"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : Samsun Bölge Adliye Mahkemesi 6. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2023/1521 Esas, 2023/1645 Karar
KARAR : Esastan ret
İLK DERECE MAHKEMESİ : Çorum 3. Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2022/229 Esas, 2023/89 Karar
Taraflar arasındaki 4650 sayılı Kanun'la değişik 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu'nun (2942 sayılı Kanun) 10 uncu maddesine dayanan kamulaştırma bedelinin tespiti ve kamulaştırılan taşınmazın davacı idare adına tesciline ilişkin davada yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davalı vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davalı vekili tarafından temyiz edilmekle; süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı idare vekili dava dilekçesinde özetle; Çorum ili, Merkez ilçesi, ... Mahallesi 315 ada 6 parsel sayılı taşınmazda yer alan 1 numaralı bağımsız bölümün kamulaştırma bedelinin tespiti ile kamulaştırılan taşınmazın müvekkili idare adına tescilini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı vekili cevap dilekçesinde özetle; müvekkiline uzlaşma görüşmelerine ilişkin 07.07.2022 tarihli davet yazısının 01.08.2022 tarihinde tebliğ edildiğini, tebliğ edilen yazı içeriğinde uzlaşma görüşmelerinin 20.07.2022 tarihinde yapılacağının belirtildiğini, 20.07.2022 tarihinde uzlaşma komisyonunca tanzim edilen tutanakta ise müvekkili ...’nın uzlaşma görüşmesine katıldığı, ancak uzlaşmaya varılamadığının belirtildiğini, söz konusu tutanak altında ...’nın imzasının bulunmadığını, tutanakta yer alan bilgilerin gerçeğe uygun olmadığını, dolayısıyla 2942 sayılı Kanun'un 7 nci ve 8 inci maddelerinde öngörülen satın alma usulü şartlarına uyulmadan davanın açıldığını, bu nedenle davanın reddine karar verilmesi gerektiğini, müvekkilinin davacı idare ile bir görüşme ortamı sağlanmadan aniden bu dava ile karşı karşıya kaldığını, 2942 sayılı Kanun'da öngörülen şartlar yerine getirilerek dava açıldığı takdirde emsal kayıtlar konusunda beyanda bulunma haklarını saklı tuttuklarını ileri sürmüştür.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davanın kabulüne ve kamulaştırma bedelinin tespiti ile davalıya ödenmesine, dava konusu taşınmazın davalı adına olan tapu kaydının iptali ile kamulaştırılan taşınmazın davacı idare adına tesciline karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davalı vekili istinaf dilekçesinde özetle; 2942 sayılı Kanun'un 7 nci ve 8 inci maddelerinde öngörülen satın alma usulü şartlarına uyulmadan davanın açıldığını, bu nedenle davanın reddine karar verilmesi gerektiğini, emsal taşınmazın satış bedelinin rakama dökülerek doğru değerlendirilmediğini, emsalin işlem tarihi itibarıyla değerindeki olası değişimlerin nazara alınmadığını, bu yüzden dava konusu taşınmaz için belirlenen bedelin düşük olduğunu, taşınmazın diğer paydaşlarına karşı Çorum 2. Asliye Hukuk Mahkemesinin 2022/241 Esas sayılı dosyasında açılan davada aynı bilirkişi görev almasına rağmen daha yüksek bedel belirlendiğini, dava tarihindeki değerin tespiti yerine taşınmazın güncel değerinin dikkate alınması gerektiğini ileri sürmüştür.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile dava konusu taşınmazın belediye sınırları içinde ve belediye imar planı dahilinde olduğundan, bu taşınmazın arsa vasfında olduğunun değerlendirildiği, 2942 sayılı Kanun’un 11 inci maddesinin birinci fıkrasının (g) bendi gereği kamulaştırma gününden önceki özel amacı olmayan emsal satışlara göre dava konusu taşınmazın değerinin belirlenmesine mahallinde yapılan keşfe iştirak eden bilirkişi kurulunca tanzim edilen bilirkişi raporunda resen emsal olarak seçilen Yeniyol Mahallesi 429 ada 1 parsel sayılı taşınmazın dava konusu taşınmazla meskun mahal özellikleri, bulundukları bölgelerdeki yapılaşma, coğrafi ve diğer özelliklerinin benzerlik göstermesi nedeniyle emsal taşınmaz olarak belirlenmesine, yine emsal taşınmaz ile dava konusu taşınmazın birbirine göre üstün-üstün olmayan yönlerinin mukayese edilip emlak metrekare rayiç birim fiyatları ile bilirkişi kurulunca belirlenen değer kat farkı arasında orantısızlık bulunmayıp, buna göre davaya konu taşınmazın metrekare değerinin belirlenmesi ile bu esasları dikkate alarak belirlenen kamulaştırma bedelinde herhangi bir isabetsizlik bulunmadığı gerekçesiyle davalı vekilinin istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davalı vekili temyiz dilekçesinde özetle; istinaf dilekçesinde ileri sürdüğü sebepleri tekrar etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukukî Nitelendirme
Uyuşmazlık, temel olarak davacı idare ile davalı tapu maliki arasındaki kamulaştırma bedelinin tespiti istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
2. 2942 sayılı Kanun'un 8 inci maddesi, 10 uncu maddesinin sekizinci fıkrası, 11 inci maddesinin birinci ve ikinci fıkraları.
3. Değerlendirme
1. Tarafların iddia, savunma ve dayandıkları belgelere, uyuşmazlığın hukuki nitelendirilmesi ile uygulanması gereken hukuk kurallarına, dava şartlarına, yargılamaya hâkim olan ilkelere, ispat kurallarına ve temyiz olunan kararda belirtilen gerekçelere göre davalı vekilinin aşağıdaki paragrafın kapsamı dışındaki temyiz itirazları yerinde görülmemiştir.
2. Dosyadaki bilgi ve belgelere göre tapu maliki ... ile uzlaşma görüşmeleri yapmak üzere 20.07.2022 tarihinin belirlendiği, uzlaşma görüşmelerine daveti içeren 07.07.2022 tarihli yazının 01.08.2022 tarihinde davalı ...’ya tebliğ edildiği, buna karşın Uzlaşma Komisyonunca 20.07.2022 tarihinde tanzim edilen tutanakta ...’nın uzlaşma görüşmesine katıldığı, ancak uzlaşmaya varılamadığının belirtildiği, fakat söz konusu tutanak altında ...’nın imzasının bulunmadığı, dava dilekçesi ve eklerinin usulüne uygun olarak tapu malikine tebliğ edildiği, davalı ... vekilinin cevap dilekçesinde öncelikle satın alma usulü şartlarına uyulmadığından davanın reddini talep ettiği, ayrıca ilk duruşmaya katılarak bu talebini tekrarladığı göz önünde bulundurulduğunda 2942 sayılı Kanun'un 8 inci maddesindeki şartlar gerçekleşmediğinden davanın ön şart yokluğu nedeniyle reddine karar verilmesi gerekirken kabulüne karar verilmesi bozmayı gerektirir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
1. Davalı vekilinin temyiz itirazlarının kabulüne, temyiz olunan İlk Derece Mahkemesi kararına karşı istinaf başvurusunun esastan reddine ilişkin Bölge Adliye Mahkemesi kararının ORTADAN KALDIRILMASINA,
2. İlk Derece Mahkemesi kararının BOZULMASINA,
Davalıdan peşin alınan temyiz harcının istek hâlinde ilgiliye iadesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
15.02.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.