"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi 39. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2022/1634 Esas, 2023/1113 Karar
KARAR : Esastan ret
İLK DERECE MAHKEMESİ : Küçükçekmece 2. Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2020/60 Esas, 2022/168 Karar
Taraflar arasındaki 4650 sayılı Kanun'la değişik 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu'nun (2942 sayılı Kanun) 10 uncu maddesine dayanan kamulaştırma bedelinin tespiti ile kamulaştırılan taşınmazın davacı idare adına tescili davasında yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davalı vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine Bölge Adliye Mahkemesince, başvurunun kabulü ile İlk Derece Mahkemesi hükmü kaldırılarak, davanın yeniden görülmesi için dosyanın kararı veren İlk Derece Mahkemesine gönderilmesine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesinin kaldırma kararı üzerine yeniden yargılama yapan İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın taraf vekilleri tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı taraf vekillerince temyiz edilmekle; süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verilmiştir.
Davalı vekilince temyiz incelemesinin duruşmalı olarak yapılmasının istenilmesi üzerine, işin duruşmaya tâbi olduğu anlaşılmış ve duruşma için 12.03.2024 tarihli tayin edilerek taraflara tebligat gönderilmiştir.
Duruşma günü davacı asıl ... ve vekili Avukat ... gelmiş, diğer davacı idare vekili duruşmaya katılmamıştır.
Duruşmaya başlanarak hazır bulunan asıl ve avukatın sözlü açıklamaları dinlendikten sonra duruşmaya son verildi.
Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı idare vekili dava dilekçesinde özetle; İstanbul ili, Küçükçekmece ilçesi, ... Mahallesi 514 parsel sayılı taşınmazın kamulaştırma bedelinin tespiti ve kamulaştırılan taşınmazın davacı idare adına tescilini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalılar vekili cevap dilekçesinde özetle; arsa değeri yönünden müvekkillerinin maliki olduğu taşınmazın İstanbul'un merkezi olan başta ticari yatırımlar olmak üzere her türlü yatırımın merkezi niteliğindeki Küçükçekmece ilçesi içerisinde ... Meydana yürüme mesafesinde sosyal ve kültürel şehircilik anlamında hızlı bir değişim gösteren yerde olduğunu, arsa metrekare birim fiyatı yönünden davacı idarenin 2.750,00 TL/m²den kamulaştırılmasını talep ettiğini, ancak dava konusu parsel ile birlikte aynı bölgede bulunan ve aynı encümen kararı ile aynı yol projesi kapsamında kamulaştırılmasına karar verilen parseller için açılan davalarda Küçükçekmece 1 Asliye Hukuk Mahkemesinin 2017/268 Esas sayılı dosyasında dava konusu parsele 100 metre mesafede 543 parsele 5.000,00 TL/m², yine 1 Asliye Hukuk Mahkemesinin 2016/707 Esas sayılı dosyasında 4092 parsele 4.500,00 TL/m², Küçükçekmece 4. Asliye Hukuk Mahkemesinin 2016/344 Esas sayılı dosyasında 4088 parsel için 6.500,00 TL/m² değer belirlendiğini, bölgenin çok fazla talep görmesi nedeni ile arsaların metrekare birim değerinin 15.000-20.000 TL/m² arasında değiştiğini, arta kalan kısımda değer düşüklüğü yönünden davacı idarenin 377,00 m² alanlı parselin 215,63 m²lik kısmının kamulaştırılmasını talep ettiğini, arta kalan kısma yapı yapılıp yapılmayacağının Küçükçekmece Belediye Başkanlığından sorulmasını, arta kalan kısmın değerinde eksilme meydana geldiği taktirde bu eksilen değerin kamulaştırma bedeline eklenmesini talep etmiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davanın kabulüne ve kamulaştırma bedelinin tespiti ile dava konusu taşınmazın davalı adına olan tapu kaydının iptali ile davacı idare adına tesciline karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri tarafından istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
1. Davacı idare vekili istinaf dilekçesinde özetle; müvekkili idare lehine vekalet ücretine hükmedilmesi gerektiğini, ayrıca kararın hüküm kısmında üçüncü maddesinde kamulaştırma bedelinin 1.124.647,63 TL'lik kısmına 15.11.2017 tarihinden 01.06.2017 arasında yasal faiz uygulanacağı hükmedilse de sehven yazılan 01.06.2017 tarihinin 01.06.2018 olarak düzeltilmesi gerektiğini ileri sürmüştür.
