
1. Davacı idare vekili istinaf dilekçesinde özetle; bedelin fahiş olduğunu, objektif değer artış oranı ile kapitalizasyon faizinin hatalı belirlendiğini, idare lehine vekâlet ücretine hükmedilmesi gerektiğini ileri sürmüştür.
2. Davalı vekili istinaf dilekçesinde özetle; taşınmaz üzerinde bulunan badem ağaçlarına yönelik olarak itirazlarının değerlendirilmediğini, verimin düşük alındığını, İlçe Tarım ve Orman Müdürlüğü verilerinin kullanılmadığını, müvekkilinin makbuzlardan da anlaşılacağı üzere iç bademi 66 TL'den sattığını, iç badem ve kabuklu badem arasında üç kat fark olduğunu, Bakanlık rehberinde ağaç başına 10 kg verim alınacağının belirtildiğini, bilirkişiler tarafından sıcaklık düşüklüğünün verim düşüklüğü sebebi olarak bildirildiğini; ancak dava konusu taşınmazın üzerinde Ferragnes cinsi badem olduğu gözetildiğinde bu gerekçenin hatalı olduğunu, bedelin düşük belirlendiğini ileri sürmüştür.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile tüm dosya kapsamına ve kararın dayandığı gerekçelere göre, badem bahçesi niteliğindeki taşınmaza olduğu gibi kullanılması halinde getireceği net geliri esas alınarak değer biçilmesinin 2942 sayılı Kanun'un değerlendirmeye ilişkin hükümlerine aykırılık teşkil etmediği, bilirkişi raporundaki gerekçeye göre değerlendirmeye alınan ürün verilerinin resmi veriler ile uyumlu bulunduğu, taşınmaz için uygulanan kapitalizasyon faizi ile objektif değer artış oranlarının taşınmazın nitelik ve konumuna uygun düştüğü, davanın mahiyeti ve Yargıtay Hukuk Genel Kurulu'nun 2019/5-241 Esas, 2019/560 Karar sayılı içtihadı doğrultusunda hakkaniyet ve gerçek karşılık ilkeleri gereğince davacı idare yararına vekâlet ücreti takdir edilmemesi doğru olup taşınmazın bilirkişi raporunda belirtilen niteliklerine göre kamulaştırma bedelinin adil ve hakkaniyete uygun bulunduğu, mahkemece Dairemiz iade kararı doğrultusunda işlem yapılarak karar verildiği ve kararda usul ve esas yönünden hukuka aykırılık olmadığı anlaşıldığından, taraf vekillerinin istinaf başvurularının esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
1.Davacı vekili temyiz dilekçesinde özetle; istinaf dilekçesinde ileri sürdüğü istinaf sebeplerini tekrar ederek kararın bozulmasını istemiştir.
2. Davalı vekili temyiz dilekçesinde özetle; istinaf dilekçesinde ileri sürdüğü istinaf sebeplerini tekrar ederek kararın bozulmasını istemiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukukî Nitelendirme
Uyuşmazlık, dava konusu taşınmazın kamulaştırma bedelinin tespitine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
2. 2942 sayılı Kanun'un 10 uncu maddesinin sekizinci fıkrası, 11 inci maddesi ile 12 nci maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi.
3. Değerlendirme
1. Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun'un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Kapama badem bahçesi niteliğindeki taşınmaza 2942 sayılı Kanun'un 11 inci maddesinin birinci fıkrasının (f) bendi uyarınca net gelir esas alınarak adil ve hakkaniyete uygun olarak tespit edilen bedelin davalı tarafa ödenmesine, dava konusu taşınmazın davalı adına olan tapu kaydının iptali ile idare adına tesciline irtifak hakkının tapuya tesciline karar verilmesi yerindedir.
3. Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukukî ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olup temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Taraf vekillerinin yerinde görülmeyen tüm temyiz itirazlarının reddiyle usul ve kanuna uygun Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun’un 370 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Davacı idare harçtan muaf olduğundan harç alınmasına yer olmadığına, davalıdan peşin alınan temyiz harcının Hazineye irat kaydedilmesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
08.02.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.