"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2022/174 Esas, 2023/114 Karar
I. YARGI YERİ BELİRLENMESİNE KONU KARARLAR
A. İstanbul Anadolu 17. Asliye Hukuk Mahkemesinin 18.11.2021 Tarihli ve 2020/70 Esas, 2021/264 Karar ... Kararı
Davaya konu edilen sözleşmelere göre, satışların Bursa ve ilçelerinde yapılacağının kararlaştırıldığı, davalıların yerleşim yerlerinin Bursa olduğu ve yetkili mahkemelerin Bursa Asliye Hukuk Mahkemeleri olarak bulunduğu, uyuşmazlığın Bursa Asliye Hukuk Mahkemelerinde çözümlenmesi gerektiği, davalı şirket ve davalıların adresinin Orhangazi, Mudanya ve Bursa olduğu, davacının yetkisiz yerde davayı açtığı, davalı ...'ın süresinde yetki itirazında bulunduğu, tasarrufun iptali davaları hakkında özel bir yetki kuralı düzenlenmeyip genel yetki kuralının geçerliliğini koruduğu gerekçesiyle yetkisizlik kararı verilmiştir.
B. Bursa 1. Asliye Hukuk Mahkemesinin 07.03.2023 Tarihli ve 2022/174 Esas, 2023/114 Karar ... Kararı
Davalılardan ...'ın cevap dilekçesinde yetki itirazında bulunduğu, bir kısım davalıların cevap dilekçesi sunmadığı ve yetki itirazında bulunmadığı, en önemlisi de davalı borçlu şirket ...'nin cevap dilekçesi sunduğu ancak yetki itirazında bulunmadığı, bu durumda yetkili mahkemenin İstanbul Anadolu 17. Asliye Hukuk Mahkemesi olduğu gerekçesiyle yetkisizlik kararı verilmiştir.
II. GEREKÇE
A. Uyuşmazlık
Uyuşmazlık, 2004 ... İcra İflas Kanunu’nun (2004 ... Kanun) 277 ve devamı maddeleri uyarınca tasarrufun iptali istemine ilişkindir.
B. İlgili Hukuk
1. Farklı bölge adliye mahkemelerinin yargı çevresinde kalan ilk derece mahkemeleri ile bölge adliye mahkemeleri arasındaki yetki ve görev uyuşmazlıklarının giderilmesi isteminin hukuki dayanağı, 6100 ... Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun (6100 ... Kanun) 21 ve 22 nci maddeleri ile 5235 ... Adlî Yargı İlk Derece Mahkemeleri ile Bölge Adliye Mahkemelerinin Kuruluş, Görev ve Yetkileri Hakkında Kanun’un (5235 ... Kanun) 36 ncı maddesinin üçüncü fıkrasında yer alan düzenlemelerdir.
2. 2004 ... Kanun’un “İptal davasında davalı” başlıklı 282 nci maddesi şöyledir;
“İcra ve iflas Kanunu'nun 11 inci babındaki iptal davaları borçlu ve borçlu ile hukuki muamelede bulunan veya borçlu tarafından kendilerine ödeme yapılan kimseler ile bunların mirasçıları aleyhine açılır. Bunlardan başka, kötü niyet sahibi üçüncü şahıslar aleyhine de iptal davası açılabilir. İptal davası iyi niyetli üçüncü şahısların haklarını ihlal etmez.”
3. 6100 ... Kanun“Yetki” başlıklı 6 ncı maddesinini birinci fıkrası şöyledir:
“Genel yetkili mahkeme, davalı gerçek veya tüzel kişinin davanın açıldığı tarihteki yerleşim yeri mahkemesidir.”
4. 6100 ... Kanun'un “Davalının birden fazla olması hâlinde yetki” başlıklı 7 nci maddesinin birinci fıkrası şöyledir:
“Davalı birden fazla ise dava, bunlardan birinin yerleşim yeri mahkemesinde açılabilir. Ancak, dava sebebine göre kanunda, davalıların tamamı hakkında ortak yetkiyi taşıyan bir mahkeme belirtilmişse, davaya o yer mahkemesinde bakılır.”
5. 6100 ... Kanun'un “Mecburi dava arkadaşlarının davadaki durumu” başlıklı 60 ncı maddesi şöyledir.
“Mecburi dava arkadaşları, ancak birlikte dava açabilir veya aleyhlerine de birlikte dava açılabilir. Bu tür dava arkadaşlığında, dava arkadaşları birlikte hareket etmek zorundadır. Ancak, duruşmaya gelmiş olan dava arkadaşlarının yapmış oldukları usul işlemleri, usulüne uygun olarak davet edildiği hâlde duruşmaya gelmemiş olan dava arkadaşları bakımından da hüküm ifade eder.”
C. Değerlendirme
1. İptal davaları ayni hakka değil kişisel hakka dayanan davalardan olduğundan davanın konusu taşınmaz bile olsa 6100 ... Kanun'un 12 nci maddesinin uygulanma imkânı yoktur. 2004 ... Kanun'un 282 nci maddesi gereğince davalı borçlu ile doğrudan veya dolaylı işlem yapan üçüncü kişiler arasında zorunlu dava arkadaşlığı bulunduğundan ve zorunlu dava arkadaşları usul işlemlerini birlikte yapmak zorunda olduklarından yetki itirazının davalılarca birlikte ileri sürülmesi gerekir. Yalnız bir davalı tarafından ileri sürülen yetki itirazı hukuki sonuç doğurmaz.
2. İptal davalarında borçlu ile üçüncü kişi arasında zorunlu dava arkadaşlığı olup, üçüncü kişiden satın alan dördüncü kişi ile aralarında zorunlu dava arkadaşlığı bulunmayıp bunlar arasındaki ilişki ihtiyari dava arkadaşlığı niteliğindedir.
3. Bir davada, birden fazla genel ve özel yetkili mahkeme varsa, davacı bu mahkemelerden birinde dava açmak hususunda bir seçimlik hakka sahiptir. Davacı, davasını bu genel ve özel yetkili mahkemelerden hiçbirinde açmaz ve yetkisiz bir mahkemede açarsa, o zaman seçme ... davalılara geçer.
4. Borçlu davalı ... ile üçüncü kişi olan davalı ... arasında zorunlu dava arkadaşlığı olduğu, zorunlu dava arkadaşları usul işlemlerini birlikte yapmak zorunda olduklarından yetki itirazının davalılarca birlikte ileri sürülmesi gerektiği, yalnız bir davalı tarafından ileri sürülen yetki itirazı hukuki sonuç doğurmayacağı, davalı şirketin cevap dilekçesi ile birlikte yetki itirazında bulunmadığı anlaşılmaktadır. Bu durumda anılan davalılar açısından uyuşmazlığın davanın ilk açıldığı yer olan İstanbul Anadolu 17. Asliye Hukuk Mahkemesinde görülüp, sonuçlandırılması gerekmektedir.
III. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
6100 ... Kanun’un 21 ve 22 nci maddeleri ile 5235 ... Kanun’un 36 ncı maddesinin üçüncü fıkrası gereğince İstanbul Anadolu 17. Asliye Hukuk Mahkemesinin YARGI YERİ OLARAK BELİRLENMESİNE,
18.12.2023 tarihinde oy birliğiyle kesin olarak karar verildi.