2. Davalılar vekili istinaf dilekçesinde özetle; dava konusu taşınmaza düşük değer biçildiğini, hükme esas alınan raporda çok eski tarihli satışlar emsal alındığı gibi, bu rapordaki emsal incelemesinin eksik ve hatalı olduğunu, taşınmazın kalan kısmının müvekkili tarafından kullanılma veya yararlanılma imkanı olmadığının dosya içerisinde bulunan Küçükçekmece Belediyesi İmar ve Şehircilik Müdürlüğünün 27.07.2017 tarihli kalan kısımda yapılaşmanın mümkün olmayacağına dair yazı cevabıyla da sabit olduğu halde bilirkişi raporunlarında arta kalan kısımda %30 değer düşüklüğü hesaplanmasının doğru olmadığını, kamulaştırma bedeline davanın açılmasından 4 ay sonrası olan 15.11.2017 tarihinden ilk karar tarihi 01.06.2018 tarihine kadar yasal faiz işletilmesi yönünde karar verilmesi gerekir iken kararda sehven 01.06.2017 tarihine kadar ibaresi geçirildiğini ileri sürmüştür.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; arsa niteliğindeki taşınmaza emsal karşılaştırması yapılarak değer biçilmesinin 2942 sayılı Kanun'un değerlendirmeye ilişkin hükümlerine aykırılık teşkil etmediği, dava konusu taşınmazın konum ve niteliğine göre belirlenen bedelin adil ve hakkaniyete uygun olduğu, davalı vekilinin istinaf dilekçesinde dahi arta kalan kısmın kullanılamayacağına ve yapılaşmanın mümkün olmadığına yönelik beyanları, Küçükçekmece Belediye Başkanlığı İmar ve Şehircilik Müdürlüğünün 27.07.2017 tarih ve 16911-1 1211781 sayılı yazısında dava konusu taşınmazın imar durumuna göre kamulaştırmadan önceki durumu itibarıyla dahi müstakil yapılaşma imkanına sahip olmadığı belirtildiği ve komşu parsellerin de kamulaştırıldığı da nazara alındığında yapılaşma mümkün olmadığından kamulaştırmadan arta kalan alan bedeline hükmedilmesinin yerinde olduğu, her ne kadar kararda hükme dayanak teşkil eden bilirkişi raporunun tarihi ile ilk kararla hüküm altına alınan 1.124.647,63 TL'ye işletilen faizin bitiş tarihi yanlış yazılmışsa da bu yanlışlıkların Mahkemece her zaman giderilebilecek maddi hata niteliğinde bulunduğu anlaşıldığından taraf vekillerinin istinaf başvurularının ayrı ayrı esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
1. Davacı idare vekili temyiz dilekçesinde özetle; istinaf dilekçesinde ileri sürdüğü sebepleri tekrar ederek Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozulması istemi ile temyiz yoluna başvurmuştur.
2. Davalılar vekili temyiz dilekçesinde özetle; istinaf dilekçesinde ileri sürdüğü sebepleri tekrar ederek Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozulması istemi ile temyiz yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukukî Nitelendirme
Uyuşmazlık, dava konusu taşınmazın kamulaştırma bedelinin tespitine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
2. 2942 sayılı Kanun'un 11 inci maddesi.
3. Değerlendirme
1. Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun’un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Arsa niteliğindeki dava konusu taşınmaza 2942 sayılı Kanun'un 11 inci maddesinin birinci fıkrasının (g) bendi uyarınca emsalin üstün ve eksik yönleri belirlenip kıyaslaması yapılarak zeminine, üzerinde bulunan yapıya yıpranma payı düşülerek ve ağaçlara maktuen değer biçilmesinde bir isabetsizlik görülmemiştir.
3. Tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olup, taraf vekillerinin aşağıdaki bentlerin kapsamı dışındaki temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
4. Dava konusu taşınmazın kamulaştırmadan arta kalan 161,37 m²'lik kısmının yüzölçümü, geometrik şekli ve davacının talebi de gözönünde tutularak % 30 oranında değer kaybı verilmesi ile yetinilmesi gerekirken %100 değer kaybı verilerek fazla bedel tespiti bozmayı gerektirir. Kabule göre de;
5. Mahkemece istinafın kaldırma kararı öncesi üçer aylık vadeli hesaba yatırılan 524.454,00 TL ile kaldırma kararı sonrası Mahkemece tespit edilen fark bedele son karar tarihine kadar yasal faiz işletilmesine karar verilmesi gerektiği gibi, ilk karar tarihi 01.06.2018 tarihi olduğu halde sehven daha önceki tarihin yazılması bozmayı gerektirir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
1.Taraf vekillerinin diğer temyiz itirazlarının reddine,
2. Taraf vekillerinin temyiz itirazlarının kısmen kabulü ile temyiz olunan, İlk Derece Mahkemesi kararına karşı istinaf başvurusunun esastan reddine ilişkin Bölge Adliye Mahkemesi kararının ORTADAN KALDIRILMASINA,
3. İlk Derece Mahkemesi kararının açıklanan nedenlerle BOZULMASINA,
... kendisini vekil ile temsil ettirdiğinden, 21.09.2023 tarihinde yürürlüğe giren Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi gereğince belirlenen 17.100,00 TL duruşma vekâlet ücretinin davacı idareden alınarak davalıya ödenmesine,
Davalıdan peşin alınan temyiz harcının istek hâlinde iadesine, davacı idareden peşin alınan temyiz harcının Hazineye irat kaydedilmesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
12.03.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.